1983
Vragen van het lid Paternotte en Belhaj (beiden D66) aan de Ministers van
Infrastructuur en Waterstaat en van Justitie en Veiligheid en de
Staatssecretaris van Defensie over het bericht «Schiphol teruggefloten door
rechter» (ingezonden 9 april 2018).
Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en
Waterstaat), mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid en de
Staatssecretaris van Defensie (ontvangen 4 mei 2018).
Vraag 1
Bent u bekend met het bericht «Schiphol teruggefloten door rechter»?1
Ja.
Vraag 2
Welke zijn de beleidsconsequenties van de uitspraak van de rechter?
De uitspraak van de rechter betreft het overhevelen van ongebruikte slots
tussen de seizoenen van hetzelfde gebruiksjaar. Voor het huidige winter- en
zomerseizoen (2017/2018) heeft de uitspraak van de rechter geen beleidsconsequenties.
Of de uitspraak van de rechter voor latere jaren consequenties
heeft, moet nog worden bezien. Ik wil daarbij benadrukken dat het nieuwe
normen- en handhavingstelsel Schiphol een plafond van 500.000 vliegtuigbewegingen
per jaar bevat tot en met 2020. Schiphol heeft meermaals
aangegeven deze afspraak te zullen respecteren. Schiphol stelt een capaciteit
beschikbaar, waarbinnen niet meer dan 500.000 slots (recht om een vliegtuigbeweging
op Schiphol uit te voeren) handelsverkeer passen.
Vraag 3
Kunt u aangeven hoe het mogelijk is dat Schiphol het besluit om 2.500 slots
(start- en landingsrechten) uit de markt te halen klaarblijkelijk onvoldoende
heeft onderbouwd?
Ik vind het niet opportuun om commentaar te geven op de onderbouwing
van dit besluit door Schiphol omdat het Ministerie van Infrastructuur en
Waterstaat geen partij is in deze zaak. Het betreft een zaak tussen de
betreffende luchtvaartmaatschappijen enerzijds en Schiphol anderzijds.
Verder kan Schiphol, indien gewenst, nog in hoger beroep tegen de uitspraak
van de rechter.
Vraag 4
Klopt het dat door deze uitspraak van de rechter er in de komende zomerperiode
tienduizenden, zo niet honderdduizenden, extra passagiers op Schiphol
verwacht kunnen worden, zoals wordt beweerd op basis van het aantal slots
dat nu terug in de markt gezet moet worden?
Volgens Schiphol zijn er op dit moment 3.191 van de 3.612 over te hevelen
slots gealloceerd. Op basis van de aanvragen kunnen er volgens Schiphol
ongeveer 423.000 extra passagiers op de luchthaven Schiphol komen.
Vraag 5
Wat is het effect hiervan op de ingecalculeerde passagiersstromen en
daarmee op het comfort van reizigers en de landzijdige veiligheid op de
luchthaven tijdens piekmomenten in 2018?
De passagiersstroom neemt over de aangevraagde periode verspreid toe met
de cijfers die in het antwoord op vraag 4 zijn aangegeven. Om de passagiersstroom
optimaal te laten verlopen, moeten alle partijen in het proces
zorgdragen voor voldoende bemensing, zowel bij de incheckbalies, security
als grenspassage. Daarbij dient opgemerkt te worden dat niet alle reizigers
ook daadwerkelijk het grensproces moeten doorlopen. Zoals bekend worden
op vluchten binnen het Schengengebied geen grenscontroles uitgevoerd. De
Koninklijke Marechaussee en de luchthaven analyseren voortdurend waar en
wanneer mogelijke knelpunten kunnen ontstaan. Zij stellen alles in het werk
om pieken in de passagiersstroom zo vlot mogelijk te verwerken, zonder
concessies te doen aan de veiligheid.
Vraag 6, 7 en 8
Kunt u zich herinneren dat in 2016 nog het leger ingezet moest worden om
de toegenomen passagiersstromen en de veiligheid in goede banen te
leiden2
, en dat ook 2017 zich kenmerkte door ellenlange wachtrijen met
enorm ongemak voor reizigers en mogelijke veiligheidsrisico’s tot gevolg3
?
Deelt u de mening dat deze situatie zich in 2018 niet mag herhalen?
Hoe gaat u ervoor zorgdragen dat Schiphol in de komende zomermaanden te
allen tijde beschikt over voldoende inzet van de Marechaussee, zodat de
paspoortcontrole (het grensproces) geen bottleneck vormt voor de passagiersstromen
en de daarmee gepaard gaande uitdagingen?
Kunt u daarbij in detail aangeven hoeveel Marechaussee en ander ondersteunend
overheidspersoneel er beschikbaar zal zijn ten opzichte van het jaar
2016 en 2017, en onderbouwen of en, zo ja, waarom u dit voldoende acht om
situaties zoals in 2016 en 2017 te voorkomen? Zo nee, waarom niet?
