1820
Vragen van het lid Krol (50PLUS) aan de Minister van Justitie en Veiligheid
over onlineoplichting via datingsites (ingezonden 7 maart 2018).
Antwoord van Staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) mede
namens de Minister van Justitie en Veiligheid (ontvangen 18 april 2018). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2017–2018, nr. 1552.
Vraag 1
Kent u het onderzoek van De Monitor (KRO-NCRV) over online oplichting via
Nederlandse «datingsites»?1
Ja.
Vraag 2, 3, 4
Klopt het dat bezoekers van deze datingsites, die serieus op zoek zijn naar
een partner, zonder het te weten aan het lijntje worden gehouden met
nepprofielen en daar bovendien honderden of zelfs duizenden euro’s voor
betalen?
Kunt u een schatting maken van hoeveel bedrijven in Nederland zich
bezighouden met deze vorm van online oplichting?
Kunt u tevens een schatting maken van het aantal slachtoffers en de
financiële schade die zij oplopen?
Die signalen zijn mij ook bekend. Ik beschik echter niet over gegevens op
basis waarvan ik een schatting kan maken van het aantal bedrijven dat dating
sites met onechte profielen exploiteert. Wel ga ik er van uit dat het op de
Nederlandse markt om duizenden websites gaat die gebruikmaken van
nepprofielen. Uit de bedrijfsgegevens die op deze websites staan vermeld,
blijkt dat een aantal bedrijven meerdere websites exploiteert.
Om dezelfde reden kan ik ook geen inschatting maken van het aantal
slachtoffers. Over de financiële schade merk ik op dat op de meeste
datingsites die werken met onechte profielen het versturen van een chatbericht
circa een euro kost. Dat betekent dat de kosten hoog kunnen oplopen.
De ACM heeft in 2016 burgers opgeroepen melding te maken van datingsites
die gebruik maken van nepprofielen en doet momenteel onderzoek naar dit
onderwerp.
Vraag 5
In hoeverre wordt door de aanbieder voldaan aan de informatieplicht die
geldt voor een overeenkomst op afstand waarbij de belangrijkste kenmerken
van de zaak moeten worden weergegeven voordat de koop gesloten wordt,
en dat dus slechts kleine lettertjes in de voorwaarden juridisch niet volstaan?
Er staan meerdere bepalingen in het Burgerlijk Wetboek die er op zijn gericht
dat de handelaar de algemene informatie (waaronder de voornaamste
kenmerken) over een product duidelijk dient te presententen. Indien dit niet
gebeurt, kan de consument namelijk een beslissing nemen die hij bij de
presentatie van de volledige informatie mogelijk niet had genomen. De
toepassing van de regels hangt af van de omstandigheden van het geval. Het
is niet zo dat de voornaamste kenmerken van een product of dienst kunnen
worden verstopt in de algemene voorwaarden.
Het is aan de rechter om te bepalen of een aanbieder voldoet aan de wet.
Daarnaast houdt de ACM toezicht op de relevante consumentenregels. In het
kader hiervan heeft de ACM de bevoegdheid inlichtingen te
vorderen en eventueel boetes op te leggen.
Vraag 6
Deelt u de mening dat een duidelijke waarschuwing op zijn plaats is, dat de
bezoeker op een datingsite terecht is gekomen waar gebruik wordt gemaakt
van nepprofielen, alvorens hij of zij begint met chatten en betalen?
Ik vind dat het voor consumenten, die een datingsite bezoeken, duidelijk moet
zijn met wie zij in contact treden, alvorens zij een conversatie starten of een
betaling verrichten om dit gesprek te starten.
Vraag 7
Deelt u de mening dat juist eenzame mensen die serieus op zoek zijn naar
een partner, bijvoorbeeld nadat zij een dierbare hebben verloren door
scheiding of door overlijden, extra kwetsbaar zijn voor deze vorm van
bedrog? Zo ja, wat bent u van plan te ondernemen om hen te beschermen?
Ik wil consumenten op het hart drukken goed te kijken wat voor diensten de
datingsite aanbiedt en of er ook gebruik wordt gemaakt van nepprofielen. De
aanbieders zijn verplicht dit duidelijk te melden als ze hier gebruik van
maken. In de praktijk kan het voorkomen dat bepaalde consumenten niet
goed in staat zijn om te beoordelen of een datingsite betrouwbaar is. Het
keurmerk Veilig Daten, dat is opgezet door de Consumentenbond en
Thuiswinkel.org, is opgezet om consumenten daarbij te helpen.
Naast misleiding kan er ook sprake zijn van datingfraude. Bij de preventie van
fraude wordt speciale aandacht besteed aan kwetsbare groepen, zoals
bijvoorbeeld ouderen. De door mijn ambtgenoot van Justitie en Veiligheid
(hierna: JenV) gesubsidieerde Fraudehelpdesk waarschuwt actief voor actuele
frauderisico’s, staat melders te woord en geeft voorlichting. Ook werkt JenV
hierbij samen met onder andere samen met het Centrum voor Criminaliteitspreventie
en Veiligheid (CCV).
Indien iemand daadwerkelijk slachtoffer is geworden van datingfraude, kan er
aangifte worden gedaan bij de politie. Slachtoffers van fraude kunnen voor
praktische, juridische en emotionele hulp terecht bij Slachtofferhulp Nederland
(SHN). SHN heeft daartoe ten behoeve van haar medewerkers fact
sheets ontwikkeld over datingfraude en over de psychosociale impact
daarvan. De politie geeft contactgegevens van slachtoffers door aan SHN, dat
actief contact met deze slachtoffers opneemt.
In geval een consument zich slachtoffer voelt vanwege misleidende datingprofielen
en zich tot SHN wendt, zal SHN, hoewel er geen sprake is van
datingfraude, waar mogelijk, ondersteuning aanbieden.
Vraag 8
Kunt u aangeven in hoeverre er gebruik wordt gemaakt van gestolen
identiteiten en op welk schaal dat gebeurt? Wordt daar actie op ondernomen?
Door het OM wordt geen registratie bijgehouden van identiteitsfraude in
combinatie met oplichting via datingsites.
Bronnenlijst
1 https://demonitor.kro-ncrv.nl/artikelen/strafrechtadvocaat-spong-dit-schurkt-aan-tegen-hetmisdrijf-oplichting