1597
Vragen van de leden Van Dam en Van den Berg (beiden CDA) aan de
Minister van Justitie en Veiligheid en de Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport over het bericht «Zorg over groei geweld door verwarde
mensen in Rotterdam» (ingezonden 21 december 2017).
Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid), mede namens
de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen
28 maart 2018) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2017–2018,
nr. 865
Vraag 1
Bent u bekend met het bericht «Zorg over groei geweld door verwarde
mensen in Rotterdam»?1
Ja.
Vraag 2 en 3
Deelt u de zorgen van de korpschef van de Rotterdamse politie, die aangeeft
dat hij over dit jaar 8.000 incidenten met verwarde personen verwacht, daar
waar dit in 2014 nog 6.000 incidenten waren?
Verwacht u net als de Rotterdamse politie, indachtig het feit dat de politie
eerder dit jaar bekend maakte dat landelijk het aantal meldingen over
personen met verward gedrag in 2016 met 14% is gestegen ten opzichte van
2015, weer een stijging van het aantal meldingen in 2017?
Antwoord 2 en 3
De politiechef van Rotterdam doelt met de 6.000 incidenten in 2014 op de
politieregistratie inzake incidenten overlast personen met verward gedrag. Uit
deze cijfers kunnen geen conclusies worden getrokken over het aantal unieke
personen met verward gedrag dat voor overlast zorgt.
Uit de cijfers van alle politie-eenheden bleek dat het totaal aantal registraties
van overlast door personen met verward gedrag toenam van 44.400 in 2012
naar ruim 74.800 in 2016. Dat betekent een gemiddelde jaarlijkse stijging van
14 procent. De definitieve cijfers over 2017 zijn op 27 februari jl. bekend
gemaakt. Hieruit blijkt dat het aantal geregistreerde incidenten in 2017 met
12% is gestegen ten opzichte van 2016.
Het spreekt voor zich dat ik mij ook zorgen maak over deze stijging. Het
bevestigt het vermoeden dat een groeiende groep mensen de toegang tot
zorg en ondersteuning (schulden, wonen, werk en inkomen) moeilijk weet te
vinden. Mogelijk komen deze als gevolg daarvan eerder en vaker in aanraking
met instanties als de politie. Dat moet worden voorkomen. Om meer aan de
voorkant van de problematiek te komen en te voorkomen dat problemen voor
de personen zelf of hun omgeving verergeren, is het belangrijk dat de
preventie en de vroegsignalering in de wijk goed zijn geregeld, zoals de
korpschef – en met hem het door het kabinet voor dit doel ingestelde,
zogenaamde «Schakelteam» – eerder ook heeft aangegeven.
Vraag 4
Kunt u aangeven hoe vaak verwarde personen moord, doodslag of ander
geweld met de dood tot gevolg, gepleegd hebben in 2017 in Nederland? Is
hier ook sprake van groei ten opzichte van voorgaande jaren?
Bij de politie is uit de registratie niet het aantal personen af te leiden dat in
verwarde toestand een strafbaar feit heeft gepleegd of daarvan wordt
verdacht.
Vraag 5
Waarom wordt in de beleidsreactie «Tussenrapportage Schakelteam personen
met verward gedrag» geen koppeling gemaakt met de rol van de politie?
In de beleidsreactie wordt ingegaan op de maatregelen die worden getroffen
om personen met verward gedrag beter te helpen, bijvoorbeeld door middel
van een betere triage, alternatieven voor vervoer door politie en passende
beoordelingslocaties. De bedoeling is dat personen met verward gedrag tijdig
passende zorg en ondersteuning krijgen. Hiermee kan ernstiger leed voor de
persoon of het afglijden naar overlast of criminaliteit worden voorkomen. De
politie maakt onderdeel uit van het landelijk Schakelteam personen met
verward gedrag, dat deze tussenrapportage heeft uitgebracht. De urgentie die
het Schakelteam heeft onderstreept bij het uitbrengen van de rapportage,
wordt door de politie herkend en bevestigd.
Vraag 6
Wordt de politie voldoende getraind in het herkennen van verwarde personen
en het inschatten van de dreiging? En geldt hetzelfde voor de meldkamer?
De politieopleiding kent een module op het vlak van sociaal psychiatrische
problematiek. De politie beziet continu of opleidingen naar aanleiding van
nieuwe ontwikkelingen actualisatie of bijstelling behoeven. Daarbij is in het
bijzonder aandacht voor het globaal kunnen herkennen van ziektebeelden,
de-escalerend optreden, het betrekken van ervaringsdeskundigheid en het
handelingsrepertoire ten gevolg van nieuwe wet- of regelgeving. De behoefte
aan extra deskundigheid op de meldkamer heeft ook de aandacht. Daarbij
wordt aangesloten bij de ontwikkelingen rond het voorlopige, landelijke
model Melding dat in 2018 wordt beproefd.2
Vraag 7
Kunt u, aangezien de politie Rotterdam aangeeft nog geen integraal sluiten
handelingskader te hebben om alle problematiek rondom geweld door
verwarde mensen te stoppen, helpen deze knelpunten weg te nemen? Waar
liggen volgens u de overige knelpunten?
