In antwoord op uw brief van 25 april 2019 deel ik u mee, mede namens de staatssecretaris van Financiën, dat de schriftelijke Kamervragen van de leden Leijten en Van Nispen (beiden SP) over de oproep van burgemeesters meer te investeren in de handhavingscapaciteit van de Belastingdienst voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit, worden beantwoord zoals aangegeven in de bijlage bij deze brief. |
De Minister van Justitie en Veiligheid,
Ferd Grapperhaus
Antwoorden Kamervragen van de leden Van Nispen en Leijten (beiden SP) aan de minister van Justitie en Veiligheid en de staatssecretaris van Financiën over de oproep van burgemeesters meer te investeren in de handhavingscapaciteit van de Belastingdienst voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit (Ingezonden 25 april 2019; nr. 2019Z08653)
Vraag 1
Wat is uw reactie op de oproep van burgemeesters dat de Belastingdienst door capaciteitsproblemen onvoldoende bijdrage kan leveren aan de bestrijding van georganiseerde criminaliteit? 1)
Vraag 2
Deelt u de mening dat het niet rechtvaardig is dat criminelen hun met misdaad verkregen geld maar al te vaak kunnen houden en zij zich hierdoor onaangetast kunnen wanen? Onderschrijft u het belang van het optreden als één overheid en de samenwerking tussen de verschillende overheden, met name waar het gaat om de bijdrage die de Belastingdienst kan leveren aan het bestrijden van georganiseerde criminaliteit en het terughalen van crimineel geld?
Vraag 3
Deelt u de mening dat misdaad niet mag lonen en een effectieve aanpak van crimineel geld, of dat nu strafrechtelijk of fiscaal is, hierbij cruciaal is? Zo ja, hoe kan het dan dat burgemeesters zich nu genoodzaakt voelen te waarschuwen voor de capaciteitsproblemen bij de Belastingdienst?
Antwoord op vragen 1, 2 en 3
De burgemeesters hebben aandacht gevraagd voor een belangrijk vraagstuk. De
staatssecretaris van Financiën en ik hechten veel waarde aan de integrale
aanpak van ondermijnende criminaliteit. We hebben te maken met een ernstige
en diep in de samenleving gewortelde problematiek. De urgentie is dan ook
hoog om hier krachtig tegen op te treden, met een coalitie van overheid,
bedrijfsleven en maatschappij. Binnen het huidige meerjarige programma ter
versterking van de aanpak van ondermijning is de focus gelegd op de
illegale drugsindustrie en de bijbehorende criminele geldstromen. Voor de
integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit stelt de Belastingdienst
een substantieel deel van de capaciteit ter beschikking, zowel in de
samenwerkingsverbanden van het Landelijk Informatie en Expertise Centrum en
de Regionale Informatie en Expertise Centra (LIEC/RIEC), als ook binnen de
aanpak van de Landelijke Stuurgroep Interventieteams (LSI). De bijdrage van
de Belastingdienst kan bestaan uit zowel de terbeschikkingstelling van
fiscale informatie, als het uitvoeren van fiscale interventies zoals
boekenonderzoeken en het toepassen van invorderingsmaatregelen (afpakken
van vermogensbestanddelen). Ook het inbrengen van kennis en ervaring op het
gebied van analyse en het traceren van geldstromen maken hier onderdeel van
uit.
De Belastingdienst wordt gezien als belangrijke partner, wat ook blijkt uit de oproep van de burgemeesters. Dat burgemeesters een hogere inzet wenselijk achten begrijp ik vanuit hun rol en verantwoordelijkheid. De Belastingdienst is echter een landelijke organisatie met landelijke prioriteiten en maakt op landelijk en regionaal niveau een afweging ten aanzien van de eigen inzet op basis van o.a. het fiscale belang, het maatschappelijke belang en de beschikbare capaciteit. Binnen de beschikbare capaciteit deel ik uiteraard de mening dat een effectieve aanpak van crimineel geld gewenst is en daarbij is het van groot belang om in de samenwerking met gemeenten en het Openbaar Ministerie (OM) te komen tot een optimale capaciteitsinzet van het bestuursrechtelijke, strafrechtelijke en fiscale instrumentarium. Ik wijs in dit verband op de brieven aan uw Kamer van 28 november 2017[1] en 13 maart 2019[2] over het afpakken van crimineel vermogen.
Vraag 5
Erkent u dat een extra investering in dit soort regionale
handhavingscapaciteit bij de Belastingdienst en het waarborgen van
goede afstemming met onder andere de gemeenten en het openbaar
ministerie zichzelf zeer waarschijnlijk terug zal verdienen?
