2018Z00709
Vragen van het lid Diks (GroenLinks) aan de minister voor Buitenlandse Handel en
Ontwikkelingssamenwerking over het bericht dat Nederland een ISDS-claimparadijs is.
(ingezonden 19 januari 2018)
1
Bent u bekend met het bericht in Trouw van 13 januari 2018 “Nederland is de spil in een
groeiend aantal claims van bedrijven tegen staten”? 1)
2
Hoe beoordeelt u de constatering in het rapport “50 jaar ISDS” dat brievenbusfirma’s
Nederland gebruiken om claims op grond van clausules voor Investor-State Dispute
Settlement (ISDS) in investeringsverdragen die Nederland heeft afgesloten, in te dienen tegen
andere landen dan waar het bedrijf de facto gevestigd is?
3
Hoe verklaart u dat 12% van de ISDS-claims en 17,5% van de totale claimsom uit Nederland
afkomstig zijn, terwijl Nederland als zodanig slechts partij is in 3% van de handelsverdragen?
4
Hoe beoordeelt u het feit dat 77% van de ISDS-claims die vanuit Nederland worden gedaan
afkomstig zijn van een brievenbusfirma? Deelt u de analyse dat dit in sterke mate verband
houdt met het feit dat er jaarlijks circa € 4000 miljard aan buitenlands investeringsgeld door
Nederland stroomt, waarvan 85% voor rekening komt van brievenbusfirma’s?
5
Is het beeld dat naar voren komt uit het het rapport “50 Jaar ISDS” van Milieudefensie, Both
Ends, TNI en SOMO in lijn met de verwachtingen die de regering had bij het aangaan van
ISDS-constructies in handelsverdragen? Zo nee, welke verwachtingen waren anders?
6
Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat door het grote aantal schikkingen in ISDS-zaken,
c.a. 40% in Nederlandse zaken, in steeds mindere mate inzichtelijk is welke invloed met deze
zaken wordt uitgeoefend op het gevoerde beleid van staten? Zo ja, bent u bereid maatregelen
te treffen om er voor te zorgen dat schikkingen op basis van ISDS-claims die vanuit
Nederland worden gedaan verplicht openbaar gemaakt moeten worden? Zo nee, waarom niet?
7
Bent u bereid om, eventueel in multilateraal verband, te laten onderzoeken in hoeveel
instanties (dreigementen met) ISDS-claims tot een beleidswijziging van een staat hebben
geleid? Zo nee, waarom niet?
8
Bent u zich bewust van het feit dat 19% van de ISDS-claims de afgelopen dertig jaar te
relateren zijn aan fossiele energie, en dikwijls dienden om er voor te zorgen dat de
aangeklaagde staat af zou zien van milieubeschermingsmaatregelen of deze terug zou
draaien? Hoe verhoudt zich dit tot de ambitie van de regering om de doelen van het
klimaatakkoord van Parijs te halen?
9
Kunt u bevestigen dat een kleine en hechte groep van 25 westerse arbiters beslist in 37% van
alle ISDS-zaken en dat deze tegelijkertijd in andere ISDS-zaken optreden als juridisch
adviseur of getuige en hier zeer veel geld mee verdienen? Wat betekent dit in uw ogen voor de
onafhankelijkheid van deze arbiters in ISDS-zaken? Zijn de arbitrage, dan wel de gang van
zaken rondom de arbitrage, in uw ogen transparant genoeg?
10
Bent u er bekend mee dat Nederlandse advocatenkantoren actief en uitgebreid advies geven
aan internationale bedrijven over de mogelijkheid tot arbitrageclaims in 140 landen vanuit
Nederland? Hoe beoordeelt u dit? Kunt u toelichten in hoeverre de toegang tot arbitrage -
vanwege de hoge kosten voor juridische ondersteuning - ontwikkelde landen meer positie
geeft dan ontwikkelende landen, waardoor de claimcultuur feitelijk ongelijkheid in stand
houdt, of erger, in de hand werkt? En hoe beoordeelt u het feit dat met regelmaat
ontwikkelende landen via claimhub Nederland een hogere claim krijgen opgelegd dan zij
bijvoorbeeld aan ontwikkelingshulp vanuit Nederland ontvangen?
11
Bent u bereid maatregelen te nemen om de mogelijkheid van brievenbusfirma’s om van ISDS
in handelsverdragen waarin Nederland partij is gebruik te maken, aan banden te leggen? Zo
ja, welke? Zo nee, waarom niet?
12
Bent u bereid om in navolging van landen als Zuid-Afrika en Indonesië de bestaande
handelsverdragen met ISDS-clausules te evalueren op het aantal investeringen in Nederland
waar ze toe hebben geleid, afgewogen tegen het aantal ISDS-claims?
13
Deelt u de analyse die in het rapport “50 jaar ISDS” wordt gemaakt dat de opvolgers van
ISDS, Investment Court System (ICS) en het multilaterale investeringshof die nu in
ontwikkeling zijn, nog ontoereikend zijn op het gebied van de bescherming van
maatschappelijke belangen tegen investeringsclaims en gelijke toegang voor bedrijf en
burger? Zo nee, waarom niet?
1) https://www.trouw.nl/samenleving/nederland-spil-in-groeiend-aantal-claims-vanbedrijven-tegen-staten~a9b66e55/