Antwoorden van de Minister voor Buitenlandse Handel en
Ontwikkelingssamenwerking, mede namens de Minister van Buitenlandse
Zaken, op vragen van het lid Yesilgöz-Zegerius (VVD) over het bericht dat
de blokkade bij Jemen volgens de VN catastrofale gevolgen heeft
(ingezonden 10 november 2017)
Vraag 1
Bent u bekend met het bericht ‘Blokkade Jemen heeft volgens VN catastrofale
gevolgen’? 1)
Ja.
Vraag 2
Klopt het dat er hongersnood dreigt voor zeven miljoen inwoners van Jemen in een
van de ergste humanitaire crises ooit als de zee- en luchthavenblokkades niet
worden opgeheven?
Ja. In Jemen zijn 17 miljoen mensen afhankelijk van voedselhulp, waarvan 7
miljoen mensen dreigen af te glijden naar hongersnood. Indien humanitaire
toegang tot Jemen niet onmiddellijk geheel wordt hersteld, is het risico groot dat
mensen niet op tijd met voedselhulp kunnen worden bereikt.
Vraag 3
Klopt het dat door de zee- en luchthavenblokkades de strijd tegen cholera in
Jemen in gevaar komt? Kunt u aangeven of de inschatting van 9000 choleragevallen
en 2000 doden klopt en wat de prognose is als hulpgoederen niet op de
juiste plek kunnen komen?
Ja. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) rapporteert meer dan 900.000
cholera-besmettingen en bijna 2.200 doden. Sinds het begin van de blokkade
hebben verschillende transporten met medische bevoorrading Jemen niet kunnen
bereiken. Omdat de voorraden in het land zelf niet groot zijn, zullen op termijn
minder mensen behandeld kunnen worden en meer mensen besmet raken met
cholera of andere ziektes, zoals difterie. Het Internationale Rode Kruis (ICRC) geeft
aan dat in drie steden de water- en rioolsystemen niet meer functioneren door het
gebrek aan brandstof. Hierdoor hebben 1 miljoen mensen geen toegang meer tot
schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen.
Vraag 4
Wat betekent deze blokkade voor de beschikbaar gestelde noodhulp en
noodhulpgelden vanuit Nederland? Kunt u uw antwoord toelichten?
Nederland heeft in 2017 bijna 23 miljoen euro besteed aan humanitaire hulp voor
de slachtoffers van het conflict in Jemen, via verschillende humanitaire
organisaties, met name de country based pooled fund van de VN, het Rode Kruis,
het Wereldvoedselprogramma en de Dutch Relief Alliance. Deze organisaties
besluiten vervolgens zelf hoe deze middelen het meest effectief ingezet kunnen
worden. De blokkade heeft grote impact op de noodhulpverlening: prijzen van
benzine en water zijn sterk gestegen, humanitaire staf is gestrand, voorraden
raken op en nieuwe bevoorrading kan het land niet bereiken.
Vraag 5
Heeft u zich, met inachtneming van de motie-Ten Broeke 2), in internationaal
verband voldoende kunnen inzetten om manieren te vinden om voedsel en
hulpgoederen door de zee- en luchthavenblokkades bij Jemen heen te krijgen? Zo
ja, welke stappen heeft u hiertoe gezet? Zo nee, welke stappen overweegt u te
nemen? Kunt u uw antwoord toelichten?
Nederland heeft in EU verband samen met gelijkgezinde landen gepleit voor een
sterke EU verklaring over de Saoedische blokkade. EU Commissaris voor
Humanitaire hulp en Crisismanagement Stylianides en EU Hoge Vertegenwoordiger
voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid Mogherini brachten daarop op 11
november en 21 november verklaringen uit. Nederland zal de ontwikkelingen
nauwgezet blijven volgen en heeft veelvuldig contact met humanitaire
organisaties over de impact van de Saoedische blokkade. Zo lang de blokkade
voortduurt, zal Nederland in EU verband aandacht blijven vragen voor de
humanitaire gevolgen. Op 22 november kondigde de Coalitie onder leiding van
Saoedi-Arabië aan dat de haven van Hodeidah en het vliegveld van Sana’a zouden
worden heropend voor humanitaire goederen. Op moment van schrijven is nog
niet bevestigd dat dit inderdaad het geval is. Nederland blijft in de gaten houden
of deze aankondiging volledig geëffectueerd zal worden en zal druk blijven
uitoefenen indien dit niet het geval is. Het kabinet is voornemens om ook het
komend lidmaatschap van de Veiligheidsraad te gebruiken om in dergelijke
gevallen aandacht te vragen voor de humanitaire aspecten.
Daarnaast heeft Nederland (onlangs) besloten om de bijdrage aan het United
Nations Verification and Inspection Mechanism (UNVIM) te verlengen. Dit zou
moeten bijdragen aan doorgang van commerciële goederen die per zee worden
aangevoerd. Alle partijen dienen volledige medewerking aan UNVIM te verlenen.
Vraag 6
Kunt u de Kamer per brief informeren wanneer het onderzoek naar het in strijd zijn
van de blokkade met internationaal recht door de VN is voltooid? Kunt u hierbij
toelichten hoe dit betrekking heeft op de door Nederland beschikbaar gestelde
noodhulp en noodhulpgelden?
Het zogenoemde Panel of Experts van het Jemen sanctiecomité is voornemens om
eind december van dit jaar zijn rapport te finaliseren. Een onderzoek naar het
instellen van de huidige blokkade valt onder het mandaat van dit Panel of Experts
en zal onderdeel zijn van dit rapport. Op basis van het humanitair oorlogsrecht
moeten partijen bij een gewapend conflict onpartijdige humanitaire hulp aan de
bevolking in nood doorlaten. Nederland roept, net als onder meer de SecretarisGeneraal
van de VN, alle partijen in het conflict dan ook op om de import van
zowel commerciële goederen als hulpgoederen niet te belemmeren en hulp te
faciliteren. Zie beantwoording vraag 4 wat betreft de door Nederland beschikbaar
gestelde noodhulp en noodhulpgelden.