Antwoord op vragen van de leden Renkema en Buitenweg over het interview ‘Politiechef Anja Schouten: Er moet een eerste hulp bij onbegrepen gedrag komen’ en het opinieartikel ‘Laat de politiegeen zorgtaken uitvoeren’

AH 2019

2020Z00813

 

Antwoord van staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de minister van Justitie en Veiligheid (ontvangen 10 maart 2020)

 

Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019-2020, nr. 1701

 

1

Kent u de berichtgeving ‘Politiechef Anja Schouten: ‘Er moet een eerste hulp bij onbegrepen gedrag komen’ 1) en het opinieartikel ‘Laat de politie geen zorgtaken uitvoeren’? 2)

 

Antwoord op vraag 1

Ja.

 

  1. Herkent u het signaal dat het aantal E33-meldingen (‘verward gedrag’) niet alleen te verklaren is vanuit de geestelijke gezondheidszorg (ggz)? Zo ja, hoe duidt u dit fenomeen? Zo nee, waarom niet?

 

Antwoord op vraag 2

Ik herken het signaal dat het aantal E33-meldingen niet alleen te verklaren is vanuit de geestelijke gezondheidszorg. De term ‘verward’ in relatie tot de E33-meldingen is een containerbegrip, er ligt geen diagnose aan ten grondslag. Het zegt ook niets over de aard en de ernst van de problematiek. Achter het begrip ‘verward gedrag’ gaat een veelheid aan problemen schuil: van dementie en middelengebruik tot (ernstige) psychiatrische aandoeningen.

 

3

Onderschrijft u de conclusie van politiechef Schouten dat de multi-problematiek rondom ‘verward gedrag’ niet vanzelf overgaat? Zo ja, hoe ziet uw ideale aanpak er uit om dit probleem aan te pakken? Zo nee, waarom niet?

 

Antwoord op vraag 3

Zoals in het antwoord op vraag 2 is beschreven, is de groep personen met verward gedrag een brede doelgroep met diverse problematiek. De complexiteit en veelzijdigheid van de problematiek van personen met verward gedrag vragen om het langdurig leveren van maatwerk. Hierbij moet enerzijds rekening gehouden worden met de specifieke behoeften van de persoon in kwestie en anderzijds ook met het lokaal beschikbare zorg- en ondersteuningsaanbod. De aanpak voor personen met verward gedrag kan dus per regio en per gemeente verschillen. Er bestaat dan ook niet één ideale aanpak om dit probleem aan te pakken. Graag verwijs ik ook naar de brief met de stand van zaken van de persoonsgerichte aanpak voor kwetsbare personen die ik op 10 december 2019 naar uw Kamer stuurde. [1]

 

4

Wat vindt u van de conclusie van Onno Hoes, voormalig voorzitter van het Schakelteam Personen met verward gedrag, dat het kabinet te weinig doet en ook de aanbevelingen onvoldoende opvolgt rondom deze problematiek? Kunt u een jaarlijks overzicht delen met de Kamer betreffende het aantal meldingen van personen met verward gedrag sinds 2011?

 

Antwoord op vraag 4

De conclusie van de heer Hoes deel ik niet. Zoals in de beleidsreactie op de eindrapportage van het Schakelteam staat, vergt dit vraagstuk een lange adem.[2] Er wordt op landelijk niveau, maar ook in de regio’s hard gewerkt aan de implementatie van een goed werkende persoonsgerichte aanpak voor personen met verward gedrag. In voornoemde brief die ik samen met de minister van Justitie en Veiligheid op 10 december 2019 aan de Tweede Kamer heb gestuurd, staat beschreven wat er tot op heden is gebeurd en wat er nog gaat gebeuren als het gaat om de implementatie van de persoonsgerichte aanpak voor kwetsbare personen, waaronder de groep personen met een hoog veiligheidsrisico. Bij genoemde brief is ook de rapportage Stand van het Land gevoegd, waaruit blijkt dat aan alle 9 bouwstenen voor de aanpak van verward gedrag in alle regio’s wordt gewerkt. Hieruit blijkt ook dat in het merendeel van gemeenten en regio’s burgemeesters en wethouders gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de aanpak van personen met verward gedrag. De rapportage signaleert dat er in regio’s en gemeenten verbindingen zijn tussen de ondersteuning van mensen met verward gedrag, de implementatie van de Wet verplichte ggz, de Meerjarenagenda beschermd wonen en maatschappelijke opvang en de doorontwikkeling van de zorg- en veiligheidshuizen. Waar gemeenten aangeven behoefte te hebben aan ondersteuning bij het leggen van verbindingen, kan deze ondersteuning worden geboden door de regioadviseurs die namens de ministeries van VWS, JenV, BZK en de VNG actief zijn in het land om vraaggericht te ondersteunen.