Uit de landelijke monitor «Stand van het land», die het Schakelteam tezamen
met zijn tussenrapportage op 5 oktober 2017 heeft uitgebracht,3 is op te
maken dat Rotterdam samen met de regio Rotterdam Rijnmond – Zuid
Holland Zuid vele activiteiten en initiatieven ontplooit om tot een sluitende
aanpak voor personen met verward gedrag te komen, onder auspiciën van
een regionaal Schakelteam Personen met verward gedrag. De Rotterdamse
aanpak «Mensen met verward gedrag» is in juni 2016 vastgesteld en is
onderdeel van het gemeentelijk WMO actieprogramma. Er zijn diverse
maatregelen genomen om de sluitende aanpak te bereiken.
Zo is er sinds
september 2016 een 24/7 advies- en meldpunt mensen met verward gedrag
waar Rotterdammers hun zorgen kenbaar kunnen maken over mensen in hun
omgeving. Daarnaast is ook de ggz-deskundigheid bij wijkteammedewerkers
versterkt. Onderdeel van het programma is ook dat overlastregistratie van de
politie in relatie tot verward gedrag – waarbij geen directe opvolging van de
politie noodzakelijk is, maar die wel aanleiding geven tot zorg – in een
frequent overleg tussen de politie en de GGZ worden besproken.
De samenwerking tussen mijn ministerie en het Veiligheidshuis in Rotterdam
is goed. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid ondersteunt het Veiligheidshuis
in Rotterdam financieel om knelpunten op het gebied van privacy en
informatiedeling aan te pakken en bij het ontwikkelen van een persoonsgerichte
aanpak voor personen met een ernstig psychiatrische aandoening
(EPA). In de brief van 24 november 2017 heeft het kabinet een reactie
gegeven op de tussenrapportage van het Schakelteam en aangegeven wat er
overal in het land door gemeenten en hun partners en ook door de landelijke
overheid wordt gedaan om de sluitende aanpak te helpen realiseren.4
Vraag 8
Hoe beoordeelt u, in het licht van de groei van geweld door verwarde
mensen, de uitspraak van de directeur van GGZ-Nederland dat behandeling
en begeleiding van verwarde mensen in de wijken nu nog onvoldoende is?
Ziet u hier een verband? Hoe verloopt in de gemeente Rotterdam het
programma tussen de politie en de GGZ waarin politie dagelijks de E33-
meldingen doornemen en bespreken welke vervolgstappen nodig zijn?
In navolging van de wijk GGD’ers in de gemeente Vught, zijn, met subsidie
van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, 13 gemeenten gestart met pilots
waarin mensen van de GGD in de wijk preventief ingrijpen, overlast beperken
en voorkomen en indien nodig bemiddelen naar de juiste zorg. Voor een
overzicht van verdere acties verwijs ik u naar de al genoemde kabinetsreactie
van 24 november 2017.
Het Rotterdamse politie-GGZ programma verloopt in grote lijnen als volgt.
Personen met verward gedrag, die zichtbaar zijn geworden vanwege
politie-interventie (vastgelegd in de politieregistratie), worden gescreend door
de GGZ medewerkers. Als de burger al bekend is bij een zorginstelling, wordt
dit onder de aandacht gebracht van de zorginstelling waar deze al cliënt is.
Indien de burger niet bekend is binnen de zorg, wordt deze door middel van
huisbezoek door een GGZ-medewerker en zo nodig een wijkagent begeleid
naar de GGZ, bemoeizorg en/of wijkteam en/of hun eigen netwerk. Er worden
indien aan de orde ook beoordelingen gedaan op het politiebureau.
De GGZ medewerkers zijn dagelijks op alle politiebureaus van de gemeente
Rotterdam aanwezig en hebben naast het doornemen van de registratie van
de meldingen over verward overlastgevend gedrag tevens een consultatieve
functie waar veel gebruik van wordt gemaakt binnen de politie.
Vraag 9
Wat is de status van het aangekondigde goed werkende systeem voor
ondersteuning van mensen met verward gedrag dat uiterlijk 1 oktober 2018
wordt ingevoerd?
Het Schakelteam constateert in de Tussenrapportage van oktober 2017 dat er
de afgelopen twee jaar veel is gebeurd in de aanpak van de problemen van
mensen met verward gedrag. Het Schakelteam constateert dat er een
landelijk dekkend netwerk is gerealiseerd van regionale implementatieteams
personen met verward gedrag. In totaal zijn er nu 23 regio’s, waarin
gemeenten, verzekeraars, politie, Openbaar Ministerie, ggz, GGD, ambulancezorg
en cliëntorganisaties met elkaar samenwerken. Vaak met als basis
bestuurlijke afspraken tussen de belangrijkste partijen. Daarnaast heeft
ZonMw5 vorig jaar 87 subsidies verleend aan regio’s ter ondersteuning van
initiatieven op één of meer van de bouwstenen van het Schakelteam.
Tegelijkertijd is vastgesteld dat er nog veel moet gebeuren en dat (bestuurlijk)
commitment van alle betrokken partijen noodzakelijk is om te komen tot een
goed werkende aanpak voor ondersteuning van mensen met verward gedrag
en te komen tot een inclusieve en veilige wijk voor iedereen. Het Schakelteam
komt in april 2018 met een tweede tussenrapportage waarin ook een monitor
is opgenomen om de stand van het land van de ondersteuning van mensen
met verward gedrag op gemeentelijk niveau weer te geven.
1 NRC, 19 december 2017: https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/19/zorg-over-groei-geweld-doorverwarde-mensen-in-rotterdam-a1585536
2 Kamerstuk 25 424 nr. 377.
3 Kamerstuk 25 424 nr. 375.
4 Kamerstuk 25 424 nr. 377.
5 ZonMw is de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie en financiert
gezondheidsonderzoek.