2018Z01937
Vragen van het lid Snels (GroenLinks) aan de staatssecretaris van Financiën en de
minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking over het
rapport: Mining taxes: Rio Tinto’s tax schemes lead to nearly $700 million tax
revenue losses for Canada and Mongolia (ingezonden 6 februari 2018)
Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van het op woensdag 31 januari 2018 door Stichting
Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) uitgebrachte rapport:
“MiningTaxes: Rio Tinto’s tax schemes lead to nearly $700 million tax revenue
losses for Canada and Mongolia” 1)?
Ja
Vraag 2
Bent u bekend met de berekening van SOMO dat Turquoise Hill Resources, een
dochteronderneming van mijnbouwgigant Rio Tinto, met behulp van
brievenbusondernemingen in Nederland en Luxemburg 230 miljoen dollar aan
Mongoolse belasting en 470 miljoen dollar aan Canadese belasting heeft
ontweken?
Vraag 3
Bent u bekend met het feit dat Mongolië met dit geld de jaarlijkse investeringen in
onderwijs of gezondheidzorg met bijna 75% had kunnen verhogen?
Antwoord op vragen 2 en 3
Ja, ik weet dat het SOMO rapport dit zo weergeeft.
Vraag 4
Momenteel onderhandelt Nederland over de totstandkoming van een nieuw
belastingverdrag met Mongolië, kunt u aangeven wie deze onderhandeling heeft
geïnitieerd?
Zoals blijkt uit kamerstuk 23530-117, blg 829293 lopen er momenteel geen
onderhandelingen met Mongolië over een nieuw belastingverdrag.
Vraag 5
Bent u op de hoogte van het feit dat Mongolië in 2013 het belastingverdrag met
Nederland heeft opgezegd omdat het verdrag grootschalige belastingontwijking in
Mongolië mogelijk maakte?
Vraag 6
Bent u op de hoogte van het feit dat Mongolië destijds gewaarschuwd is door het
Internationaal Monetair Fonds (IMF) 2) over de schadelijke gevolgen van het
belastingverdrag met Nederland, een waarschuwing die uiteindelijk heeft geleid tot
de eenzijdige opzegging van het verdrag?
Antwoord op de vragen 5 en 6
Ja, ik ben ervan op de hoogte dat het IMF destijds Mongolië heeft geadviseerd om
verschillende belastingverdragen, waaronder dat met Nederland, te
heronderhandelen omdat zij de heffingsrechten van Mongolië onvoldoende zeker
stelden. Over de beëindiging van het belastingverdrag met Mongolië heeft mijn
ambtsvoorganger uw kamer destijds geïnformeerd1
.
Vraag 7
Bent u bereid Mongolië, een land dat afhankelijk is van ontwikkelingshulp 3), in het
nieuwe belastingverdrag meer belastingrechten toe te kennen dan in het eerdere
verdrag, door onder andere geen verlaging van de statutaire bronheffingen na te
streven, ten gunste van duurzame groei en ter bevordering van de
zelfredzaamheid van Mongolië?
Vraag 8
Is Nederland bereid in het nieuwe belastingverdrag het United Nationsmodelverdrag
voor belastingverdragen als ondergrens te hanteren teneinde te
voorkomen dat Mongolië wederom slachtoffer wordt van belastingontwijking via
brievenbusondernemingen gevestigd in Nederland?
Antwoord op de vragen 7 en 8
Bij het afsluiten van verdragen met ontwikkelingslanden houdt Nederland rekening
met de gerechtvaardigde belangen van die landen. De suggestie dat verlaging van
bronbelastingtarieven in dat kader altijd nadelig is voor de ontwikkelingslanden,
waarbij een verlies aan belastinginkomsten wordt aangenomen op basis van een
vermenigvuldiging van de verlaging van het tarief met de bestaande geldstroom,
gaat echter voorbij aan de complexe werkelijkheid. Verlaging van bronheffing leidt
vaak tot voorkoming van dubbele belasting en kan daarmee bijdragen aan
verhoging van de investeringen en daarmee aan werkgelegenheid, winst,
winstbelasting en bronheffingen in dat land.
Het Model belastingverdrag van de Verenigde Naties is gericht op verdragen
tussen ontwikkelingslanden en meer ontwikkelde landen. Het heeft daarom zeker
bruikbare elementen die wat Nederland betreft opgenomen zouden kunnen
worden in een nieuw verdrag met Mongolië. Er zitten ook elementen in dat Model
die zich minder goed verhouden tot het Nederlands verdragsbeleid. Ik zou dan ook
het Model niet als harde ondergrens willen gebruiken.
