Hierbij bied ik de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Van Helvert (CDA), Voordewind (ChristenUnie), Van der Staaij (SGP), Koopmans (VVD), Sjoerdsma (D66) en Krol (50PLUS) over de Ranglijst Christenvervolging 2020 van Open Doors. Deze vragen werden ingezonden op 16 januari 2020 met kenmerk 2020Z00538.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Stef Blok
|
[Ondertekenaar 1] |
[Ondertekenaar 2] |
|
[Ondertekenaar 3] |
[Ondertekenaar 4] |
Antwoorden van de minister van Buitenlandse Zaken op vragen van de leden Van Helvert (CDA), Voordewind (ChristenUnie), Van der Staaij (SGP), Koopmans (VVD), Sjoerdsma (D66) en Krol (50PLUS) over de Ranglijst Christenvervolging 2020 van Open Doors.
Vraag 1
Hebt u kennisgenomen van de Ranglijst Christenvervolging 2020? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Hoe beoordeelt u dat in 2019 volgens Open Doors bijna 3000 christenen
gedood zijn om hun geloof en dat het aantal aanvallen op kerken en
christelijke gebouwen explosief gestegen is, van bijna 2000 in 2018 naar
meer dan 9000 in 2019?
Vraag 3
Deelt u de conclusie dat er sprake is van een toename en intensivering van
vervolging van christenen en dat alleen al in de vijftig landen van de
Ranglijst maar liefst 260 miljoen christenen te maken hebben met vervolging
vanwege hun geloofsovertuiging?
Antwoord vraag 2 en 3
Het kabinet deelt uw grote zorg over de door Open Doors gesignaleerde trend van een toenemend aantal vervolgingen van christenen op basis van hun religie en het toenemend aantal aanvallen op kerken en christelijke gebouwen. Het is onacceptabel dat personen worden gedood om hun geloof of hun levensovertuiging.
Vraag 4
Deelt u de zorgen over de verslechtering van de positie van christenen in
Afrika, waar één op de vijf christenen inmiddels te maken heeft met zware,
zeer zware of extreme vervolging?
Antwoord
Het kabinet constateert met grote zorg dat in verschillende landen in Afrika de mensenrechtensituatie verslechtert en het aantal slachtoffers van (extremistisch) geweld toeneemt. Deze ontwikkelingen eisen veel slachtoffers onder christenen en onder burgers van andere religies en levensovertuigingen, waaronder moslims. Het kabinet maakt zich zorgen over deze trend en steunt daarom in verschillende delen van Afrika, waaronder in Oost-Afrika, de Hoorn en de Sahel, programma’s die tot doel hebben de mensenrechtensituatie te verbeteren, interreligieuze dialoog te bevorderen en gewelddadig extremisme tegen te gaan en te voorkomen. Deels is dit invulling van de intensivering van het mensenrechtenbeleid, waarbij Nederlandse ambassades vanuit het Mensenrechtenfonds verschillende nieuwe projecten steunen ter bevordering van de vrijheid van religie en levensovertuiging (Kamerstuk 32735 nr. 227). Het kabinet kaart dit ook op politiek niveau aan bij de leiders in de Afrikaanse landen waar dit speelt. Ook in het kader van het Nederlandse lidmaatschap van de Mensenrechtenraad zal het kabinet nadrukkelijk aandacht besteden aan de vrijheid van religie en levensovertuiging.
Vraag 5
Herkent u de trend van ontwrichting door de militante islam van landen in
sub-Sahara Afrika, zoals Burkina Faso en Kameroen, door aanslagen en
ontvoeringen van meer dan 25 militante islamitische groeperingen? Kunt u
deze verontrustende trend publiek en internationaal aan de orde stellen?
Antwoord
Het oprukkende extremistische geweld in met name sub-Sahara West-Afrika
staat hoog op de internationale agenda. Nederland is hierbij nauw betrokken
in verschillende internationale fora, zoals de EU en de G5 Sahel. Nederland
wijst in deze fora en in gesprekken met betrokken landen regelmatig op de
noodzaak de bevolking te beschermen tegen geweld en op het belang van
aanpak van grondoorzaken van extremistisch geweld. Nederland benadrukt
daarbij het belang van het versterken van vertrouwen tussen burgers en hun
overheid, en ondersteunt in dat kader bijvoorbeeld conferenties van de G5
Sahel over het versterken van vertrouwen tussen burgers en leger en
politie, zoals recentelijk op 20 en 21 januari 2020 in Ouagadougou.
