Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Hermans (VVD) over het artikel ‘Animo voor test baarmoederhalskanker stagneert’ (2020Z00801).
Hoogachtend,
de staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
Paul Blokhuis
Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Hermans (VVD) over over het
artikel ‘Animo voor test baarmoederhalskanker stagneert’ (2020Z00801)
1.
Bent u bekend met het artikel ‘Animo voor test baarmoederhalskanker
stagneert’? 1)
1.
Ja.
2.
Hoe kijkt u naar het afnemende percentage van vrouwen dat zich laat
onderzoeken op baarmoederhalskanker? Deelt u de mening dat dit een
zorgelijke trend is?
2.
Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker levert een bijdrage aan het
terugdringen van ziekte en sterfte bij vrouwen. Ik vind het dan ook
belangrijk dat vrouwen kunnen deelnemen aan dit bevolkingsonderzoek.
Met mijn brief van 20 december 2019 heb ik u de monitor
baarmoederhalskanker toegestuurd en in de bijbehorende brief ben ik
ingegaan op het bereik van bevolkingsonderzoek.
De deelnamepercentages over de laatste jaren waren 60,3% in 2016, 56,9% in
2017 en 57,6% in 2018. Uitgangspunt bij het bevolkingsonderzoek is dat
deelname een vrije keuze is. Ik vind een daling in de deelname zorgelijk
wanneer die veroorzaakt wordt door onnodige belemmeringen om deel te nemen.
Voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is het overigens wel van
belang om in het oog te houden dat vrouwen die klachten hebben ook buiten
het bevolkingsonderzoek om gescreend worden. Hierdoor ligt het
beschermingsniveau aanzienlijk hoger dan de deelnamegraad aan het reguliere
bevolkingsonderzoek, namelijk 75,1% in 2016, 72,3% in 2017 en 71,7% in
2018.
3.
Is er onderzoek gedaan naar de beweegredenen van vrouwen om zich niet te
laten onderzoeken? Zo ja, wat zijn voor vrouwen redenen om zich niet
vrijwillig te melden voor het onderzoek, en zich bijvoorbeeld pas te laten
testen na het krijgen van klachten? Zo nee, waarom niet?
3.
De waargenomen daling is aanleiding geweest om in 2019 een
doelgroepenonderzoek uit te laten voeren om zicht te krijgen op eventuele
belemmeringen voor vrouwen om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek.
Het doelgroepenonderzoek inventariseert motieven van vrouwen om al dan niet
deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek en belemmeringen die deelname in
de weg staan. Voorlopige resultaten laten zien dat de meeste vrouwen het
bevolkingsonderzoek kennen en dat zij hier ook belang aan hechten. De
intentie om deel te nemen is hoog. De meest genoemde concrete redenen om
niet deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek is dat het uitstrijkje
vervelend lijkt, met angst voor gêne en pijn. Daarnaast wordt aangegeven
‘dat het er niet van komt’ en dat men bang is voor de uitslag.
4.
Wat doet het kabinet op dit moment aan voorlichting over
baarmoederhalskanker?
4.
Meisjes en vrouwen krijgen voorlichting over baarmoederhalskanker wanneer
zij worden uitgenodigd voor de HPV-vaccinatie en het bevolkingsonderzoek
baarmoederhalskanker. Daarnaast biedt de website van het RIVM informatie
over baarmoederhalskanker (
www.bevolkingsonderzoekbaarmoederhalskanker.nl
,
https://www.rivm.nl/hpv-humaan-papillomavirus
,
https://rijksvaccinatieprogramma.nl/vaccinaties/hpv
). Op dit moment wordt de website van het RIVM vernieuwd om deze nog
gebruikersvriendelijker te maken.
5.
De zelftest is nu alleen via DigiD aan te vragen; wat is de gedachte
daarachter en zien vrouwen de aanvraag via DigiD als een drempel?
5.
De zelfafnameset kan door alle vrouwen worden aangevraagd per telefoon,
post, email of online. Online aanvragen lopen via het cliëntportaal ‘Mijn
bevolkingsonderzoek’. Voor het inloggen in het cliëntportaal wordt DigiD
gebruikt omdat het cliëntportaal toegang biedt tot persoonlijke gegevens.
Voor de andere manieren van aanvragen is geen DigiD nodig.
6.
Hoe zou het kabinet de aanvraag van de zelftest laagdrempeliger kunnen
maken?
6.
Het aanvragen van de zelfafnameset is in 2019 vergemakkelijkt. Er zijn
diverse kanalen beschikbaar om de zelfafnameset aan te vragen en vrouwen
ontvangen deze direct na de aanvraag (zie ook het antwoord op vraag 5).
Een andere mogelijkheid om het gebruik van de zelfafnameset toegankelijker
te maken is bijvoorbeeld deze actief aan vrouwen toe te sturen. Op dit
moment wordt onderzocht of, hoe en wanneer deze werkwijze in het
bevolkingsonderzoek kan worden vormgegeven. De uitvoering brengt
aanzienlijke vraagstukken met zich mee, die nog tijd vergen om op te
lossen.
7.
Gaat het kabinet aanvullende acties nemen om het percentage vrouwen dat
zich laat onderzoeken op baarmoederhalskanker te verhogen? Zo ja, welke? Zo
nee, waarom niet?
7.
Zoals ik in mijn brief van 20 december 2019 heb aangegeven is de inzet van
het kabinet dat vrouwen op basis van betrouwbare informatie een goede
afweging kunnen maken om wel of niet deel te nemen aan het
bevolkingsonderzoek. Een hoog bereik als zodanig is niet het doel. In
vervolg op het doelgroepenonderzoek wordt nagegaan hoe we belemmeringen om
deel te nemen kunnen wegnemen.
Van belang is ook om op te merken dat de WHO het initiatief heeft genomen
tot een wereldwijde eliminatie van baarmoederhalskanker. In vervolg hierop
werken diverse partijen in Nederland samen aan bewustwording bij de
doelgroep van het belang van preventieve interventies als HPV-vaccinatie,
baarmoederhalskankerscreening en stoppen met roken, bijvoorbeeld in de
beweging Nederland HPV Kankervrij en in het Nationaal Preventieakkoord.