Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Kooiman (SP) over de lange
wachtlijsten en de tekorten in de jeugdzorg (2017Z15538).
1
Hebt u kennisgenomen van de uitzending van Kassa waarin pijnlijk duidelijk werd
dat de wachtlijsten voor kinderen en gezinnen in de jeugdzorg maar blijven
aanhouden? 1)
Ja.
2
Hoe beoordeelt u het bericht dat kinderen die acute zorg nodig hebben, deze zorg
niet op tijd krijgen? Welke spoedmaatregelen gaat u treffen?
Acute situaties zijn veelal complex en behoeven maatwerk. Daarom dring ik er bij
gemeenten en aanbieders op aan om regionale expertteams in te zetten met
overwicht en doorzettingsmacht, om die jeugdigen die onmiddellijke hulp behoeven,
met spoed naar het best beschikbare aanbod te geleiden.
3.
Wat is uw reactie op het feit dat hulpverleners aangeven dat de bureaucratie 25%
tot 35% is gestegen sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015? Welke aanvullende
maatregelen gaat u te treffen om deze alsmaar stijgende bureaucratie aan te
pakken? 2)
Ik vind het zorgwekkend dat hulpverleners aangeven dat de bureaucratie is
gestegen en dat dit ten koste gaat van de tijd die ze aan zorg kunnen besteden. Met
de invoering van de Jeugdwet zijn de administratieve lasten in de toegang en voor
de cliënt met het verdwijnen van de indicatiestelling sterk gedaald. Tegelijkertijd
betekent de decentralisatie dat een zorgaanbieder met meer financiers afspraken
moet maken en leidt dit tot stijgende administratieve lasten. In de brief van 30
maart 2017, waarnaar de vragensteller verwijst, is een agenda gepresenteerd die
momenteel wordt uitgevoerd door mijn ministerie, de VNG en de branches voor
aanbieders. Eén van de belangrijkste maatregelen uit deze agenda is het
Programma Informatievoorziening Sociaal Domein. In dit project van gemeenten en
aanbieders zijn uitvoeringsvarianten en standaarden voor berichtenverkeer
uitgewerkt. Uit een monitor blijkt dat er in de afgelopen periode een toename is van
het gebruik van deze standaarden hetgeen een aanzienlijke vermindering van
administratieve lasten oplevert zeker als gemeenten kiezen voor een taakgerichte
bekostiging. Ik vind het dus belangrijk dat we het gebruik van deze standaarden
blijven stimuleren. Ik sta daarnaast open voor aanvullende voorstellen van
gemeenten, aanbieders, professionals, toezichthouders en cliënten om de
registratielast tegen te gaan en maak hierover graag nadere afspraken. Ik zal dat
proces actief stimuleren.
4
Bent u bereid om te onderzoeken wat de oorzaken en de gevolgen zijn van deze
verder gestegen bureaucratie zijn en hoe groot deze toename is? Zo nee, waarom
niet?
Mijn prioriteit is het invoeren van de uitvoeringsvarianten en standaarden.
Daarnaast is er al veel bekend (ik verwijs daarbij o.a. naar het onderzoek van Qconsult
zoals opgenomen in brief van 30 maart en naar recente rapporten uit de
sector zelf). Alle partijen hebben hierin verantwoordelijkheid, zeker nu uit eerdere
onderzoeken in de curatieve zorg en in het traject administratieve lasten
Jeugdwet/Wnmo2015 laten zien dat veel lasten niet te herleiden zijn naar rijksbeleid,
maar naar (beleids)regels van gemeenten en aanbieders/professionals zelf.
5
Hoe staat het met het wetsvoorstel terugdringen uitvoeringslasten, zoals aan de
Kamer toegezegd? Wanneer wordt deze in consultatie gebracht? Hoe verhoudt dit
wetsvoorstel zich tot het probleem van de lange wachtlijsten in de jeugdzorg? Kunt u
uw antwoord toelichten? 2)
Op 30 juni 2017 heeft het Kabinet ingestemd met het wetsvoorstel vermindering
uitvoeringslasten en regionale samenwerking en is het voor advies toegezonden aan
de Raad van State. In dit wetsvoorstel wordt, in de Jeugdwet en Wmo 2015, een
delegatiegrondslag opgenomen voor een ministeriele regeling voor nadere regels
die kunnen gaan over de wijze van bekostiging, de wijze van gegevensuitwisseling
en de wijze van verantwoording. Ik verwacht dit wetsvoorstel nog dit jaar aan uw
Kamer te kunnen aanbieden. Dit wetsvoorstel heeft geen directie relatie met het
probleem van de lange wachtlijsten in de jeugdzorg. Het beoogde doel van het
wetsvoorstel en de regeling is dat alle gemeenten en aanbieders gebruik maken van
dezelfde standaardwerkwijzen, waardoor de vermijdbare administratieve lastendruk
afneemt en er meer tijd resteert voor de client (in jeugdzorg).