Antwoord op vraag 5
Een goede afstemming tussen politie, gemeenten en OM - in LIEC/RIEC verband
– is cruciaal voor een effectieve en efficiënte aanpak van ondermijnende
criminaliteit. Het doel van het afpakken van crimineel vermogen is niet het
terugverdienen van de investering. Daarbij is het onduidelijk in hoeverre
een extra investering zal leiden tot extra inkomsten. Het afpakken van
crimineel vermogen (waar de fiscale invordering deel van uitmaakt) is zeer
complex en arbeidsintensief. Het kan soms jaren duren voordat uiteindelijk
succesvol kan worden ingevorderd door het OM of de Belastingdienst .
Vraag 4
Wat gaat u er concreet aan doen te voorkomen dat bij de Belastingdienst
"een terugval dreigt van het aantal mensen dat kan worden ingezet"
waardoor "de Belastingdienst zichtbaar aan kracht inboet als partner
bij de ondermijning van criminaliteit" en dat dit "de aanpak behoorlijk
in de wielen zal rijden"? 1)
Vraag 6
Als de Belastingdienst wel aandacht heeft voor mensen die een paar euro teveel toeslag hebben ontvangen, en er wel ruimte is om deals (rulings) met grote bedrijven af te sluiten, maar in de praktijk niet voldoende capaciteit wordt vrijgemaakt om zware criminelen aan te pakken, wat zegt dit dan over de prioriteiten die de Belastingdienst stelt?
Vraag 7
Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat de Belastingdienst deze noodzakelijk bijdrage meer dan nu gaat leveren aan het aanpakken van georganiseerde criminaliteit, omdat misdaad nooit mag lonen?
Antwoord op vragen 4, 6 en 7
De Belastingdienst stelt voor de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit een substantieel deel van de capaciteit ter beschikking: de landelijke bandbreedte voor de aanpak van fiscale fraude en de aanpak van ondermijnende criminaliteit (LIEC/RIEC) alsmede arbeid gerelateerde fraude (LSI) bedraagt 5-8% van de totale capaciteit van de directie Midden- en Kleinbedrijf. Dit is onafhankelijk van de capaciteitsinzet van andere dienstonderdelen, zoals de FIOD en de Douane.
In november jl. is uw Kamer geïnformeerd over de actuele stand van zaken ten aanzien van de versterking van de aanpak van ondermijning. [3] Daarbij is ingegaan op de voorgenomen toedeling van de uit het Regeerakkoord beschikbaar gestelde extra middelen (waaronder het Ondermijningsfonds van eenmalig € 100 miljoen). De Belastingdienst heeft hiervoor een bestedingsvoorstel ingediend. Het beschikbare budget was niet toereikend om alle voorstellen (ten volle) te honoreren, daarom moesten scherpe keuzes worden gemaakt. Op advies van het Strategisch Beraad Ondermijning (SBO), dat onder onafhankelijk voorzitterschap staat van voormalig burgemeester Noordanus, heb ik ervoor gekozen om het ingediende bestedingsvoorstel van de Belastingdienst niet te honoreren. De Belastingdienst kan op dit moment niet altijd de gevraagde bijdrage leveren.
Wel is vanuit het structurele budget dat vanuit het regeerakkoord voor ondermijning beschikbaar is gesteld, aan de Belastingdienst een bedrag van € 1 miljoen voor 2019 en € 0,85 miljoen voor 2020 en verdere jaren toegekend. Dit bedrag wordt ingezet om de analysecapaciteit bij de Belastingdienst en bij de FIOD te versterken. Deze capaciteit wordt onder meer ingezet om vanuit de bij de Belastingdienst beschikbare data een bijdrage te leveren bij de totstandkoming van (landelijk en regionale) ondermijningsbeelden.
Daarnaast ben ik verheugd om te melden dat bij voorjaarsnota door het kabinet is besloten om meer middelen beschikbaar te stellen voor de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit door de Belastingdienst. Het kabinet intensiveert bij de Belastingdienst voor de aanpak van fraude, witwassen en ondermijning. Hiervoor wordt een bedrag van ca. € 1 mln. in 2019 oplopend tot structureel 29 mln. beschikbaar gesteld. Momenteel wordt gewerkt aan een nadere uitwerking en concrete toebedeling van capaciteit.
1) ‘Wij burgemeesters hebben de belastingdienst hard nodig’, NRC Next, 25 april 2019