Vraag 6
Hoe beoordeelt u de drastische verslechtering van de situatie in Burkina
Faso, dat lang bekend stond om zijn religieuze tolerantie, maar nu
geconfronteerd wordt met terreur door jihadisten die een agenda voeren om
alle christenen uit te roeien? Klopt het dat er in het noorden van Burkina
Faso meer dan 200 kerken zijn gesloten?
Antwoord
De snel verslechterende veiligheidssituatie in Burkina Faso is uiterst zorgelijk. Het land wordt geteisterd door geweld van verschillende gewapende extremistische groepen. Deze proberen steun van de bevolking te verkrijgen, onder andere door bestaande spanningen tussen bevolkingsgroepen en geloofsgemeenschappen te vergroten. Daarbij zijn niet alleen christenen, maar ook moslims doelwit. Niet alleen kerken, maar ook moskeeën zijn het doelwit geweest van terroristische aanslagen.
Volgens de Federatie van Kerken en Evangelische Missies zijn ongeveer 200 kerken gesloten in het noorden van het land. De organisatie raadt religieuze samenkomsten op zondag in de meeste rurale gebieden af. Naast kerken zijn volgens UNICEF ook meer dan 2000 scholen gesloten, evenals tientallen gezondheidscentra. Scholen zijn vaak doelwit omdat deze gezien worden als symbool van de staat en omdat er in het Frans wordt onderwezen. Extremistische groeperingen willen dat er in het Arabisch wordt onderwezen.
Vraag 7
Herkent u zich in de beschrijving van een steeds verder escalerende crisis
in Nigeria die zich verspreidt van het noorden naar het midden en het
zuiden van het land? Hoe kunt u strategisch werken met de Nigeriaanse
overheid en het maatschappelijke middenveld om vrijheid van godsdienst en
levensovertuiging als een recht voor iedere burger in Nigeria te zien? Bent
u bereid Nigeria aan te spreken op de straffeloosheid van misstanden en
geweld tegen christenen?
Antwoord
Het kabinet erkent dat zich verschillende geweldscrises in Nigeria afspelen, die veel levens eisen. De geweldscampagne van onder meer Boko Haram en Islamitische Staat in het noordoosten van Nigeria eist, net als het boeren versus herder conflict in centrale delen van het land, levens onder zowel moslims als christenen. In beide crises zijn Nigeriaanse autoriteiten niet in staat het geweld een halt toe te roepen. Ook is straffeloosheid eerder regel dan uitzondering.
Het kabinet heeft tijdens de bezoeken aan Nigeria van premier Rutte, minister Blok en minister Kaag zorgen gedeeld over deze conflicten en de regering Buhari opgeroepen om diegenen die verantwoordelijk zijn voor het geweld te vervolgen. Via het Mensenrechtenfonds steunt Nederland lokale en internationale organisaties die zich inzetten voor bemiddeling in vredesproscessen en interreligieuze dialoog in de regio, waar ook faith-based, christelijke en islamitische groepen bij zijn betrokken.
Het kabinet zal in de dialoog met de Nigeriaanse autoriteiten op het hoogste niveau aandacht blijven vragen voor mensenrechtenschendingen, voor (extremistisch) geweld en blijven wijzen op het belang van vervolging van verantwoordelijken, alsmede het aanpakken van de economische grondoorzaken van conflicten. De Nederlandse speciaal gezant voor religie en levensovertuiging zal nog dit jaar verschillende regio’s van Nigeria bezoeken om te spreken over de situatie ter plekke.
Vraag 8
Deelt u de opvatting dat de internationale gemeenschap meer moet doen om
christenen te beschermen tegen de opmars van de militante islam in
sub-Sahara Afrika? Welke mogelijkheden ziet u tot initiatieven in Europees
verband?
