Hierbij bieden wij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld
door de leden Karabulut (SP), Van den Hul en Ploumen (beiden PvdA), Van
Ojik (GroenLinks) en Van Raan (PvdD) over het bericht dat de VS alle hulp
aan UNRWA stopt. Deze vragen werden ingezonden op 5 september 2018 met
kenmerk 2018Z15303.
De Minister van Buitenlandse Zaken, De Minister voor Buitenlandse Handel en
Ontwikkelingssamenwerking,
Stef Blok Sigrid A.M. Kaag
Antwoorden van de Minister van Buitenlandse Zaken en de Minister voor
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op vragen van de leden
Karabulut (SP), Van den Hul en Ploumen (beiden PvdA), Van Ojik (GroenLinks)
en Van Raan (PvdD) over het bericht dat de VS alle hulp aan UNRWA stopt
Vraag 1
Wat vindt u van het bericht dat de Amerikaanse regering stopt met alle hulp
aan de VN-organisatie voor hulp aan Palestijnse vluchtelingen UNRWA,
waarvan vijf miljoen Palestijnen volledig afhankelijk zijn? 1)
Antwoord
Het kabinet betreurt de eenzijdige beslissing van de Verenigde Staten (VS)
om de bijdrage aan UNRWA stop te zetten. De organisatie is van essentieel
belang voor opvang in de regio door het verlenen van basisvoorzieningen aan
ruim 5 miljoen Palestijnse vluchtelingen. Korten op het budget van UNRWA
zou kunnen leiden tot verdere spanningen en instabiliteit in de regio.
Vraag 2
Deelt u de mening dat deze vijf miljoen Palestijnen niet het slachtoffer
mogen worden van de politieke grillen van president Trump? Zo ja, welke
stappen gaat u ondernemen om dit zoveel mogelijk te voorkomen?
Antwoord
Zoals eerder gecommuniceerd met uw Kamer acht het kabinet politisering van
humanitaire hulp onwenselijk. Sinds de VS begin dit jaar aankondigde een
deel van de financiering aan te houden, heeft Nederland meermaals benadrukt
dat UNWRA voldoende middelen moet hebben om de dienstverlening voort te
zetten.
Een van de kritiekpunten van de VS was dat de donorbasis te smal was.
Nederland onderschrijft die zorg en heeft daarom actief andere landen,
waaronder Arabische partners, aangespoord meer bij te dragen. Het
kabinetsbeleid is erop gericht de donorbasis van UNRWA verder te verbreden.
Zo hebben Saudi-Arabië, Qatar en Verenigde Arabische Emiraten dit jaar
ieder 50 miljoen dollar bijgedragen aan het reguliere budget van UNRWA. Het
kabinet vindt het belangrijk dat de discussie over humanitaire hulp niet
vermengd wordt met een politieke discussie, bijvoorbeeld over het recht op
terugkeer van Palestijnse vluchtelingen. Dat is een finale status kwestie
waar de partijen een akkoord over moeten bereiken en waar UNRWA geen rol in
speelt.
Een ander aandachtspunt de afgelopen jaren was de interne organisatie en
bedrijfsvoering van UNRWA. Nederland heeft in nauwe samenwerking met de
andere donoren, inclusief de VS, de afgelopen jaren samengewerkt om
verbeteringen bij UNWRA te bewerkstelligen. De Nederlandse beoordeling van
de organisatie (de zgn. scorecard) die uw Kamer in september 2017 is
toegezonden, geeft een positief beeld van de organisatie. Het is hierin
duidelijk dat de hervormingen die UNRWA heeft doorgevoerd hun vruchten
hebben afgeworpen. Het kabinet vindt het belangrijk dat de organisatie deze
hervormingen voortzet en blijft hier ook aandacht voor vragen.
Vraag 3
Deelt u de mening dat het oneerlijk is om UNRWA de schuld te geven van het
uitblijven van een politieke oplossing en dat het aanwijzen van
hulpverleners als schuldigen het vredesproces enkel in de weg staat? Zo
nee, waarom niet? Zo ja, wat is volgens u de kern van het uitblijven van
een politieke oplossing?
