2018Z04041
Vragen van het lid Van Nispen (SP) aan de Minister van Justitie en Veiligheid
over het afkopen van strafrechtelijke vervolging via schikkingen (ingezonden
8 maart 2018).
Vraag 1
Kent u de verschillende berichtgevingen van Zembla waarin wordt aangegeven
dat bedrijven die voor miljoenen euro’s frauderen strafvervolging kunnen
afkopen bij het openbaar ministerie (OM)?1
Vraag 2
Kunt u uitgebreid uiteenzetten wat nu nog het doel is van een schikking met
bedrijven en hoe dat doel precies wordt bereikt? Kunt u in uw antwoord ook
eerdere uitspraken van voormalig Staatssecretaris Teeven betrekken dat het
ministerie boetes en transacties altijd al heeft gebruikt om gaten op de
begroting te dichten?2
Vraag 3
In hoeverre controleert het OM of een bedrijf volledige openheid van zaken
heeft gegeven? Wat is de consequentie als (achteraf) blijkt dat dit niet is
gebeurd? Kunt u in uw antwoord ook reageren op een artikel hierover van
Transparancy International?3
Vraag 4
In hoeverre is het staande praktijk om ook bij een schikking strafvervolging
van natuurlijke personen af te kopen? Waarom en onder welke omstandigheden
kan ervoor worden gekozen om alleen te ontnemen van een bedrijf en
niet ook, naast de schikking, verdachte personen binnen datzelfde bedrijf
strafrechtelijk te vervolgen?
Vraag 5
Deelt u de mening dat het niet vervolgen van natuurlijke personen geen
afspraak en/of onderdeel hoort uit te maken van een schikking? Zo nee,
waarom niet? Zo ja, gaat u ervoor zorgen dat de regels hierop worden
aangepast?
Vraag 6
Wat is uw reactie op de uitspraak van de voormalige president van de Hoge
Raad, de heer Corstens, dat in de zaak tegen PON ook overgegaan had
moeten worden tot vervolging van de betrokken personen binnen PON? Kunt
u daarbij ook reageren op zijn eindconclusie, namelijk dat door de mogelijkheid
om strafvervolging van personen af te kopen het preventieve effect van
schikkingen nihil is en daarmee slechts een perverse prikkel?4
Vraag 7
In welke gevallen kan er, zoals in de zaak tegen de Rabobank, worden
besloten om in de schikking melding te maken van verdachte personen? Wat
is eigenlijk het doel om «mede te delen» dat niet tot vervolging van
verdachte personen zal worden overgegaan?5 Hoe vaak is het voorgekomen
dat dergelijke «mededelingen» zijn opgenomen in schikkingen en er dus voor
is gekozen om het niet overgaan tot vervolging van personen onderdeel uit te
laten maken van een schikking?
Vraag 8
Waarom heeft het OM er in de zaak tegen de Rabobank voor gekozen om de
Rabobank in bescherming te nemen tegen een zogenaamde «constante
stroom van aandacht»? In hoeverre mag dit in uw ogen een overweging zijn
bij het treffen van een schikking?6
Vraag 9
Klopt het dat er in strijd met de regels niet door het OM in het persbericht is
vermeld van welk strafbaar feit de Rabobank werd verdacht? Wat zou de
consequentie moeten zijn voor het overtreden van deze regels? Kunt u in uw
antwoord ook ingaan op de precieze betekenis van de uitspraak van de
hoofdofficier dat het wel wat transparanter had gekund?7 Gaat het namelijk
niet alleen om meer transparantie, maar voornamelijk om het correct naleven
van de regels?
Vraag 10
Wat is uw reactie op de kritiek dat persberichten over schikkingen niet
uitgebreid en transparant genoeg zijn en de daarop aansluitende uitspraken
van de heer Corstens dat hij de geheimzinnigheid niet begrijpt en schikkingsovereenkomsten
publiek moeten worden gemaakt ten behoeve van de
publieke controle?8
Vraag 11
Is het, net als in de schikking met de Rabobank over de Liborfraude, nog
steeds mogelijk om geen schuld te erkennen? Kunt u uw antwoord toelichten?
