Met deze brief beantwoord ik de vragen van het lid Ouwehand (Partij voor de Dieren) gesteld aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over de aantallen dieren die onbedwelmd worden geslacht (Kenmerk 2018Z14348, ingezonden 24 juli 2018).
Carola Schouten
Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
1
Kunt u het aantal onbedwelmd aangesneden dieren uit het eerste kwartaal van
2018 uitsplitsen naar het aantal dieren dat direct na het aansnijden een
bedwelming kreeg, het aantal dieren dat kort voor het verstrijken van de 40
seconden een bedwelming kreeg en het aantal dieren dat geen bedwelming
kreeg omdat ze binnen 40 seconden na het aansnijden het bewustzijn hadden
verloren? Kunt u bij deze drie categorieën onderscheid maken tussen de
verschillende diersoorten?
Antwoord
Nee, ik kan deze nadere uitsplitsing niet maken. De NVWA houdt hier geen registratie van bij.
2
Kunt u uiteenzetten hoeveel slachterijen direct bedwelming toepassen bij
het aansnijden, hoeveel slachterijen kort na het aansnijden bedwelming
toepassen, hoeveel slachterijen alle dieren kort voor het verstrijken van
de 40 seconden alsnog bedwelmen en hoeveel slachterijen alleen de dieren
bedwelmen die kort voor het verstrijken van de 40 seconden nog tekenen van
bewustzijn vertonen? Kunt u bij deze vier categorieën onderscheid maken
tussen slachterijen die dieren slachten voor de halal of koosjere markt?
Antwoord
Nee, ik kan deze nadere uitsplitsing niet maken.
Bekend is wel dat ingeval onbedwelmd geslacht wordt ten behoeve van joods rituele slacht (koosjer) altijd gewacht wordt met het geven van een eventuele bedwelming tot kort voor het verstrijken van 40 seconden na aansnijden. In het geval van islamitisch rituele slacht (halal) kan dit variëren naar gelang de wensen van de afnemer/halal-certificerende instelling en het slachthuis.
3
Klopt het dat het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) heeft
bevestigd dat dieren die (alsnog) een bedwelming krijgen na het aansnijden
niet om die reden worden afgekeurd voor afzet als koosjervlees?
Antwoord
Hiervoor verwijs ik naar het antwoord in mijn brief van 28 juni jongstleden (Kamerstuk 31571, nr. 32).
4
Hoeveel dieren zijn sinds 1 januari 2018 onbedwelmd aangesneden in de
koosjere slacht en vervolgens afgekeurd voor afzet als koosjer vlees? Wat
zijn hiervoor de redenen geweest? Wat is er vervolgens met het vlees van
deze dieren gebeurd?
Antwoord
Hoeveel en op welke gronden onbedwelmd aangesneden dieren ten behoeve van koosjere slacht afgekeurd worden als koosjerwaardig is mij niet bekend. Hierop houdt de NVWA geen toezicht. Zoals ik schreef in mijn brief van 28 juni jongstleden is mij vanuit de slachterijen verzekerd dat vlees afkomstig van als koosjer onbedwelmd aangesneden dieren dat niet als koosjer afgezet wordt, als halal afgezet kan worden. Ik heb er geen zicht op of dit ook daadwerkelijk als halal afgezet wordt.
6
Hoeveel dieren zijn sinds 1 januari 2018 onbedwelmd aangesneden in de
halalslacht en vervolgens afgekeurd voor afzet als halalvlees? Wat zijn
hiervoor de redenen geweest? Wat is er vervolgens met het vlees van deze
dieren gebeurd?
Antwoord
De aantallen onbedwelmd aangesneden dieren, zoals gerapporteerd in mijn brief van 28 juni jongstleden, betreft het totale aantal voor joods én islamitisch rituele slacht. Het toezicht van en de registratie door de NVWA maakt geen onderscheid voor welke ritus dit geschiedt. Het is mij niet bekend of, en zo ja op welke gronden onbedwelmd aangesneden dieren ten behoeve van halalslacht afgekeurd zijn voor afzet als halalvlees.
5
Kunt u bevestigen dat wanneer een dier onbedwelmd wordt aangesneden, maar waarvan het vlees vervolgens wordt afgekeurd voor afzet op de koosjere markt, er een nieuw dier onbedwelmd wordt aangesneden om te voorzien in de vraag naar koosjervlees? Zo nee, kunt u dit toelichten?
7
Kunt u bevestigen dat wanneer een dier onbewelmd wordt aangesneden, maar waarvan het vlees vervolgens wordt afgekeurd voor afzet als halal vlees, er een nieuw dier onbedwelmd wordt aangesneden om te voorzien in de vraag naar halal vlees? Zo nee, kunt u dit toelichten?
Antwoord 5 en 7
Nee, dat kan ik niet bevestigen. De NVWA houdt uitsluitend toezicht op de onbedwelmde slacht en niet op de criteria die organisaties, die de koosjer- dan wel halalwaardigheid beoordelen, hanteren.