 

In onderstaande tabel treft u het overzicht aan van het aantal meldingen dat door de politie is geregistreerd onder de code E33 (betreft een registratie van een incident van overlast door een verward persoon) over de periode 2011-2019. Deze cijfers zeggen niets over het unieke aantal personen. Het gaat om een diverse groep personen met een veelheid aan problemen; van dementie tot een ernstige psychiatrische aandoening. De aantallen meldingen worden jaarlijks gepubliceerd op www.data.politie.nl.

 

 

Jaar

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Aantal door de politie geregistreerde inciden­ten E33

40.419

44.569

52.167

59.596

66.022

74.934

83.607

90.633

99.623

 

5

Bent u van mening dat het kabinet voldoende actie onderneemt om de multi-problematiek rondom ‘verward gedrag’ aan te pakken? Zo ja, wat is uw streefcijfer en binnen welke termijn? Zo nee, wat gaat u ondernemen?

 

Antwoord op vraag 5

Graag verwijs ik hierbij naar het antwoord op vraag 4 en, nogmaals, naar de aan de Tweede Kamer, op 10 december 2019 gestuurde brief over de persoonsgerichte aanpak voor kwetsbare personen, [3] waarin ook staat aangegeven wat de ambitie is op dit onderwerp in de komende periode.

 

6

Wat vindt u van de oplossingsrichting om zogenoemde ‘veiligheidshuizen’ te stimuleren om personen met gevaarlijk verward gedrag integrale hulp te bieden? Deelt u de zorg van de politiechef dat deze samenwerkingsverbanden onder druk staan vanwege onvoldoende financiële middelen bij gemeenten? Zo ja, wat gaat u hieraan doen? Zo nee, waarom niet?

 

Antwoord op vraag 6

De groep personen met ernstig verward gedrag en een hoog veiligheidsrisico kenmerkt zich door steeds terugkerende (psychiatrische) problematiek en justitiecontacten. Dit is in principe geen financieel vraagstuk, maar cruciaal is dat zorgwekkende signalen vroegtijdig worden gezien, gemeld en opgepakt en dat deze personen langdurig worden gemonitord.

Doordat deze groep vaak pendelt tussen het zorg- en veiligheidsdomein is er behoefte aan een integrale multidisciplinaire persoonsgerichte aanpak waarbij ruimte is voor daadkracht, maatwerk en creativiteit.

 

Eén van de speerpunten van de ministeries van JenV en VWS is het verbeteren van de lokale en regionale aanpak van deze groep en het terugdringen van daarmee samenhangende veiligheidsrisico’s. In de zorg- en veiligheidshuizen wordt vanuit een netwerksamenwerking met partners uit de verschillende domeinen de regie en coördinatie belegd op complexe domeinoverstijgende casuïstiek. Daarnaast is het van belang dat het aanbod van voorzieningen, zoals wonen, werk, inkomen, dagbesteding en zorg aansluit bij de doelgroep. Vanuit het ministerie van JenV is de afgelopen jaren de ontwikkeling van de integrale persoonsgerichte aanpak voor deze doelgroep bij de zorg- en veiligheidshuizen reeds actief gefaciliteerd en gestimuleerd en dit wordt gecontinueerd in 2020. Inmiddels is het thema in elk zorg- en veiligheidshuis belegd.

 

7

Wat vindt u van de oplossingsrichting dat iedere regio een opvangplek moet hebben voor ‘eerste hulp bij onbegrepen gedrag’? Zo ja, wat gaat u ondernemen om deze opvangplekken te bewerkstelligen? Zo nee, bent u ten minste bereid dit verder te onderzoeken?

 

Antwoord op vraag 7

Zoals eerder is aangegeven, is de groep personen met verward gedrag een brede doelgroep met diverse problematiek. Vanwege de diversiteit van de problematiek is het belangrijk om maatwerk te bieden en bij een melding per persoon te bekijken waar behoefte aan is. Wanneer een burger of instantie een melding maakt, dient er daarom een goede triage te worden uitgevoerd. De triage dient om te bepalen welke hulp en/of ondersteuning passend is. Hiervoor zijn verschillende reguliere mogelijkheden beschikbaar die naar aanleiding van de triage ingezet kunnen worden, zoals spoedeisende hulp, acute psychiatrische hulpverlening of maatschappelijke opvang. In eerdergenoemde brief van 10 december jl.[4] staat dat onze ambitie voor 2020 is om bij iedere melding waarbij het vermoeden bestaat van ernstige problematiek, een goede triage uit te voeren en zo passende hulp en ondersteuning te kunnen bieden.

