Geachte Voorzitter,

Hierbij stuur ik u de beantwoording van de vragen van het lid Moorlag (PvdA) over het bericht ‘Netbeheer Nederland verwacht op veel meer plaatsen problemen met netcapaciteit’, ingezonden 30 augustus 2019.

Eric Wiebes

Minister van Economische Zaken en Klimaat

2019Z16149

1

Kent u het bericht 'Netbeheerders gebruiken reservesystemen om aan stroom te voldoen' [1] en herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen van het lid Moorlag over de voortdurende belemmeringen die de aansluiting van kleinschalige duurzame energieprojecten op het elektriciteitsnetwerk blokkeren (ontvangen 9 april 2019)[2]?

Antwoord

Ja.

2

Bent u nog altijd van mening dat bij het verlenen van toegang tot het elektriciteitsnet de netbeheerder conform wettelijke en regulatorische uitgangpunten en non-discriminatoir moet handelen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Ja.

3

Op grond van welke criteria besluit de Autoriteit Consument en Markt (ACM) of de netbeheerder bij het toelaten tot het elektriciteitsnetwerk al dan niet reservesystemen mag gebruiken? Is het daarbij van belang of het een groot dan wel klein project betreft?

Antwoord

De ACM heeft in twee gevallen een ontheffing verleend van de bepaling in de Netcode elektriciteit waarin verplicht gesteld wordt het net redundant uit te voeren. In beide gevallen gaat het om een ontheffing voor een korte periode die de netbeheerder de gelegenheid moet geven om alsnog de investeringen in het net uit te voeren. De verplichting om het net redundant uit te voeren, geldt alleen voor het hoogspanningsnet. Als er een capaciteitsknelpunt in het hoogspanningsnet is, kan de netbeheerder van dat net een ontheffing van de redundantie-eis aanvragen. De netbeheerder bepaalt dus in welke gevallen hij een ontheffing nodig heeft en of hij een ontheffing aanvraagt bij de ACM. Bij het verlenen van een ontheffing toetst ACM of de ontheffing in het desbetreffende gebied een tijdelijke oplossing biedt waarin de netbeheerder op korte termijn wel aan het wettelijke kader kan voldoen. De ACM staat dit enkel tijdelijk toe. Als ontheffing wordt verleend, kunnen zowel grote als kleine projecten profiteren van de extra capaciteit die daardoor beschikbaar komt.

4

Waarop is de keuze gebaseerd om voor grote bedrijven wel en voor kleine initiatieven zoals de VV Nieuw Buinen het niet toe te staan dat er reservesystemen voor het transport worden ingezet?

Antwoord

De netbeheerder bepaalt waar hij een ontheffing aanvraagt. Omdat de redundantie-eis alleen geldt voor het hoogspanningsnet, biedt een ontheffing geen oplossing voor situaties waarin het capaciteitstekort is beperkt tot het laag- of middenspanningsnet. Daarnaast neemt de procedure voor het verlenen van een ontheffing een aanzienlijke tijd in beslag en de ACM stelt hier strenge voorwaarden aan. In het geval van de voetbalclub Nieuw Buinen lijkt een ontheffing op voorhand weinig zinvol. Zoals ik in mijn brief van 28 juni jl. over het gebrek aan netcapaciteit in delen van Nederland heb aangegeven, is in onder meer Drenthe en Groningen een gebrek aan capaciteit in het net. Aangezien de verwachting is dat investeringen in dat gebied niet op korte termijn (in de regel maximaal 4 jaar) tot extra capaciteit leiden, is het maar de of de ACM dat in deze gevallen toestaat. Een netbeheerder zal in de keuze of er wel of geen ontheffing wordt aangevraagd rekening houden met de kans dat de ontheffing daadwerkelijk verleend wordt. In mijn brief van 28 juni jl. heb ik daarom aangegeven dat met de inwerkingtreding van de wet van 9 april 2018 tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en van de Gaswet (hierna: wet voortgang energietransitie), de mogelijkheid in de wet is opgenomen om bij algemene maatregel van bestuur vrijstelling te geven van de eis dat het landelijke hoogspanningsnet redundant moet worden uitgevoerd. Hierbij

wordt gedacht aan een bepaling dat hoogspanningsnetten voor het transport van

productie van elektriciteit niet redundant behoeven te zijn. Hierdoor kan (met

name voor duurzame opwek) enige ruimte op het net worden gecreëerd zonder

dat daarmee de leveringszekerheid van elektriciteit in gevaar komt. Ik verwacht dat deze algemene maatregel van bestuur eind dit jaar geconsulteerd zal worden en zal deze op dat moment ook aan uw Kamer toesturen.

5

Deelt u de mening dat vanwege het behalen van de doelstellingen voor duurzame energie en het behouden van draagvlak voor de energietransitie het frustrerend is dat initiatieven voor grote en kleine duurzame energieprojecten niet van de grond kunnen komen omdat er geen transportcapaciteit is? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

In mijn brief van 28 juni jl.1 aan de Kamer heb ik u geïnformeerd over de stand van zaken betreffende de transportschaarste. Zoals ik in de brief heb vermeld, groeit momenteel de naar transportcapaciteit harder dan de nodige verzwaring voor de integratie van hernieuwbaar opgewekte elektriciteit. Ik heb daarom een uitgebreid pakket aan maatregelen in de brief opgenomen waarmee ik samen met de betrokken partijen deze problemen tracht in te perken. Hierbij is het van groot belang dat de opwek van hernieuwbare energie blijft groeien zonder een belemmering te vormen voor de betrouwbaarheid van het net. Het Rijk speelt hier een grote rol in maar ik ook veel van de netbeheerders, de marktpartijen en van de decentrale overheden. Alle betrokkenen hebben een bijdrage te leveren aan een oplossing voor deze kwestie. Daarnaast ben ik altijd bereid om nieuwe oplossingsrichtingen te bezien en te verkennen. Ik blijf dan ook in overleg met alle partijen. Begin 2020 zal ik u hierover weer nader informeren.

6

Deelt u de mening dat ook voor kleinschalige duurzame energieprojecten die niet tot stand dreigen te komen vanwege een gebrek aan transportcapaciteit het tijdelijk gebruik van reservesystemen een oplossing kan vormen? Zo ja, waarom en wilt hierover met de netbeheerders en de ACM in overleg treden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

In mijn brief van 28 juni jl. heb ik aangekondigd dat het gebruik reservesystemen een oplossing kan vormen en dat ik daarom werk ook aan een algemene maatregel van bestuur waarin de vrijstelling van de redundantie-eis voor het gehele hoogspanningsnet gaat gelden. Ik ben in overleg hierover met de ACM en netbeheerders.