Hierbij bied ik u, mede namens de minister van Buitenlandse Zaken de antwoorden aan op de vragen van het lid Karabulut (SP) aan de minister van Defensie en de minister van Buitenlandse Zaken over de rol van de Karel Doorman in de Caribische Zee en de oproep van voormalig VN-chef Egeland om economische sancties tegen diverse landen, waaronder Venezuela, op te heffen. Deze vragen zijn ingezonden op 30 april 2020 met kenmerk 2020Z07734.

DE MINISTER VAN DEFENSIE

Drs. A.Th.B. Bijleveld-Schouten

Antwoorden op de vragen van het lid Karabulut (SP) aan de ministers van Defensie en van Buitenlandse Zaken over de rol van de Karel Doorman in de Caribische Zee en de oproep van voormalig VN-chef Egeland om economische sancties tegen diverse landen, waaronder Venezuela op te heffen (ingezonden op 30 april 2020, kenmerk 2020Z07734).

1. Waarom zet u de Karel Doorman in voor maritieme grensbewaking bij de Benedenwindse eilanden? Wat is het doel van die grensbewaking? Hoe lang duurt deze taak?[1]

1. Kunt u aangeven waarom de Kustwacht het werk niet alleen afkan en waarom is de inzet van de Zeeland, schip van de wacht, niet voldoende als extra?

Antwoord op vragen 1 en 2.

Zoals benoemd in de brief aan uw Kamer van 7 april jl. (Kamerstuk 35420, nr. 12) is de geboden versterking van de maritieme grensbewaking een onderdeel van de uitvoering van militaire bijstand, op aanvraag van Curaçao en Aruba, en dient ter ondersteuning van de Kustwacht Caribisch Gebied. Dit om te anticiperen op een eventuele toename van illegale migratie, ten gevolge van het COVID-19 virus, en de behoefte die daardoor bij de ketenpartners in de rechtshandhaving is ontstaan aan aanvullende maritieme grensbewaking.

Zoals aangegeven in de brief van 9 april jl. (Kamerstuk 35420, nr. 19) wordt Zr.Ms. Karel Doorman vanaf eind april voor een periode van ongeveer drie maanden ingezet in het Caribisch gebied om ondersteuning te kunnen bieden aan de lokale civiele autoriteiten bij het bestrijden van de COVID-19 crisis. Daarbij is Zr.Ms. Karel Doorman flexibel inzetbaar en kan afhankelijk van de behoeften voorzien in een breed scala aan ondersteuningsactiviteiten, waaronder specifieke inzet ten behoeve van versterking van de maritieme grensbewaking. Zr.Ms. Karel Doorman vormt daarmee een waardevolle aanvulling op de ondersteuning, die het Ministerie van Defensie in het kader van COVID-19 reeds in het Caribisch gebied levert.

1. Herinnert u zich uw antwoord in het schriftelijk overleg over een ingelaste NAVO-bijeenkomst waarin u meldt dat de ‘operatie van de VS waar vermoedelijk naar wordt verwezen een intensivering betreft van bestaande anti-drugsoperaties in de regio. Zr. Ms. Karel Doorman wordt niet in dit kader ingezet’?[2]

Ja.

1. Is juist wel degelijk te concluderen dat de Karel Doorman gaat deelnemen aan bestaande anti-drugsoperaties tegen Venezuela? Zo nee, in welk kader worden de eventuele drugspatrouilles dan uitgevoerd?

1. Op basis van welke analyse is het nodig dat de Karel Doorman ingezet wordt in de drugsbestrijding? Kunt u dat toelichten?[3]

Antwoord op vragen 4 en 5.

Het aangehaalde nieuwsbericht van het ministerie van Defensie bevatte helaas een redactionele fout, waardoor de indruk werd gewekt dat Zr.Ms. Karel Doorman tevens kon worden ingezet voor anti-drugspatrouilles. Dit is op donderdag 7 mei hersteld.

Dit laat onverlet dat Zr.Ms. Karel Doorman met zijn sensoren ook een drugstransport zou kunnen detecteren. Als dat het geval is zal deze informatie uiteraard worden gedeeld met de bevoegde instantie.

1. Waarom hebt u niet onlangs aangegeven op eerdere vragen van mijn fractie wat de planning was met de Karel Doorman? Kunt u aangeven of er nog meer taken voor de Karel Doorman zijn, behalve de taken die nu bekend worden?

In de Kamerbrief van 9 april jl. (Kamerstuk 35420, nr. 19) is de Kamer geïnformeerd over de inzet, taken en duur van de inzet van Zr.Ms. Karel Doorman.

1. Hebt u kennisgenomen van de oproep van voormalig VN-chef Egeland om internationale economische sancties, met uitzondering van militaire en gerichte sancties tegen leidende personen, tegen een aantal landen waaronder Venezuela, op te schorten gedurende de pandemie?[4] Deelt u het inzicht van de heer Egeland dat sancties de situatie voor de volkeren ernstig kunnen verslechteren? Zo ja, bent u bereid positief te reageren op Egeland’s oproep? Zo nee, waarom niet?

De EU heeft reeds laten weten in reactie op de oproep van SGVN dat sancties inderdaad humanitaire hulpverlening in het kader van COVID-19 niet in de weg mogen staan. Juist vanwege het belang van de voortzetting van humanitaire hulp kennen de meeste EU- en VN-sanctieregimes uitzonderingen en ontheffingsgronden voor humanitaire doeleinden. De EU heeft als beleid dat sancties zo gericht mogelijk moeten zijn op specifieke personen, entiteiten en organisaties verantwoordelijk voor schendingen van het internationaal recht en/of ernstige mensenrechtenschendingen. Het kabinet heeft geen signalen van hulporganisaties ontvangen dat EU-sancties tegen Venezuela de bestrijding van het COVID-19 virus in het land belemmeren.

Zoals reeds aangegeven in de beantwoording van het Schriftelijk Overleg van de Raad Buitenlandse Zaken (Kamerstuk 21501-02, nr. 2151) dateert de humanitaire crisis in Venezuela van voor de sancties van de VS en de COVID-19 crisis. Om de humanitaire crisis en daar bovenop de COVID-19 crisis het hoofd te bieden is het noodzakelijk dat de democratie in Venezuela wordt hersteld. Op deze manier kan grootschalige humanitaire hulp het land bereiken en kan er aanspraak worden gemaakt op steun van financiële instellingen zoals de Wereldbank en het IMF.

[1] Marineschepen.nl, 28 april 2020, ‘Inzet Zr.Ms. Karel Doorman in eerste instantie maritieme grensbewaking’ (https://marineschepen.nl/nieuws/Zr-Ms-Karel-Doorman-richt-zich-op-maritieme-grensbewaking-280420.html).

[2] Verslag van een schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda ingelaste bijeenkomst NAVO-ministers van Defensie op 15 april 2020 (Kamerstuk 28676-339). Zie vraag 19.

[3] Defensie.nl, 28 april 2020, ‘Defensie volop aan de bak in Caribisch gebied’ (https://www.defensie.nl/actueel/nieuws/2020/04/28/defensie-volop-aan-de-bak-in-caribisch-gebied).

[4] Reuters, 28 april 2020, ‘Big powers urged to freeze sanctions on Syria, Iran, Venezuela during virus’ (https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-sanctions-idUSKCN22A2TS).