Antwoord
Het kabinet is bezorgd over de toenemende invloed van radicale islamistische ideologie en het gebruik van geweld door extremistische groeperingen tegen burgers van alle geloofsovertuigingen, in het bijzonder in sub-Sahara West-Afrika. Nederland stelt deze trend in Europees en internationaal verband aan de orde en zet zich, waar mogelijk met internationale partners, in om deze ontwikkelingen een halt toe te roepen. De versterking van het postennet in de Sahel (onder meer met de opening van ambassades in Niger en Burkina) is mede ingegeven om deze landen te helpen met het aanpakken van de grondoorzaken van de onveiligheid. Dat is ook in het Nederlandse belang. In Europees verband worden reeds een groot aantal initiatieven op dit terrein ondernomen, waaronder steun aan de Multinational Joint Task Force in de Tsjaadmeerregio, die zich inzet voor de bestrijding van Boko Haram. Nederland blijft deelnemen aan de Europese dialoog over inzet op dit terrein, onder meer door het bijdragen aan een herziene EU-strategie voor de Sahel, die dit voorjaar tot stand zal komen.
Vraag 9
Bent u het eens met de analyse dat de invloed van radicale islamitische
ideologie zich bovendien verder verspreidt over Zuid- en Zuidoost-Azië, in
landen als Sri Lanka, de Filippijnen en Pakistan, gepaard gaande met
terroristische aanslagen en andere wreedheden? Kunt u deze ontwikkeling
publiek en internationaal aan de orde stellen?
Antwoord
Het kabinet is bezorgd over de invloed van radicale islamistische ideologie en het gebruik van geweld. Het kabinet spreekt zich publiekelijk in internationaal verband en in bilaterale gesprekken regelmatig uit tegen terrorisme en de verspreiding van ideologieën die geweld propageren of verheerlijken. Zo heeft de Mensenrechtenambassadeur tijdens haar bezoek aan Pakistan in oktober 2019 vrijheid van religie en levensovertuiging, islamkritiek, blasfemie en het belang van tolerantie opgebracht. Ook organiseerde Nederland op 18 november 2019 een conferentie in het kader van het Istanbul Proces over religieuze (in)tolerantie, waarbij de Pakistaanse minister van Onderwijs samen met minister Blok optrad als keynote spreker en deelnam aan een paneldiscussie over religieuze tolerantie.
Vraag 10
Bent u bereid te pleiten voor EU- en/of VN-onderzoek naar
christenvervolging? Zo nee, waarom niet?
Antwoord
Het kabinet ziet geen aanleiding om aanvullend onderzoek te bepleiten voor de vervolging op grond van religie of levensovertuiging. Zowel in de EU als in de VN is al specifiek aandacht voor vervolging op grond van religie of levensovertuiging, waaronder dus ook christenvervolging. Zo heeft de VN Speciaal Rapporteur voor vrijheid van religie en levensovertuiging een mandaat om restricties op religie of levensovertuiging te agenderen, onder meer via landenbezoeken en rapportages. Daarnaast bieden rapporten van maatschappelijke organisaties, zoals het rapport van Open Doors, aanvullende informatie over de schendingen van de vrijheid van religie en levensovertuiging.
Vraag 11
Herkent u het gevaar van de inzet van biometrische technologie en
kunstmatige intelligentie waardoor de vrijheid van mensen in het algemeen
wordt geschonden en in het bijzonder van minderheden zoals bijvoorbeeld de
Oeigoeren en ook christenen in China? Waar ziet u mogelijkheden voor
Nederland om samen met Europese collega’s landen als India en China op
dergelijk misbruik aan te spreken?
Antwoord
Technologieën als biometrische technologie en kunstmatige intelligentie kunnen inderdaad –gewild en ongewild- leiden tot mensenrechtenschendingen. Zoals eerder beschreven aan de Kamer (Kamerstuk 26643 en 32761, nr. 642) volgt het kabinet een mensgerichte benadering voor deze technologieën waarbij respect voor publieke waarden gestoeld op mensenrechten het uitgangspunt vormt achter het doel, ontwerp en gebruik van toepassingen van kunstmatige intelligentie en het gebruik van biometrische technologie.
