1272
Vragen van het lid Leijten (SP) aan de Minister van Financiën over «Waakhond
accountants VS in diskrediet» (ingezonden 26 januari 2018).
Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 26 februari 2018)
Vraag 1
Kent u het bericht dat drie KPMG-partners in de Verenigde Staten (VS)
zogenaamde «boodschappenlijsten» ontvingen van (voormalige) medewerkers
van de Amerikaanse toezichthouder Public Company Accounting
Oversight Board (PCAOB) met informatie over naderende controles van de
toezichthouder?1 2
Ja.
Vraag 2 t/m 4
Verbaast het u dat in totaal zes verdachten twee jaar lang de mogelijkheden
van de PCAOB om toezicht te houden op KPMG konden misleiden waarbij
een van de verdachte zijn frauderende partner bij KPMG in een e-mail
schreef: «alles wat je nodig hebt voor het hele jaar»?
Deelt u de mening dat de fraude (mede) plaats heeft kunnen vinden doordat
een van de verdachten die werkzaam was bij PCAOB overstapte naar KPMG
en daarbij gevoelige informatie meenam en vervolgens contact onderhield
met oud-collega’s die later ook naar KPMG gingen?3
Hoeveel fraudegevallen zijn in Nederland sinds 2000 bij de zogenaamde «Big
Four» te wijten aan werknemers die een overstap maakten van de toezichthouder
naar een accountantskantoor en andersom?
Antwoord 2 t/m 4
Ik heb kennis genomen van het nieuws dat een aantal oud-werknemers van
de PCAOB en KPMG in de VS worden vervolgd voor het stelen en lekken van
vertrouwelijke informatie. De zaken lopen momenteel nog. Als Minister van
Financiën in Nederland ben ik niet bij deze zaak betrokken. De AFM heeft mij
geïnformeerd niet bekend te zijn met dergelijke fraudegevallen in Nederland.
Het OM heeft mij laten weten niet over informatie hieromtrent te beschikken.
Corruptie en fraude veroorzaken doorgaans veel schade. Ook zijn onregelmatigheden
bij accountantskantoren zeer schadelijk voor het vertrouwen in de
accountancysector en de financiële markten. Gezien de belangrijke functie die
accountants in het maatschappelijke verkeer vervullen, moet hun integriteit
boven alle twijfel verheven zijn. We kennen in Nederland regels die moeten
bijdragen aan het ontdekken en voorkomen van fraude die verband houdt
met de overstap van werknemers van de toezichthouder naar de accountancysector
en andersom.
In de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) zijn eisen opgenomen ten
aanzien van de onafhankelijkheid van toezichthouders van de AFM die
onderzoeken verrichten bij accountantsorganisaties.4 Een aangewezen
toezichthouder mag gedurende de drie jaren voorafgaand aan de beoordeling
niet werkzaam zijn geweest of verbonden aan die accountantsorganisatie.
Ook dient hij voorafgaande aan de beoordeling te verklaren dat tussen hem
en de te beoordelen accountantsorganisatie geen belangenconflicten bestaan.
Voor wat betreft de overstap van werknemers van de AFM naar de sector
heeft de AFM zelf voorzieningen getroffen om de onafhankelijkheid van
toezichthouders en de geheimhouding van toezichtsvertrouwelijke informatie
te borgen. De AFM heeft in de Gedragscode werken bij de AFM5 onder meer
een geheimhoudingsplicht opgenomen. Alle medewerkers tekenen deze
gedragscode wanneer zij in dienst treden en vervolgens periodiek opnieuw
om zich hiervan goed bewust te blijven. Met alle medewerkers, bestuurders
en leden van de raad van toezicht is ook contractueel een geheimhoudingsverplichting
overeengekomen. Hierin staat dat het verboden is om vertrouwelijke
informatie (waaronder toezichtinformatie) te delen. Deze geheimhoudingsverplichting
loopt door na het eindigen van het dienstverband.
Ook kent de AFM een generiek afkoelingsbeleid dat van toepassing is op al
haar medewerkers, bestuurders en leden van de raad van toezicht in het
geval zij bij een onder toezicht staande instelling gaan werken, zoals een
accountantsorganisatie. Het afkoelingsbeleid kent een overgangstermijn. De
lengte hiervan wordt bepaald door de specifieke omstandigheden en kan in
sommige situaties oplopen tot zes maanden. Relevante omstandigheden zijn
onder andere de aard van de werkzaamheden en het niveau van de oude en
nieuwe functie.
Vraag 5
Neemt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) contact op met haar Amerikaanse
collega’s teneinde hen te ondersteunen en waar mogelijk te leren van
deze casus? Zo nee, waarom niet?
De AFM heeft regelmatig en goed contact met de Amerikaanse toezichthouder.
In de contacten tussen AFM en PCAOB is aandacht geweest voor deze
casus en de AFM beziet voortdurend of op basis van beschikbare informatie
eventueel lering kan worden getrokken. Op verzoek van de Amerikaanse
collega’s zou de AFM bereid zijn de Amerikaanse toezichthouder bij te staan;
een dergelijk verzoek heeft zich echter niet voorgedaan.
Vraag 6
Bent u bereid door de recente schandalen van de internationale tak van
KPMG in Zuid-Afrika, Curacao en nu opnieuw in de VS te onderzoeken hoe de
AFM als toezichthouder van KPMG met haar hoofdkantoor in Amstelveen –
waarvoor KPMG vorig jaar met justitie voor acht miljoen euro schikte
vanwege fraude bij de bouw – beter toezicht kan houden op de internationale
activiteiten van KPMG?
Ik ben verantwoordelijk voor de wet- en regelgeving ter borging van de
kwaliteit van de in Nederland uitgevoerde wettelijke controles van een
financiële verantwoording van een onderneming of instelling. Het is aan de
AFM om toezicht te houden op de naleving van die wet- en regelgeving.
Vraag 7
Kunt u de bedragen in miljoenen euro’s geven van alle schikkingen die KPMG
vanaf het jaar 2000 met justitie heeft getroffen? Zo nee, waarom niet?
Voor de beantwoording van deze vraag is gekeken naar schikkingen boven de
50.000 euro. Met KPMG zijn vanaf 2000 twee hoge transacties6 gesloten. In
2013 ging het om een bedrag van 7 miljoen euro en in 2017 ging het om een
bedrag van 8 miljoen euro. Ik verwijs voor verdere informatie naar de
persberichten die door het Openbaar Ministerie in deze zaken zijn uitgebracht.7
1 https://www.telegraaf.nl/financieel/1576822/waakhond-accountants-vs-in-diskrediet
2 https://www.accountant.nl/nieuws/2018/1/amerikaanse-oud-toezichthouders-verdacht-vanlekken-informatie-naar-kpmg-fd/
3 https://www.sec.gov/news/press-release/2018–6
4 Deze eisen zijn opgenomen in artikel 49a, onderdelen b en c, Wta. Voor bestuursleden van de
AFM gelden bovendien de onafhankelijkheidseisen in artikel 47 Wta.
5 https://www.afm.nl/~/profmedia/files/afm/interne-regelingen/afm-gedragscode.pdf
6 Conform de aanwijzing hoge en bijzondere transacties (2008A021).
7 https://www.om.nl/vaste-onderdelen/zoeken/@99695/dagvaarding/
https://www.om.nl/@32396/kpmg-treft-schikking/