791
Vragen van het lid Koerhuis (VVD) aan de Minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties over het bericht «Rijk in stenen, arm in geld»
(ingezonden 30 november 2017).
Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties)
(ontvangen 27 december 2017).
Vraag 1
Kent u het bericht «Rijk in stenen, arm in geld»?1
Ik ben bekend met dit bericht.
Vraag 2
Deelt u de mening dat het belangrijk is voor senioren om hun overwaarde
binnen randvoorwaarden te kunnen verzilveren? Zo nee, waarom niet?
Ik deel dat het belangrijk is dat senioren onder verantwoorde voorwaarden de
mogelijkheid hebben om overwaarde te verzilveren. Aan deze problematiek is
aandacht besteed in het platform maatwerk. Ik heb u recentelijk geïnformeerd
over deze uitkomsten. Het platform heeft onderzoek gedaan naar maatwerk
bij hypotheekverstrekking. Hieruit kwam naar voren dat een groep senioren
knelpunten ervaart bij het verzilveren van overwaarde middels een aflossingsvrije
hypotheek. Het gaat hierbij om senioren met een laag inkomen die op
basis van de inkomensnormen in de Regeling Hypothecair Krediet (RHK) niet
de gewenste aflossingsvrije hypotheek kunnen afsluiten. De leennormen zijn
gebaseerd op annuïtaire aflossing, ook wanneer de hypotheek aflossingsvrij
is. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat een deel van deze senioren
onnodig beperkt wordt door deze annuïtaire toets in de RHK. Kredietverstrekkers
hebben de mogelijkheid om middels individueel maatwerk van deze
annuïtaire toets af te wijken en te toetsen op werkelijke lasten, maar gaven
aan het onduidelijk te vinden wanneer dit is toegestaan. Naar aanleiding van
het platform heeft de Autoriteit Financiële Markten (AFM) verduidelijkt
wanneer een toets op werkelijke lasten verantwoord kan zijn. De sector heeft
aangegeven dat de verduidelijking die is gegeven door de AFM werkbaar is.
en ik ontvang verschillende signalen dat kredietverstrekkers bezig zijn om hun
acceptatiebeleid op dit punt aan te passen.
Vraag 3
Deelt u de mening van de econoom in overheidsdienst, genoemd in het
artikel, dat de groep van senioren die de overwaarde niet kan inzetten als
oudedagsvoorziening, «een kurk die de rest van de woningmarkt tegenhoudt»
is en de doorstroom belemmert? Zo nee, waarom niet?
Er zijn verschillende manieren om overwaarde te verzilveren. Indien gewenst
is het mogelijk om overwaarde vrij te maken door de woning te verkopen en
te verhuizen naar een andere woning. Tijdens het platform maatwerk heb ik
signalen gekregen dat er onvoldoende maatwerk wordt aangeboden aan
senioren met een laag inkomen die willen verhuizen naar een goedkopere
koopwoning, maar dit niet kunnen in verband met de inkomenscriteria in de
RHK. Kredietverstrekkers gaven aan het onduidelijk te vinden in welke
situaties maatwerk is toegestaan. Daarom heeft de AFM verduidelijkt wanneer
maatwerk verantwoord kan zijn zodat doorstroming niet onnodig wordt
belemmerd.
Vraag 4
Hoe kan het dat na het aannemen met algemene stemmen van de motieAukje
de Vries/Ronnes over meer ruimte om aan senioren een hypotheek te
verstrekken, er nog geen stap lijkt te zijn gezet?2
Er is invulling gegeven aan deze motie tijdens het platform maatwerk. In het
platform zijn knelpunten voor maatwerk bij hypotheekverstrekking onderzocht,
waaronder aan senioren. In goede samenwerking met het Ministerie
van Financiën, de AFM en de sector zijn oplossingen voor de geconstateerde
knelpunten gevonden. Voor de zomer heb ik u geïnformeerd over de
uitkomsten van het platform maatwerk. Het is nu belangrijk dat deze
oplossingen doorgevoerd worden in het acceptatiebeleid, zodat de geconstateerde
belemmeringen weggenomen worden. Dit heeft tijd nodig, maar mij
bereiken inmiddels steeds meer signalen dat hypotheekverstrekkers met de
oplossingen aan de slag zijn en concrete aanpassingen in het acceptatiebeleid
hebben doorgevoerd.
Vraag 5, 6
Deelt u de mening dat de Nationale Hypotheekgarantie een aanjagende rol
kan spelen, al dan niet met het verstrekken van een garantie? Zo ja, waarom?
Zo nee, waarom niet?
Welke stappen bent u bereid te zetten in het Platform Maatwerk om het voor
senioren mogelijk te maken hun overwaarde te verzilveren? Hoe is de
bijeenkomst, waar u dit punt op de agenda heeft gezet, verlopen?3
De sector heeft aangegeven positief te zijn over het platform maatwerk en
zou graag zien dat het platform wordt voortgezet. Hierbij is de wens
aangegeven om het platform te verbreden en ook andere knelpunten rondom
hypotheekverstrekking te bespreken. Ik heb besloten hier invulling aan te
geven door jaarlijks een platform hypotheken te organiseren. In de komende
platformbijeenkomst wordt opnieuw aandacht gegeven aan het verzilveren
van overwaarde. Mogelijke knelpunten in de hypotheekverstrekking aan
senioren rondom opeethypotheken zullen dan op de agenda staan. Indien
hier aanleiding voor is, zal ook bekeken worden of een rol voor de overheid
of het Waarborgfonds Eigen Woningen (uitvoerder van de Nationale
Hypotheek Garantie) wenselijk is. Ik zal u over de uitkomsten van het platform
informeren.
1 https://www.telegraaf.nl/nieuws/1365538/rijk-in-stenen-arm-in-geld
2 Kamerstuk 34 929, nr. 10
3 Kamerstuk 32 847, nr. 303, p. 10.