Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Kooiman (SP) over het bericht dat
ziekenhuisapothekers kampen met een chronisch tekort aan geneesmiddelen .
(2018Z04291)
1
Wat vindt u van het bericht dat ziekenhuisapothekers kampen met een chronisch
tekort aan medicijnen? 1)
3
Erkent u dat de chronische tekorten aan geneesmiddelen zeer onwenselijk zijn en
kunnen leiden tot zeer gevaarlijke situaties?
Antwoord 1 en 3.
Het is mij bekend dat zorgverleners, zoals ziekenhuisapothekers, regelmatig
geconfronteerd worden met problemen in de levering van geneesmiddelen. Dit
vind ik vervelend voor patiënten en zorgverleners.
In het artikel komt naar voren dat het in de meeste gevallen om
leveringsproblemen van geneesmiddelen gaat, waarbij de patiënt uiteindelijk een
ander geneesmiddel met dezelfde werkzame stof krijgt. Dit vergt wel extra
inspanningen voor zorgverleners. Apothekers spannen zich in om een ander
geneesmiddel te leveren en begeleiden de patiënt bij de overstap naar dat andere
geneesmiddel.
Ik vind dat leveringsproblemen en geneesmiddeltekorten zoveel mogelijk
voorkomen moeten worden. Met dit doel overlegt het ministerie van VWS in de
Werkgroep Geneesmiddelentekorten met alle betrokken partijen: de koepels van
(ziekenhuis)apothekers, artsen, patiëntenverenigingen, farmaceutische bedrijven,
groothandels, zorgverzekeraars en overheidsorganisaties (College ter Beoordeling
van Geneesmiddelen (CBG) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in
oprichting (IGJ i.o.). Dit heeft geresulteerd in een lijst van 20 maatregelen en de
‘routekaart’. Een belangrijk onderdeel van het voorkomen van problemen is het
per 1 januari 2017 ingestelde Meldpunt Geneesmiddelentekorten en –defecten van
het CBG en IGJ i.o..
2
Welke oorzaken liggen volgens u ten grondslag aan deze tekorten?
Het Meldpunt Geneesmiddelentekorten en –defecten van CBG en IGJ i.o. heeft een
rapportage1
gepubliceerd waarin het alle meldingen van het jaar 2017 beschrijft.
Bij het merendeel van de meldingen over het tijdelijk niet in de handel brengen
van een geneesmiddel, was dit het gevolg van een vertraging van de productie of
distributie. Een melding betekent niet dat er ook daadwerkelijk een tekort zal
ontstaan. Uit de resultaten van het meldpunt over 2017 blijkt dat in de meeste
gevallen een alternatief beschikbaar was.
4
Bent u in gesprek met ziekenhuisapothekers om de problemen te bespreken? Zo
ja, wat is hier uit voortgekomen? Zo nee, bent u bereid in gesprek te gaan met de
ziekenhuisapothekers?
5
Wat gaat u verder ondernemen om het probleem van de geneesmiddelentekorten
in ziekenhuizen aan te pakken?
Antwoord 4 en 5.
Het ministerie van VWS werkt met alle leden van de Werkgroep
Geneesmiddelentekorten aan het oplossen van leveringsproblemen en
geneesmiddeltekorten. Ik vind het essentieel dat alle partijen blijvend aandacht
houden voor mogelijke leveringsproblemen of geneesmiddeltekorten. De
samenwerking in de Werkgroep Geneesmiddelentekorten verloopt goed. Firma’s
komen sneller tot een oplossing omdat via de ‘routekaart’ nu duidelijk is welke
mogelijkheden er zijn.
Het is nog te vroeg om de effecten van alle 20 maatregelen te evalueren. Ik
onderschrijf het voornemen van het Meldpunt Geneesmiddeltekorten en -defecten
om periodiek cijfers over de meldingen te publiceren, zodat in de toekomst
vergelijkingen mogelijk zijn.
6
Onderschrijft u de conclusie uit het rapport van Berenschot dat
geneesmiddelentekorten vaker voorkomen bij preferent aangewezen
geneesmiddelen dan bij andere geneesmiddelen? Kunt u dit toelichten? 2)
7
Wat bent u voornemens te doen om de negatieve effecten van het
preferentiebeleid, zoals omschreven in het rapport, in te dammen?
8
Bent u bereid het preferentiebeleid op korte termijn te onderwerpen aan een
grondige evaluatie? Zo ja, wanneer bent u dit van plan? Zo neen, kunt u toelichten
waarom niet?
Antwoord 6, 7 en 8.
De conclusie in het rapport heeft betrekking op de hele periode 2009-2016. Over
die hele periode is sprake van een stijging van de leveringsproblemen van zowel
preferente als niet preferente middelen. In het jaar 2016 is echter sprake van een
afname van leveringsproblemen van preferente middelen ten opzichte van niet
preferente middelen. Cijfers over 2017 laten behalve een relatieve afname ook
een absolute afname zien van leveringsproblemen bij preferente middelen. Het
aantal leveringsproblemen bij preferente middelen daalde terwijl het totale aantal
leveringsproblemen op gelijk niveau bleef. Zie pagina 25 van de toelichting bij het
rapport2
.
Om de negatieve effecten van preferentiebeleid te verminderen heeft de
Werkgroep Geneesmiddelentekorten een aantal maatregelen met verzekeraars
afgesproken. Behalve het eerder aanwijzen van preferente middelen en voor een
langere periode aanwijzen, met mogelijkheid van verlenging, geven
zorgverzekeraars aan dat zij meer en eerder het gesprek aan gaan met
leveranciers in geval van leveringsproblemen. Een gevolg hiervan kan zijn dat die
leveranciers in de toekomst worden uitgesloten bij de aanbesteding. Ook is er een
zorgverzekeraar die alleen een ander middel als preferent aanwijst, wanneer de
prijs substantieel lager is. Het is nog te vroeg om de effecten op lange termijn te
kunnen beoordelen, maar de genoemde cijfers zouden een indicatie kunnen zijn
dat de ingezette maatregelen om de effecten van het preferentiebeleid op
leveringsproblemen te verminderen, effect beginnen te sorteren.
Bedacht moet worden dat niet sprake is van één preferentiebeleid; elke
verzekeraar vult dit anders in. Er zijn, zo blijkt mij, ook verzekeraars zonder
preferentiebeleid. Behalve het preferentiebeleid van verzekeraars heeft ook het
voorkeursbeleid van groothandels en de keuze van apothekers voor bepaalde
geneesmiddelen invloed op de markt en op het wisselen van medicatie.
Preferentiebeleid kan derhalve niet geïsoleerd worden gezien. Ook bij nietpreferente
middelen zijn er leveringsproblemen. Een evaluatie van het
preferentiebeleid zou daarnaast ook andere aspecten moeten omvatten, zoals de
kostendaling. De generieke geneesmiddelenmarkt heeft mijn aandacht en in de
Werkgroep Geneesmiddelentekorten zal het preferentiebeleid van verzekeraars en
het voorkeursbeleid van groothandels en apotheken worden geagendeerd.
1 www.cbg-meb.nl
2
(https://www.berenschot.nl/publish/pages/6054/presentatie_symposium_060318.pd
f)