Vraag 9
Bent u bereid in het verdrag met Mongolië anti-misbruik bepalingen te hanteren
die voldoen aan de OESO Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) Actie zes?
Ja
Vraag 10
Bent u op de hoogte van het feit dat de Nederlandse dochteronderneming van
Turquoise Hill Resources, genaamd Oyu Tolgoi Netherlands BV, met behulp van
rentebetalingen naar de Luxemburgse dochteronderneming Movele Sarl, een
centrale rol heeft gespeeld in het ontwijken van ongeveer 470 miljoen dollar aan
belasting in Canada, waarbij Movele in Luxemburg een gemiddeld effectief
belastingtarief van 4,19% genoot, de afgelopen vijf jaar?
Ja, ik weet dat het SOMO rapport dit zo weergeeft.
Vraag 11
Is de Nederlandse regering voornemens de geplande bronheffing op rentestromen
naar landen met zeer lage belasting ook toe te passen op rentebetalingen naar EUlidstaten
en in het bijzonder Luxemburg?
In de brief Aanpak belastingontwijking en ontduiking heb ik aangekondigd dat de
nieuwe bronbelastingen van toepassing zullen zijn op dividend-, rente- en
royaltybetalingen binnen concernverband aan een entiteit die is gevestigd in een
land met een laag statutair tarief of een land dat is opgenomen op de EU-lijst van
niet-coöperatieve landen. Over de hoogte van het statutaire tarief geef ik meer
duidelijkheid bij het indienen van het wetsvoorstel. Indien geen sprake is van een
land met een laag statutair tarief of een land dat is opgenomen op de EU-lijst nietcoöperatieve
landen, kan de bronbelasting alsnog van toepassing zijn indien
sprake is van een misbruiksituatie. Hierbij kan gedacht worden aan een betaling
die niet rechtstreeks vanuit Nederland naar een laagbelaste of niet-coöperatieve
jurisdictie gaat, maar die via een omweg in een dergelijke jurisdictie terecht komt.
De mogelijke reikwijdte van de antimisbruikbepaling wordt echter wel beperkt
door het Europese Recht.
Vraag 12
Heeft u vernomen dat het eigendom van de Oyu Tolgoi mijn in Mongolië indirect in
handen is van de Nederlandse brievenbusmaatschappij Oyu Tolgoi Netherlands BV,
een bedrijf dat geen werknemers in dienst heeft en dat de uiteindelijke eigenaren
van het bedrijf, Turquoise Hill Resources en Rio Tinto, in reactie op het SOMO
rapport te kennen geven dat het Nederlandse bilateraal investeringsverdrag met
Mongolië de voornaamste reden was voor deze structurering?
Ja, ik weet dat het SOMO rapport dit zo weergeeft
Vraag 13
Vindt u het wenselijk dat buitenlandse multinationals, brievenbusondernemingen
in Nederland opzetten enkel om aanspraak te maken op voordelen geboden door
Nederlandse investeringsverdragen?
Het kabinet vindt het wenselijk dat enkel investeerders die substantiële
bedrijfsactiviteiten in Nederland verrichten, gebruik kunnen maken van
Nederlandse investeringsakkoorden. Het kabinet zal daarom pogen
brievenbusmaatschappijen uit te sluiten van bescherming.
Vraag 14
Bent u bereid het verdragsmisbruik krachtiger aan te pakken dan de afgelopen
jaren is gebeurd?
Het vorige kabinet heeft zich op verschillende terreinen en in verschillende fora
hard ingezet voor de ontwikkeling van maatregelen tegen belastingontwijking,
waaronder ontwijking via verdragsmisbruik. Het huidige kabinet is van plan hier
met dezelfde inzet mee door te gaan.
Vraag 15
Bent u alsnog bereid naar aanleiding van de aangenomen motie Grashoff
c.s. (Kamerstuk 25 087, nr. 139) de opties 1, 2 en 3 uit de brief van vier november
2016 (Kamerstuk 25 087, nr. 136) over het aanscherpen van de zogenoemde
«substance-eisen» nader uit te werken in beleidsvoorstellen, teneinde het
parlement gedegen te informeren over hoe Nederland zelf belastingontwijking
door brievenbusondernemingen krachtig aan kan pakken?
In de hiervoor genoemde brief belastingontwijking van 23 februari aan uw Kamer,
ga ik ook in op het aanscherpen van de substance-eisen zoals genoemd in de brief
van 4 november 2016.
1 Kamerstukken II 2012/13, 25087, nr. 49
1) https://www.somo.nl/riotinto-taxschemes-mongolia/
2) https://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2012/cr12306.pdf
3)http://www.oecd.org/dac/stats/documentupload/DAC_List_ODA_Recipients2014to2017_flows_En.pdf