8
Is het waar dat slachterijen u hebben verzekerd dat wanneer een dier als
koosjer wordt aangesneden, maar het vlees vervolgens wordt afgekeurd voor
afzet op de koosjere markt, het vlees wel als halalvlees wordt geaccepteerd
door de islamitische gemeenschap? Is het tevens waar dat er geen toezicht
wordt gehouden op deze afzetstromen door de NVWA of een andere instantie?
Zo nee, kunt u dit toelichten?
Antwoord
Hiervoor verwijs ik naar het antwoord in mijn brief van 28 juni jongstleden.
9
Wordt afgekeurd koosjervlees dat vervolgens als halal wordt afgezet als
zodanig geëtiketteerd? Zo ja, wie draagt daar zorg voor en hoe vindt de
controle daarop plaats?
Antwoord
Het is mij niet bekend óf, en zo ja hoe vlees dat niet als koosjerwaardig wordt beschouwd, als halalwaardig wordt geëtiketteerd. Er is geen wettelijke verplichting tot etikettering; een eventuele etikettering is een private aangelegenheid.
10
Kunt u bevestigen dat standaard niet alle onderdelen van onbedwelmd
aangesneden dieren in de koosjere slacht ook daadwerkelijk als koosjer
kunnen worden aangemerkt, en dat de andere onderdelen in reguliere (of
halal)kanalen worden afgezet? Zo ja, kunt u duidelijk maken hoeveel van het
hier bedoelde vlees in Nederland buiten de koosjere kanalen wordt verkocht?
Kunt u bevestigen dat dit vlees niet als zodanig is geëtiketteerd waardoor
consumenten die vlees kopen mogelijk producten kopen die afkomstig zijn van
onbedwelmd geslachte dieren uit de koosjere slacht, zonder dat te weten?
Antwoord
Hiervoor verwijs ik naar hetgeen staatssecretaris Van Dam hierover geschreven heeft in zijn brief d.d. 9 juni 2017 (Kamerstuk 31571, nr. 29). “Circa 65% van de runderen wordt, na volgens de shechita te zijn aangesneden, op basis van de beoordeling van interne organen tóch als niet-koosjer beoordeeld door de joods-religieuze autoriteit. Daarnaast wordt de «achterhand» van karkassen altijd als niet-koosjer beschouwd. De VSV heeft mij laten weten dat ook het vlees afkomstig van deze dieren, en deze karkasdelen, een bestemming als onbedwelmd aangesneden halal kan krijgen.”
11
Erkent u dat u er, als er überhaupt geen toezicht plaatsvindt op de afzet
van vlees van onbedwelmde slacht en etikettering ontbreekt, voor zorgt dat
vlees van onbedwelmd geslachte dieren, afkomstig uit ofwel de koosjere
slacht ofwel de halal slacht, als regulier vlees aan nietsvermoedende
consumenten wordt verkocht? Zo nee, kunt u uitsluiten dat dit gebeurt?
Antwoord
Het is niet uitgesloten dat vlees, afkomstig van onbedwelmd aangesneden dieren, niet als herkenbaar ‘halal’ of ‘koosjer’ verkocht wordt.
12
Wat is volgens u de onderliggende verklaring voor het afgenomen aantal
onbedwelmde slachtingen sinds 1 januari 2018?
Antwoord
Er zijn geen gegevens bekend die het afgenomen aantal onbedwelmde slachtingen sinds 1 januari 2018 in vergelijking met 2017 verklaren.
13
Welke tekortkomingen, zoals door u worden genoemd in uw brief van 28 juni
jongstleden, zijn er sinds 1 januari 2018 geconstateerd bij de onbedwelmde
slacht?
14
Hoeveel en welke overtredingen zijn er geconstateerd sinds 1 januari 2018? Welke maatregelen zijn hierop genomen?
Antwoord 13 en 14
Zoals genoemd in mijn brief van 28 juni 2018 betreffen de geconstateerde tekortkomingen veelal een niet correct uitgevoerde fixatie van het dier bij het onbedwelmd aansnijden. Daarnaast is geconstateerd dat de fixatie opgeheven werd vóór het intreden van bewusteloosheid werd vastgesteld, of dat geen controle op bewustzijnsverlies werd uitgevoerd. Ook is geconstateerd dat de halssnede niet correct in één vloeiende beweging werd uitgevoerd. In totaal zijn in het eerste kwartaal 80 overtredingen geconstateerd, waarop 41 keer aanwijzingen voor corrigerende maatregelen zijn gegeven en 3 rapporten van bevindingen zijn aangezegd. In het tweede kwartaal is de uitvoering al verbeterd; in het tweede kwartaal zijn 21 overtredingen geconstateerd, resulterend in 15 aanwijzingen voor corrigerende maatregelen, en zijn geen rapporten van bevindingen aangezegd.