De wachtrijen in 2016 en 2017 kan ik me herinneren. De afgelopen jaren is
het aantal passagiers op Schiphol en de andere luchthavens sterk gestegen,
wat tot een verhoogde werklast van de Koninklijke Marechaussee heeft
geleid. Daarnaast is door de migratiecrisis en de toegenomen dreiging de
afgelopen jaren een extra beroep gedaan op de Koninklijke Marechaussee. Dit
heeft geleid tot krapte in de capaciteit van de Koninklijke Marechaussee op de
luchthaven en andere taakvelden. Er is veel gevraagd van de grenswachters
van de Koninklijke Marechaussee de afgelopen jaren. Het kabinet heeft mede
hierom in 2017 besloten fors te investeren in de capaciteit van de Koninklijke
Marechaussee. Het afgelopen jaar is een start gemaakt met het werven en
opleiden van 417 extra fte. De eerste nieuwe grenswachters zijn inmiddels
aan het werk. Het zal nog tot en met 2019 duren voordat alle 417 grenswachters
opgeleid en operationeel inzetbaar zijn.
Op verschillende plaatsen in het land is bijstand verleend door andere
organisaties, zoals Douane, Landmacht, Dienst Justitiële Inrichtingen en de
Nationale Politie, waardoor de overlast voor reizigers zoveel mogelijk beperkt
is gebleven. Ook dit jaar wordt gebruik gemaakt van de bijstand van andere
organisaties. In samenhang met andere maatregelen zoals de plaatsing van
e-gates, zijn voldoende maatregelen getroffen om het grensproces goed en
veilig te laten verlopen, met zo min mogelijk overlast voor de reiziger. Er zijn
afspraken gemaakt met de KLM en Schiphol om prioriteit te leggen bij de
capaciteit op transfer en vertrek zodat vertrekkende en transfererende
passagiers hun vlucht kunnen halen. Wachtrijen zijn, zeker op de drukste
momenten in de vakanties, niet te vermijden maar wel beheersbaar.
Vraag 9
Is deze uitspraak van de rechter voor u aanleiding om vanuit het Rijk bij te
dragen aan de benodigde miljoeneninvesteringen voor modernisering en
innovatie van het grensproces op Schiphol, aangezien dergelijke aanpassingen
er ook voor kunnen zorgen dat de wachtrijen voor de paspoortcontrole
niet verder toenemen of mogelijk zelfs ingeperkt kunnen worden? Zo ja,
waarom? Zo nee, waarom niet?
In het regeerakkoord is opgenomen dat, gelet op de doorzettende groei van
het aantal passagiers, er geïnvesteerd wordt in capaciteit van de Koninklijke
Marechaussee en daarnaast in verdere digitalisering van het grensproces. De
afgelopen jaren zijn op het punt van digitalisering belangrijke investeringen
gedaan, zoals met de plaatsing van 78 e-gates op Schiphol. De komende
jaren wordt hier op voortgebouwd. In EU verband is er in december 2017
wetgeving aangenomen op basis waarvan een Europees in en uitreissysteem
(EES) zal worden ingericht. Deze wetgeving biedt de wettelijke basis om het
grenscontroleproces nog verder te digitaliseren. Deze digitalisering moet een
positief effect teweegbrengen voor de mobiliteit van de reizigers.
Vraag 10
Is de veiligheid tijdens de vakantieperiodes, en in het bijzonder de piekmomenten,
in 2018 wel gewaarborgd als Schiphol het besluit 2500 slots (starten
landingsrechten) uit de markt te halen juist nam omdat de luchthaven niet
wilde dat de vliegrechten doorgeschoven worden naar de zomermaanden,
aangezien het dan al extreem druk is op de luchthaven en het zou leiden tot
operationele problemen en minder comfort?
Ik verwijs naar het antwoord op vraag 5. De Koninklijke Marechaussee en de
luchthaven analyseren voortdurend waar en wanneer mogelijk knelpunten
kunnen ontstaan. Zij stellen alles in het werk om pieken in de passagiers
toestroom (verwacht of onverwacht) zo vlot mogelijk te verwerken, zonder
concessies te doen aan de veiligheid.
Vraag 11
Welke consequenties heeft de rechterlijke uitspraak voor de handhaving van
het Nieuwe Normen- en Handhavingsstelsel (NNHS) en eventuele overschrijding
van het afgesproken plafond van 500.000 vliegbewegingen tot 2020?
Het afgesproken plafond van 500.000 vliegtuigbewegingen voor Schiphol tot
en met 2020 staat niet ter discussie. Zie ook het antwoord op vraag 2.
Bronnenlijst
1 Website BNR, 5 april 2018 (https://www.bnr.nl/nieuws/economie/10342151/schipholteruggefloten-door-rechter).
2 Website EenVandaag, 15 augustus 2016 (https://eenvandaag.avrotros.nl/item/solide-planbeveiliging-schiphol-nodig/)
en website RTL Nieuws, 15 augustus 2016 (https://www.rtlnieuws.nl/nederland/politiek/kritiek-op-inzet-militairen-op-schiphol-houtjetouwtjeoplossing).
3 Website RTL Nieuws, 26 juni 2017 (https://www.rtlnieuws.nl/nederland/politiek/chaos-en-langewachtrijen-schiphol-heeft-t-vooral-aan-zichzelf-te-wijten)