Wat betreft de toepassing van geavanceerde technologie in China ziet het kabinet in bepaalde gevallen risico’s voor de fundamentele vrijheden, privacy en mensenrechten van Chinese burgers en buitenlandse personen die zich in China bevinden. In Xinjiang is reeds sprake van diepgaande schendingen van privacy en andere mensenrechten door middel van geavanceerde surveillancetechnieken. Er zijn ook indicaties dat gezichtsherkenningssoftware buiten Xinjiang wordt ingezet om burgers te monitoren en categoriseren. Dit vormt een risico voor bepaalde etnische en/of religieuze groepen, mensenrechtenverdedigers en activisten van wie bekend is dat zij om hun (volgens internationale mensenrechtenverdragen legale) opvattingen, religie en/of gedragingen in China kunnen worden vervolgd of onderdrukt.
Het kabinet heeft vrijheid van religie en levensovertuiging hoog in het vaandel staan, en spreekt China en India regelmatig aan op de inperking van de vrijheid van religie en levensovertuiging, zowel bilateraal als in EU- en VN-verband, zoals ook aangegeven in de Kamerbrief van 11 november 2019 over mensenrechten in China (Kamerstuk 35207, nr. 32). Zo spreekt de EU China en India aan op dergelijke schendingen in reguliere dialogen, waarin de vrijheid van religie en levensovertuiging en de rechten van minderheden belangrijke onderdelen zijn en schendingen van deze vrijheden en rechten aan de orde worden gesteld.
Vraag 12
Wat vindt u ervan dat China in 2019 maar liefst 5.576 kerken gesloten,
vernield of met de grond gelijk gemaakt heeft? Bent u bereid protest aan te
tekenen tegen deze schandalige praktijken?
Antwoord
Het kabinet is bezorgd over deze berichtgeving. Hoewel het kabinet het aantal incidenten niet eigenstandig kan verifiëren, past de berichtgeving bij het beeld dat de vrijheid van religie en levensovertuiging in de afgelopen jaren verder is beperkt in China, waarbij er vanuit de Chinese overheid sterk is ingezet op het in overeenstemming brengen van de grondbeginselen van de religie met het beleid van de Chinese staat. Daarmee is ook de positie van de christenen in China de afgelopen jaren steeds meer in de knel gekomen. Zo hebben de Chinese autoriteiten de afgelopen jaren talloze ondergrondse kerken gesloten en de leiders van dergelijke kerken gearresteerd. Ook staatskerken krijgen strikte regels opgelegd: kerkbezoek moet worden geregistreerd en medewerkers moeten verplicht trainingen ondergaan. Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 12 spreekt het kabinet China regelmatig aan op de inperking van de vrijheid van religie en levensovertuiging, zowel bilateraal als in EU- en VN-verband.
Vraag 13
Klopt het dat in Syrië en Irak de exodus van christenen doorgaat? Deelt u
de zorgen vanuit Kerk in Nood over het risico van een nieuwe genocide? 2)
Antwoord
Er zijn geen betrouwbare statistieken van de religieuze verhoudingen onder vluchtelingen bekend bij het kabinet.
Van de aanwezigheid van organisaties als ISIS, Al-Qaeda en andere extremistische groeperingen gaat een blijvende dreiging uit, naar zowel moslims als christenen. Daarnaast wordt het overgrote deel van de burgerslachtoffers in Syrië veroorzaakt door het Assad-regime en zijn bondgenoten.
Het kabinet beschikt niet over gegevens over het aantal Irakezen die het land verlaten. In Irak registreert de VN momenteel een afname van ontheemding, met als uitzondering de ongeveer 20.000 Syriërs die naar Irak zijn gevlucht naar aanleiding van de Turkse inval afgelopen oktober. Nederland heeft in 2019 5,7 miljoen EUR bijgedragen aan humanitaire hulp in Irak. Nederland steunt Irak sinds 2016 ook in het bieden van perspectief aan vluchtelingen en ontheemden, met 16 miljoen EUR in 2020, waarbij specifiek aandacht wordt besteed aan toegang tot bescherming, onderwijs en werk.
Vraag 14
Bent u bereid in Irak zowel de Koerdische als de Irakese overheid aan te
spreken, om de rechten van alle burgers te waarborgen en initiatieven op
het gebied van verzoening en opbouw te ondersteunen?