Antwoord
UNRWA verleent hulp aan Palestijnse vluchtelingen, zolang de finale status
kwestie van de vluchtelingen niet is opgelost door de partijen. Zoals
aangegeven acht het kabinet het van belang dat de humanitaire hulp niet
vermengd wordt met de politieke discussie. Op dit moment zijn er geen
onderhandelingen tussen de partijen over een vredesakkoord. Bovendien zijn
de relaties tussen de Palestijnse Autoriteit en de VS ernstig bekoeld,
nadat de VS het eenzijdige besluit over de verplaatsing van de ambassade
naar Jeruzalem had genomen in december 2017. Het kabinet is bezorgd dat
hierdoor een hervatting van onderhandelingen moeilijker is geworden.
Vraag 4
Deelt u de zorg van verschillende waarnemers en defensiefunctionarissen
binnen het Israëlische leger dat door dit besluit meer Palestijnen zich bij
Hamas aan zullen sluiten?
Antwoord
Het kabinet is bezorgd dat het besluit van de VS tot meer instabiliteit kan
leiden in de regio. Indien UNRWA de dienstverlening in Gaza moet
stopzetten, is Hamas de enige overgebleven partij die daar publieke
diensten aanbiedt. Op de Westelijke Jordaanoever zou een dergelijk scenario
ook tot mogelijke spanningen kunnen leiden, bijvoorbeeld als de bijna
50.000 leerlingen die UNRWA-onderwijs genieten niet meer naar school
kunnen. In Jordanië en Libanon zou stopzetten van UNRWA-dienstverlening ook
tot spanningen kunnen leiden.
Vraag 5
Hoe beoordeelt u het mogelijke voornemen van de Palestijnse president Abbas
om de beslissing in de VN-Veiligheidsraad of de Algemene Vergadering van de
VN aan te vechten? Zou u een dergelijke stap aanmoedigen? Graag een
toelichting.
Antwoord
Nederland heeft al meermaals zorgen uitgesproken in de Veiligheidsraad over
de precaire financiële situatie van UNRWA en de mogelijke consequenties
daarvan. Nederland zal dat blijven doen zolang de situatie daar aanleiding
toe geeft. De keuze van landen om een vrijwillige bijdrage te geven aan een
VN-organisatie is echter geen besluit waar de Veiligheidsraad of Algemene
Vergadering over gaat.
Vraag 6
Bent u bereid om er bij de Verenigde Staten op aan te dringen de bijdrage
niet te schrappen? Zo ja, op welke manier en wanneer gaat u dit doen? Zo
nee, waarom niet?
Antwoord
Ja. Het kabinet vraagt, net als de EU, in diverse fora en overleggen
aandacht voor de financiële crisis bij UNRWA. Tevens is het een onderwerp
in bilaterale gesprekken van de bewindslieden. Tijdens de ministeriele week
van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties zal, zoals
gebruikelijk, ook een bijeenkomst worden georganiseerd van de Ad Hoc
Liaison Committee (AHLC). Hieraan zal Nederland deelnemen, net als de VS.
Dat is een eerste gelegenheid om de dialoog over dit besluit aan te gaan.
Vraag 7
Bent u bereid om – in navolging van uw Duitse, Britse en Ierse ambtsgenoten
en de EU- ook bilateraal extra middelen voor de UNRWA beschikbaar te
stellen? Zo ja, kunnen deze middelen al bij de komende begroting verwacht
worden? Zo nee, waarom niet? 2)
Antwoord
De jaarlijkse algemene vrijwillige bijdrage aan UNRWA die in de begroting
van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is opgenomen bedraagt
13 miljoen euro. Gezien het humanitaire belang van UNRWA-activiteiten is
het kabinet voornemens deze jaarlijkse bijdrage ook de komende jaren voort
te zetten. Zoals gebruikelijk beoordeelt het kabinet aan het einde van het
jaar binnen de bestaande afspraken over humanitaire hulp welke aanvullende
Nederlandse bijdragen op basis van het humanitair imperatief wenselijk
zijn. Het kabinet zal uw Kamer daarover op de gebruikelijke wijze
informeren.
1)
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/vs-schrappen-alle-donaties-aan-vn-hulporganisatie-voor-palestijnen-~b699674e/
2)
https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/49983/statement-spokesperson-unrwa_en;
https://www.dw.com/en/germany-to-boost-funds-for-un-palestinian-agency/a-45304802;
https://www.gov.uk/government/news/minister-for-the-middle-east-statement-on-unrwa;
https://www.aljazeera.com/news/2018/09/donors-increase-palestine-refugee-agency-funding-cuts-180902085540064.html
