Antwoorden van de minister van Justitie en Veiligheid op de vragen van
het lid Azarkan (DENK) over het bericht dat de bouwplaats van een
moskee in Enschede is besmeurd met varkensbloed. (ingezonden 22
november 2017, nr. 2017Z15952).
Vraag 1
Bent u bekend met het bericht 'Pegida besmeurt bouwlocatie moskee
Enschede met varkensbloed'? 1)
Ja
Vraag 2
Wijzigt het dreigingsbeeld door deze walgelijke actie die georganiseerd
is door Pegida? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen? Zo nee, waar
baseert u dit op?
Vraag 3
Wijzigt het dreigingsbeeld door de aankondiging van Pegida dat
vergelijkbare acties zullen volgen? Zo ja, welke maatregelen gaat u
nemen? Zo nee, waar baseert u dit op?
Antwoord vragen 2 en 3
De actie van Pegida past in een patroon van intimiderende en shockerende acties
uitgevoerd door extreemrechtse activisten, onder andere rondom (geplande)
moskeeën. Zoals in het meest recente Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland
(DTN461
) staat beschreven, zijn er zorgen over de toegenomen radicale koers van
Pegida. De actie in Enschede bevestigt dat die zorgen terecht zijn. Er zijn echter
geen aanwijzingen dat Pegida een gewelddadige koers zou gaan voorstaan. Met
betrekking tot de geweldsdreiging die uitgaat van rechts-extremisme in het
algemeen blijft het normbeeld hetzelfde. Er zijn geen aanwijzingen voor ernstige
vormen van geweld vanuit deze ideologische hoek, maar een gewelddaad door
een eenling of een kleine groep blijft voorstelbaar. Met betrekking tot de
maatregelen verwijs ik naar de antwoorden op vraag 7, 8 en 9.
Vraag 4
Bent u bekend met het advies van de Nationaal Coördinator
Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) 2), waarin er wordt verzocht
om extra alertheid bij moskeeën? Zo ja, welke stappen zijn er naar
aanleiding van dit advies gezet en welke stappen worden er gezet naar
aanleiding van de laatste gebeurtenissen?
Ja, daar ben ik mee bekend. Het advies blijft van kracht. Het advies is gericht aan
de lokale autoriteiten. Ik ga er vanuit dat zij passend invulling geven aan dit
advies. Voor de stappen die zijn gezet verwijs ik naar de beantwoording van vraag
12.
Vraag 5
Wat gaat u doen om de angst weg te nemen van moskeebezoekers?
Ik begrijp dat acties zoals die van Pegida in Enschede voor afschuw, onrust en
angst zorgen. Zeker bij de direct betrokkenen zoals het moskeebestuur en de
bezoekers van de moskee, maar ook voor niet-direct betrokkenen. In zo’n geval is
het belangrijk dat de moskee en haar bezoekers direct bijgestaan worden door de
(lokale) overheden. Het is daarom essentieel dat gemeente en politie in nauw
contact staan met moskeeën en hun bezoekers, zodat op het moment van een
voorval als in Enschede snel en adequaat gehandeld kan worden. In Enschede was
dat duidelijk het geval.
Vraag 6
Is er naar aanleiding van de gebeurtenis in Enschede periodiek overleg
geweest tussen de NCTV, het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid, de politie en de moslimgemeenschap? Zo ja, wat is er
uit dit overleg gekomen? Zo nee, waarom niet?
Naar aanleiding van de gebeurtenissen in Enschede is er contact geweest tussen
de NCTV, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de gemeente
Enschede. De gemeente Enschede heeft contact gehad met het bestuur van de
getroffen moskee. De NCTV, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
en de gemeente Enschede blijven met elkaar in contact.
Naast contact n.a.v. incidenten vindt er een periodiek overleg veiligheid moskeeën
plaats. Deelnemers zijn de NCTV, ministerie van SZW, politie en een
vertegenwoordiging van de moslimgemeenschap. Dit periodieke overleg wordt
niet naar aanleiding van incidenten gepland. Mocht er bij de deelnemende
organisaties tussentijds behoefte zijn om een overleg te organiseren dan gebeurt
dat. Bijvoorbeeld naar aanleiding van de aanslag op een moskee in Québec in
februari van dit jaar2
.
Tijdens het periodiek overleg wordt de actuele veiligheidssituatie van moskeeën
en moskeebezoekers besproken. Vanzelfsprekend zullen dan ook de
gebeurtenissen in Enschede aan bod komen.
Vraag 7
Welke juridische middelen kunt u inzetten om het radicale rechtsextreme
Pegida te verbieden?
Vraag 8
Bent u bereid om Pegida te verbieden? Zo nee, waarom niet?
Antwoord op vragen 7 en 8
Op grond van artikel 2:20 Burgerlijk Wetboek kan de rechtbank op verzoek van het
Openbaar Ministerie een rechtspersoon waarvan de werkzaamheid in strijd is met
de openbare orde verboden verklaren en ontbinden. Een organisatie kan niet
verboden worden louter omdat zij radicaal rechts-extreem is. Zoals eerder per
brief aan de Kamer gemeld3
, gelden er op basis van de jurisprudentie hoge eisen
voor een dergelijk verbod. Wil een verzoek tot verbodenverklaring kans van
slagen hebben dan moet bijvoorbeeld kunnen worden aangetoond dat er sprake is
van een werkzaamheid waarvan de ongestoorde voortzetting en navolging in een
democratische rechtsstaat niet kan worden geduld op straffe van ontwrichting.