Vraag 12
Klopt het dat er onderhandelingsruimte is bij schikkingen over de wijze van
publiciteit?9 In hoeverre vindt u dit wenselijk? Kunt u ook aangeven waarover
bij een schikking allemaal kan worden onderhandeld?
Vraag 13
Wat vindt u van de suggestie van de Raad voor de rechtspraak om bij
megaschikkingen in strafzaken de rechter een controlerende en rechtsbeschermende
taak te geven?10 Bent u bereid om over de invulling hiervan het
gesprek aan te gaan met de Raad voor de rechtspraak en de Kamer te
informeren over de uitkomsten hiervan? Zo nee, waarom niet?
Vraag 14
Hoe komt het dat minder dan 50 procent van de strafzaken aan de rechter
wordt voorgelegd en de rest, zoals de Raad voor de rechtspraak zelf stelt,
door het OM wordt afgehandeld door bijvoorbeeld de verdachte een
geldbedrag te laten betalen in ruil voor niet verdere vervolging?11
Vraag 15
Bent u bereid om in gesprek te gaan met de Raad voor de rechtspraak over
de concrete invulling van hun wens om het strafrechtsysteem beter te laten
functioneren?12 Zo nee, waarom niet?
Vraag 16
Wat is uw reactie op de kritiek van onder andere Transparancy International
op het Nederlandse schikkingsbeleid en hun aanbevelingen voor een
verbetering hiervan?13 In hoeverre komt of zal Nederland hieraan tegemoetkomen?
Vraag 17
Bent u naar aanleiding van de verschillende berichtgevingen en kritieken op
het Nederlandse schikkingsbeleid van plan de regels hieromtrent aan te
passen? Zo ja, op welke punten? Zo nee, waarom niet?
Vraag 18
Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor het dertigledendebat over
het afkopen van strafrechtelijke vervolging via schikkingen?
1 https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/komende-uitzending-zakendoen-met-justitie, https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/de-deals-van-het-openbaar-ministerie, en
https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/openbaar-ministerie-beloofde-rabobank-geen-vervolgingverdachte-werknemers-in-libor-affaire
2 https://www.transparency.nl/nieuws/2016/01/ingezonden-brief-ti-nl-schikkingen/
3 https://www.transparency.nl/nieuws/2018/02/schikken-wanneer-sprake-is-van-een-cover-up-vancorruptie/
4 https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/komende-uitzending-zakendoen-met-justitie, https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/de-deals-van-het-openbaar-ministerie, en
https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/openbaar-ministerie-beloofde-rabobank-geen-vervolgingverdachte-werknemers-in-libor-affaire
5 https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/openbaar-ministerie-beloofde-rabobank-geen-vervolgingverdachte-werknemers-in-libor-affaire
6 https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/openbaar-ministerie-beloofde-rabobank-geen-vervolgingverdachte-werknemers-in-libor-affaire
7 https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/openbaar-ministerie-beloofde-rabobank-geen-vervolgingverdachte-werknemers-in-libor-affaire
8 https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/komende-uitzending-zakendoen-met-justitie, https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/de-deals-van-het-openbaar-ministerie, en
9 https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/openbaar-ministerie-beloofde-rabobank-geen-vervolgingverdachte-werknemers-in-libor-affaire
10 https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Raad-voor-de-rechtspraak/
Nieuws/Paginas/Rechter-moet-megaschikkingen-kunnen-toetsen.aspx
11 https://www.transparency.nl/nieuws/2018/02/schikken-wanneer-sprake-is-van-een-cover-upvan-corruptie/
12 https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Raad-voor-de-rechtspraak/Nieuws/Paginas/Rechter-moet-megaschikkingen-kunnen-toetsen.aspx
13 https://www.transparency.nl/nieuws/2018/02/schikken-is-schuld-bekennen/