Geachte Voorzitter,

Hierbij stuur ik u, mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen die zijn gesteld door de leden Van Tongeren (GroenLinks), Nijboer (PvdA) en Beckerman (SP) over het bericht 'Van Engelshoven stelt 17 miljoen euro beschikbaar voor Gronings erfgoed' (ingezonden op 21 maart 2018, kenmerk 2018Z05132).

1 Bent u bekend met het bericht ‘Van Engelshoven stelt 17 miljoen euro beschikbaar voor Gronings erfgoed’?
Ja.

2 Deelt u de mening dat rijksmonumenten, ongeacht de ligging, van groot belang zijn voor de identiteit van een gebied en er alles aan moet worden gedaan om deze gebouwen te behouden?
Ja.

3 Deelt u de mening dat rijksmonumenten die getroffen zijn door mijnbouwschade, ongeacht waar in Nederland het Rijksmonument zich bevindt, moeten worden onderhouden en behouden voor de toekomst?
Ja, die mening deelt het kabinet. Tegelijkertijd geldt dat álle rijksmonumenten goed moeten worden onderhouden en behouden voor de toekomst. Daar is de bescherming van rijksmonumenten op gericht. In de Erfgoedwet is daarom een instandhoudingsplicht voor rijksmonumenten opgenomen. Van een eigenaar wordt verwacht dat hij of zij het monument zodanig onderhoudt dat behoud gewaarborgd is.

4 Klopt het dat rijksmonumenten die zijn getroffen door mijnbouwschade, maar buiten de tien aangewezen aardbevingsgemeenten liggen, niet in aanmerking komen voor de regelingen die in het bericht worden genoemd? Deelt u de mening dat dit niet rechtvaardig is en schadelijk voor de identiteit van het betreffende gebied? Bent u bereid er zorg voor te dragen dat ook rijksmonumenten die buiten deze aardbevingsgemeenten liggen in aanmerking komen voor deze regeling?
Het klopt dat deze rijksmonumenten niet in aanmerking komen voor de betreffende subsidieregelingen. Dit is opgenomen in het Erfgoedprogramma, dat ik in de zomer van 2017 mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) naar uw Kamer heb gestuurd, en dat tot stand is gekomen door samenwerking van de NCG, provincie Groningen, OCW en de tien aardbevingsgemeenten. Dit laat overigens onverlet dat het herstel van schade aan monumenten (en andere gebouwen) als gevolg van mijnbouwactiviteiten te allen tijde vergoed behoort te worden, ongeacht de ligging. De subsidieregelingen zijn bedoeld voor aanvullend onderhoud, niet voor schadeherstel.

De mening dat dit niet rechtvaardig is, deelt het kabinet niet. Bij de tien aangewezen bevingsgemeenten is de urgentie en prioriteit het grootst. Buiten de aardbevingsgemeenten kunnen eigenaren van rijksmonumenten gebruik maken van andere regelingen. Voor eigenaren van niet-woonhuis rijksmonumenten bestaan bijvoorbeeld de Subsidieregeling Instandhouding Monumenten van het Rijk en de restauratieregeling van de provincie Groningen. Eigenaren van rijkswoonhuismonumenten kunnen onder meer gebruik maken van de laagrentende leningen van het Nationaal Restauratiefonds.

5 Bent u bekend met de klachten van eigenaren van monumentale panden over het feit dat de NAM in haar schadeaanbod geen rekening houdt met de bijzondere waarde van monumentale panden, het advies van Monumentenwacht terzijde wordt geschoven en rijksmonumenten op niet-specialistische wijze dreigen te worden opgeknapt, waardoor de historische waarde van deze gebouwen wordt aangetast?
Dit soort klachten is bekend. In het Erfgoedprogramma is onder meer vastgelegd dat schadeopname en schadeherstel bij monumenten op deskundige wijze moet plaatsvinden. In de schadeafhandeling door de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) blijft dit uitgangspunt onverminderd van kracht.

6 Deelt u de mening dat er rekening moet worden gehouden met de monumentale status van gebouwen en er alles aan moet worden gedaan om hun historische en culturele waarde te behouden? Wat bent u van plan te doen om hiervoor zorg te dragen?
Ja, het kabinet deelt deze mening. Hiervoor is onder andere het Erfgoedprogramma opgesteld en is extra geld beschikbaar gekomen voor rijksmonumenten. De provincie heeft het Cultuurfonds voor monumenten aangevuld, dat tot doel heeft het behoud van gemeentelijke monumenten en karakteristieke panden binnen beschermde stads-en dorpsgezichten. Een andere actie uit dit programma is de inventarisatie en bescherming van karakteristieke panden, die de tien gemeenten uitvoeren.

Eric Wiebes
Minister van Economische Zaken en Klimaat