Antwoord
Nederland spreekt de Iraakse en Iraaks Koerdische autoriteiten aan op het feit dat alle groepen binnen de Iraakse samenleving zich veilig moeten voelen in Irak, inclusief minderheden, en dat er aandacht besteed moet worden aan het herwinnen van vertrouwen tussen de verschillende groepen in de samenleving. Deze boodschap heeft het kabinet onder andere herhaald bij het bezoek van de Iraakse minister van Buitenlandse Zaken aan Nederland in oktober 2019.
Vraag 15
Welke mogelijkheden ziet u in Irak tot hulp, specifiek aan christenen, naar
voorbeeld van het hulpprogramma specifiek voor jezidi’s waar Nederland aan
bijdraagt?
Antwoord
Het kabinet zet zich in om hulp te bieden aan diegenen die het meest kwetsbaar zijn. Humanitaire principes zijn hierbij leidend. Daar waar dit geldt voor (individuele) christenen, worden die via de bestaande hulpprogramma’s bereikt. De jezidi’s blijven een extreem kwetsbare groep binnen Irak, waardoor enkele specifieke projecten noodzakelijk zijn.
Vraag 16
Deelt u de opvatting dat in de wederopbouw van landen de zogenoemde ‘Local
Faith Actors’ (LFA’s) een belangrijke rol spelen? Bent u bereid de
mogelijkheden te onderzoeken om Nederlandse hulpprogramma’s open te stellen
voor LFA’s?
Antwoord
Het kabinet deelt deze opvatting. Religieuze organisaties zijn een belangrijk onderdeel van het maatschappelijk middenveld. Nederlandse fondsen gericht op het versterken van het maatschappelijk middenveld staan al open voor lokale maatschappelijke organisaties. Een lokale faith-based of religieuze organisatie kan, indien voldaan wordt aan de criteria, steun ontvangen uit deze fondsen. Een voorbeeld is het Accountability Fonds, een fonds dat via de Nederlandse ambassades ingezet wordt, gericht op het versterken van lokale maatschappelijke organisaties. Hieruit zijn al organisaties gesteund die werken aan vrijheid van religie en levensovertuiging en het bevorderen van interreligieuze dialoog. Ook in de vervolgfase van het Accountability Fonds, zoals aangegeven in de Kamerbrief van 20 juni 2019 (Kamerstuk 34952 nr. 66), kunnen organisaties die opkomen voor rechten van religieuze minderheden bij ambassades voorstellen indienen.
Vraag 17
Waar en hoe biedt de Ranglijst Christenvervolging aanknopingspunten voor
het mensenrechtenbeleid van Nederland en voor het werk van de Speciaal
Gezant voor Religie en Levensovertuiging?
Vraag 18
Kunt u, in het licht van de in de Ranglijst Christenvervolging geschetste
verontrustende ontwikkelingen en trends, aangeven op welke wijze u zich
gaat inzetten tegen christenvervolging?
Antwoord vraag 17 en 18
Nederland blijft zich zowel bilateraal als via de diverse multilaterale fora inzetten voor de vrijheid van religie en levensovertuiging en heeft deze inzet geïntensiveerd, zoals schriftelijk aan uw Kamer medegedeeld op 29 oktober 2018 (Kamerstuk 32735, nr. 227) en in de Mensenrechtenrapportage 2018 (Kamerstuk 32735 nr. 245). Ook de Nederlandse speciaal gezant voor religie en levensovertuiging besteedt aandacht aan de verontrustende trend van toenemende vervolgingen van christenen en andere groepen vervolgd om redenen van religie of levensovertuiging. Deze ranglijst en soortgelijke rapporten bieden daarvoor input voor gesprekken en bezoeken van de speciaal gezant.
Daarnaast neemt Nederland deel aan de International Religious Freedom Alliance, die op 5 februari jl. is
gelanceerd in Washington, DC. De alliantie bestaat uit een groep van
landen, die zich inzet om de vrijheid van religie en levensovertuiging
wereldwijd te bevorderen.
1)
https://www.opendoors.nl/nieuws/2020/01/15/christenen-in-afrika-steeds-vaker-vogelvrij
2)
https://reliefweb.int/report/world/partnering-local-faith-actors-support-peaceful-and-inclusive-societies