We onderschrijven het belang van samenwerking tussen partijen, zoals tussen de politie en ggz-deskundigen, bij het uitvoeren van een goede triage. Het is echter aan de partijen in de regio om te bekijken op welke manier ze deze samenwerking willen vormgeven. Ik zie dan ook geen toegevoegde waarde in het verder verkennen van de oplossingsrichting dat iedere regio een opvangplek moet hebben voor ‘eerste hulp bij onbegrepen gedrag’. Dit is slechts een van de mogelijkheden, ter keuze van de betreffende regio.

 

8

Wat vindt u van de suggestie om in iedere meldkamer een ggz-deskundige te laten plaatsnemen?

 

Antwoord op vraag 8

Zie het antwoord op vraag 7.

 

9

Kunt u in hoofdlijnen uiteenzetten hoe andere landen in onze omgeving omgaan met meldingen van verward gedrag?

 

Antwoord op vraag 9

Het is in zijn algemeenheid niet mogelijk om iets te zeggen over de aanpak in andere landen. Elk land kent zijn eigen praktijk, wetgeving en aanpak. Daarnaast is het in kaart brengen van de aanpak in de landen in onze omgeving complex; dit vraagt zeer veel tijd en onderzoek.

 

10

Deelt u de mening dat een integrale landelijke aanpak op dit probleem ontbreekt?

 

Antwoord op vraag 10

De complexiteit van de problematiek van personen met verward gedrag vraagt om maatwerk. Hierbij moet enerzijds rekening gehouden worden met de specifieke behoeften van de persoon in kwestie en anderzijds ook met het lokaal beschikbare zorg- en ondersteuningsaanbod. Dit betekent dus dat de aanpak voor personen met verward gedrag per regio en per gemeente kan verschillen. Eén landelijke aanpak zou ook geen recht doen aan de complexiteit van de problematiek en onvoldoende ruimte bieden voor lokaal maatwerk. Overigens sluit dit ook aan bij het advies van het Schakelteam personen met verward gedrag en het eerdere advies van de heer Van der Vlist. Ook zij stellen dat op lokaal en regionaal niveau de oplossing ligt. We blijven de regio’s en de gemeenten vanuit onze brede verantwoordelijkheid ondersteunen, we moedigen hen aan om van elkaar te leren en stimuleren het uitwisselen van best practices.

 

11

Kunt u bovenstaande vragen één voor één uitgebreid beantwoorden?

 

Antwoord op vraag 11

Ja

 

 

 

1) Volkskrant, 9 januari 2020, 'Politiechef Anja Schouten: ‘Er moet een eerste hulp bij onbegrepen gedrag

komen’ (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/volkskrant-ochtend-politiechef-anja-schouten-er-moeteen-eerste-hulp-bij-onbegrepen-gedrag-komen-de-huawei-smartbus-een-educatieve-goocheltruc-voorscholieren~

b7610817/)

2) Trouw, 18 januari 2020, 'Laat de politie geen zorgtaken uitvoeren'

(https://www.trouw.nl/opinie/laat-de-politie-geen-zorgtaken-uitvoeren~b137a1db/)

 

1) Volkskrant, 9 januari 2020, 'Politiechef Anja Schouten: ‘Er moet een eerste hulp bij onbegrepen gedrag

komen’ (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/volkskrant-ochtend-politiechef-anja-schouten-er-moeteen-eerste-hulp-bij-onbegrepen-gedrag-komen-de-huawei-smartbus-een-educatieve-goocheltruc-voorscholieren~

b7610817/)

2) Trouw, 18 januari 2020, 'Laat de politie geen zorgtaken uitvoeren'

(https://www.trouw.nl/opinie/laat-de-politie-geen-zorgtaken-uitvoeren~b137a1db/)

 

 

[1] Kamerstuk 25 424, nr. 494.

[2] Kamerstuk 25 424, nr. 424.

[3] Kamerstuk 25 424, nr. 494.

[4]Kamerstuk 25 424, nr. 494.