Antwoorden van de Minister van Buitenlandse Zaken op vragen van de
leden Van der Staaij (SGP), De Roon (PVV), Ten Broeke (VVD),
Voordewind (ChristenUnie) en Van Helvert (CDA) over een nieuwe serie
moorden onder christenen in Nigeria
Vraag 1
Kent u het bericht ‘Nieuwe serie moorden onder christenen Nigeria’? 1)
Ja.
Vraag 2
Kunt u bevestigen dat in de afgelopen weken zeker 75 Nigeriaanse christenen
gedood zijn, dat 89 huizen in 14 dorpen in vlammen opgingen, en dat dergelijke
„religieuze zuiveringen” in 2016 en 2017 leidden tot de dood van zeker 725
christenen?
Vraag 3
Zijn de islamitische Fulaniherders hiervoor verantwoordelijk?
Antwoord 2 en 3
Het kabinet beschikt niet over eigenstandige informatie die de zeer zorgelijke
berichten waar naar verwezen wordt objectief kan bevestigen.
Geweldsuitbarstingen tussen de voornamelijk islamitische Fulani en Hausa herders
en inheemse christelijke boeren zijn echter helaas een regelmatig terugkerend
verschijnsel in Centraal Nigeria (zie beantwoording Kamervragen 28 september
2015, ref. 2015Z17543). De vreselijke berichten die u aanhaalt vormen hierop
geen uitzondering.
Vraag 4
Om welke redenen slaagt de Nigeriaanse overheid er niet, of niet voldoende, in om
de kwetsbare burgerbevolking te beschermen?
Nigeria kent een veelheid aan conflicthaarden, waarbij de terreur van Boko Haram
in het Noordoosten, de gewelddadigheden in de Middle Belt en de instabiele
situatie in de Niger delta de drie bekendste zijn. Het Nigeriaanse bestuursstelsel,
in het bijzonder het leger, de politie en overige ordehandhavers, zijn onvoldoende
toegerust om deze conflicten op te lossen. Tevens is er sprake van een algemeen
gebrek aan legitimiteit van de federale overheid ten opzichte van de deelstaten en
treden Nigeriaanse politie-eenheden en troepen vaak onzorgvuldig en te repressief
op.
De oorzaken van het geweld liggen in een complexe combinatie van economische,
culturele en religieuze spanningen tussen bevolkingsgroepen. En de Nigeriaanse
regering slaagt er niet in om de geweldsuitbarstingen te beteugelen.
Moordpartijen blijven helaas onbestraft. Dit verergert de spanningen en wakkert
etnische en religieuze sentimenten aan. Criminele bendes die in de regio actief zijn
misbruiken de ontstane instabiliteit. Ze roven vee en plegen andere misdrijven.
Bovendien lijken spanningen toe te nemen door landconflicten, als gevolg van
onder andere de effecten van klimaatverandering in het gebied en een toestroom
van vluchtelingen uit het Noordoosten. Ook voor een effectieve aanpak van de
onderliggende oorzaken van het geweld lijkt het de Nigeriaanse autoriteiten aan
capaciteit te ontbreken.
Vraag 5
Deelt u het vermoeden dat ook religieuze motieven een centrale rol spelen bij
deze geweldplegingen?
Hoewel niet kan worden uitgesloten dat etnische en religieuze factoren een rol
spelen bij het geweld in de Middle Belt regio, is bovenal duidelijk dat het conflict
tussen herders en inheemse boeren een grote verscheidenheid kent aan
grondoorzaken, meestal economisch van aard. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om
conflicten rond grondgebruik en toegang tot water. De migratie in de afgelopen
decennia van de Fulani- en Hausa-bevolkingsgroepen van het Noorden van Nigeria
naar de Middle Belt heeft geleid tot een toenemende druk op het gebruik van land
en hulpbronnen. Als gevolg hiervan nemen de geweldsuitbarstingen in de regio in
aantal en hevigheid toe. Er zijn echter geen aanwijzingen dat achter de
geweldplegingen een (vooropgezette) religieuze agenda schuilgaat.
Vraag 6
Wat is, mede dankzij het Political Framework for Crisis Approach Boko Haram en de
regionale troepenmacht Multinational Joint Task Force (MNJTF), de huidige omvang
en invloed van de terreurorganisatie Boko Haram in Nigeria? 2)
Mede dankzij de vergrote inzet van de Nigeriaanse ordetroepen sinds het
aantreden van President Buhari en de versterkte regionale samenwerking in
Multinational Joint Task Force (MNJTF) verband, is de invloed van Boko Haram sterk
afgenomen. Het Nigeriaanse leger controleert inmiddels Maiduguri, de hoofdstad
van Borno-staat en bakermat van Boko Haram, alsook meerdere belangrijke
bevolkingscentra. De veiligheidssituatie buiten Maiduguri is evenwel slecht,
waardoor Boko Haram-strijders zich relatief eenvoudig in de regio kunnen
verplaatsen. Het is zorgwekkend dat er het afgelopen jaar relatief veel pogingen
tot zelfmoordaanslagen zijn geweest, waarbij de terreurorganisatie vaak vrouwen
en kinderen inzette. De recente ontvoering van schoolmeisjes in Dapchi is een
signaal dat Boko Haram nog steeds zeer actief is.
Vraag 7
Op welke wijze kan het kabinet bijdragen aan betere bescherming van kwetsbare
christenen in Nigeria?
Vraag 8
Bent u bereid om de Nigeriaanse president Buhari ertoe op te roepen en waar
mogelijk te ondersteunen om Nigeriaanse burgers beter te beschermen tegen de
moordpartijen?
Antwoord 7 en 8
Als de Nigeriaanse regering er niet in slaagt om de geweldsuitbarstingen en
moordpartijen in de Middle Belt een halt toe te roepen, en de huidige
straffeloosheid voortduurt, dan bestaat het risico dat het conflict tussen herders
en boeren zich geleidelijk ontwikkelt tot een religieus conflict, met alle gevolgen
van dien. Nederland zal er, bij voorkeur ook samen met andere partners, dan wel
in EU-verband, bij de Nigeriaanse autoriteiten op aandringen dat de daders van de
moordpartijen niet vrijuit gaan en dat er concrete stappen worden gezet om
strafrechtelijke vervolging mogelijk te maken. Dit begint bij het nauwkeurig en
systematisch documenteren van de gepleegde misdaden. In EU kader zal
Nederland ervoor pleiten dat lokale initiatieven voor alternatieve
geschillenbeslechting worden ondersteund. In besprekingen met de overheid en
het maatschappelijk middenveld zal Nederland de Nigeriaanse overheid blijven
wijzen op de verantwoordelijkheid voor de bescherming van de burgerbevolking.