Het is aan het Openbaar Ministerie om te bepalen of een verzoek ex artikel 2:20
Burgerlijk Wetboek opportuun is.
Vraag 9
Bent u naar aanleiding van deze gebeurtenis bereid om zichtbare en
onzichtbare maatregelen te treffen voor het beveiligen van moskeeën?
Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?
Er worden op dit moment geen extra algemene veiligheidsmaatregelen
geadviseerd. Indien nodig worden lokaal passende maatregelen getroffen op basis
van dreiging en risico. Bij het nemen van beveiligingsmaatregelen moet in het oog
gehouden worden of het middel gegeven de omstandigheden passend en
proportioneel is. Lokaal kan deze afweging het beste worden gemaakt.
Vraag 10
Nemen alle lokale overheden de beveiliging van moskeeën voldoende
mee in hun taakopvatting? Zo ja, waar baseert u dit op? Zo nee, wat gaat
u eraan doen om ervoor te zorgen dat lokale overheden dit wel
meenemen in hun taakopvatting?
Alle burgemeesters hebben de handreiking Veilige Moskee ontvangen. Daarnaast
is de handreiking gedeeld met een groot aantal ambtenaren van veel gemeenten.
Uit contacten met gemeenten blijkt dat een groot deel van hen bekend is met de
handreiking Veilige Moskee en stappen heeft gezet om samen met de moskee te
zorgen voor een veilige moskee. De Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) van het
ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is beschikbaar voor gemeenten
en moskeeën om mee te denken bij het gebruik van de handreiking veilige
moskee. Daarnaast neemt de ESS het onderwerp veiligheid moskeeën en de
handreiking Veilige Moskee mee in de advisering van en kennisdeling met
gemeenten.
Vraag 11
Bent u bereid om middelen vrij te maken voor lokale overheden en
moskeeën om de beveiliging van moskeeën te kunnen faciliteren? Zo
nee, waarom niet?
Dreiging en risico zijn leidend voor het nemen van beveiligingsmaatregelen bij
religieuze instellingen45
. Op dit moment zie ik geen aanleiding om aanvullende
beveiligingsmaatregelen te adviseren (zie vraag 9) of financiële middelen vrij te
maken voor lokale overheden. De NCTV heeft eerder dit jaar een financiële
bijdrage verstrekt aan de gemeente Rotterdam6
. Dit ten behoeve van de lokale
aanpak van de veiligheid van moskeeën in Rotterdam en deze aanpak te vertalen
naar een landelijk deelbare aanpak.
Vraag 12
Biedt de handreiking 'Veilige Moskee' 3) genoeg ondersteuning voor
moskeebesturen en is de handreiking voldoende bij moskeeën bekend?
Zo ja, waar baseert u dit op? Zo nee, wat gaat u doen om verbetering te
bewerkstelligen?
Doel van de handreiking is kennis, aanbevelingen en goede voorbeelden te geven
aan moskeebesturen, gemeenten en politie om met spanningen en (mogelijke)
incidenten gericht tegen moskeeën om te gaan. De handreiking moet worden
gezien als een aanmoediging voor moskeebesturen, gemeenten en politie om
samen te zorgen voor een veilige moskee. Het is dan ook nadrukkelijk de
bedoeling dat deze drie partijen op lokaal niveau hierover het gesprek aangaan.
De handreiking is ook gedeeld met diverse koepelorganisaties van moskeeën.
Daarnaast hebben diverse gemeenten de handreiking gedeeld met de lokale
moskeeën en zijn hierover in sommige gevallen het gesprek aangegaan. De
handreiking is ook beschikbaar in het Arabisch en Turks om de
gebruiksvriendelijkheid te vergroten.
Om de bekendheid van de handreiking onder moskeebesturen verder te vergroten
is het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in samenwerking met
koepels van moskeeën gestart met de organisatie van bijeenkomsten veiligheid
moskeeën. Naast de bekendheid van de handreiking moeten de bijeenkomsten
ook de vaardigheden van moskeebestuurders om te werken met de handreiking
aan een veilige moskee verbeteren. Een belangrijk doel van deze bijeenkomsten is
dat moskeebesturen hierover het gesprek aangaan met de gemeente, als deze
gesprekken nog niet plaatsvinden.
Samen met de landelijk te ontwikkelen aanpak van Rotterdam (zie vraag 11) biedt
dit genoeg ondersteuning aan de betrokken partijen om een gezamenlijke aanpak
ten behoeve van de veiligheid van moskeeën te ontwikkelen.
1 Tweede Kamer; 2017-2018, 29 754 nr. 434
2 Tweede Kamer; 2016-2017, 29614 nr. 57
3 Tweede Kamer: 2014-2015, 29 279, nr. 226
4 Tweede Kamer; 2016-2017, 2017D19653
5 Tweede Kamer; 2017-2018, 2017D29231
6 Tweede Kamer; 2017-2018, 2017D29231