6.
Hoe kijkt u aan tegen het starten van de petitie door individuele en verenigde
psychologen, psychotherapeuten, (kinder) psychiaters, ouders, hoogleraar
Vermeiren en Youp van het Hek om de bureaucratie en de toegenomen ongelijkheid
in rechten tussen kinderen door de lokale verschillen in kwaliteit van jeugdhulp aan
te pakken? Bent u bereid om de eisen van deze petitie over te nemen? Zo nee,
waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten? 3)
Ik heb grote waardering voor de inzet van individuele en verenigde psychologen,
psychotherapeuten, (kinder)psychiaters en andere betrokkenen op het terrein van
de Jeugd GGZ. En ik ben het eens met de ondertekenaars van de petitie dat de
kwaliteit van de zorg overal moet voldoen aan dezelfde professionele standaarden
en aan de wettelijke kwaliteitseisen. En ook is het van belang dat elk kind de
ondersteuning krijgt die het nodig heeft.
Met de invoering van de nieuwe Jeugdwet hebben we de keuze gemaakt om de
jeugd-ggz uit de Zorgverzekeringswet te halen, en samen met andere vormen van
jeugdhulp onder de verantwoordelijkheid van de gemeente te brengen. De
achterliggende gedachte is dat het bijeenbrengen van alle vormen van jeugdhulp in
het gemeentelijk domein ervoor gaat zorgen dat kinderen en gezinnen, die vaak te
maken hebben met meerdere problemen (waaronder psychische), eerder dan
voorheen de juiste hulp krijgen. En dat de hulp die wordt ingezet effectiever is. Daar
sta ik ten volle achter.
Een ingrijpende verandering als een stelselwijziging heeft echter tijd nodig. Daarom
is in het Regeerakkoord opgenomen dat er geen ingrijpende stelselwijzigingen gaan
plaatsvinden, maar dat we vooral knelpunten gaan aanpakken. Zoals hierboven
weergegeven onder het antwoord op vraag 4, deel ik de zorgen over de
bureaucratie. Ik ben echter niet van mening dat er sprake is van toegenomen
ongelijkheid in rechten van kinderen. Doordat gemeenten nu de integrale
verantwoordelijkheid hebben voor de jeugdhulp, kunnen zij maatwerk leveren in
individuele gevallen. Uiteraard moeten zij daar bij een scherp oog hebben voor de
kwaliteit. Dat betekent ook dat overal in Nederland de jeugdhulp moet voldoen aan
dezelfde wettelijke kwaliteitseisen en dat overal de professionele standaarden
moeten worden gerespecteerd.
7
Wat is uw reactie op de noodoproep van gemeenten die aangeven dat ongeveer een
kwart van alle 388 gemeenten kampt met grote tekorten op de jeugdzorg? 4)
8
Bent u bereid om het €300 miljoen tekort op de jeugdzorg aan te vullen? Bent u zich
ervan bewust dat als de regering de dividendbelasting niet afschaft er voldoende
geld beschikbaar is om deze kinderen en gezinnen wel te helpen?
Hierover vindt veelvuldig overleg plaats met gemeenten. Deze gesprekken heb ik
onlangs geïntensiveerd. Van belang is dat eindelijk glashelder wordt wat de omvang
van de financiële tekorten op Jeugd zijn, welke oorzaken hierachter liggen, en wat de
gevolgen zijn. Pas wanneer helder is wat de precieze oorzaak van het probleem is,
kan het goede gesprek worden gevoerd over een passende oplossing. Een
verdeelprobleem kent namelijk een andere oplossing dan wanneer er sprake is van
een volume-, uitvoerings- of een beleidsprobleem.
Binnenkort komt er ook weer zicht op de realisatiecijfers van gemeenten over het
jaar 2016.
9
Bent u bereid om alle vragen afzonderlijk te beantwoorden, aangezien vragensteller
ook moeite gedaan heeft om al deze vragen zorgvuldig en apart te formuleren?
Voor de samenhang in de beantwoording heb ik de vragen 7 en 8 samen
beantwoord.
10
Kunt u deze vragen beantwoorden voor het algemeen overleg over de GGZ op 29
november 2017?
Het is – vanwege de noodzakelijke afstemming met derden - helaas niet gelukt om
deze vragen te beantwoorden voor het AO GGZ van 29 november.
1) https://kassa.bnnvara.nl/media/379106
2) Kamerstuk 29 515, Nr. 399: brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en over de Aanpak regeldruk en administratieve lasten op 30 maart 2017
3) https://www.petities24.com/de_toekomst_van_de_jeugd_ggz
4) Financieel Dagblad, 15 november 2017, https://fd.nl/economiepolitiek/1227340/ruim-honderd-gemeenten-in-problemen-door-grote-tekorten-opjeugdzorg