Antwoorden op Kamervragen van de Kamerleden Tellegen (VVD) en Dijkstra (D66)
over het bericht ‘Verbod embryo’s kweken niet houdbaar’ .
(2018Z00604)
1
Bent u bekend met het bericht ‘Verbod embryo’s kweken niet houdbaar’? 1)
Ja.
2
Wat is uw reactie op de oproep van deze Europese artsenverenigingen om met
wetgeving te komen om het kweken van menselijke embryo’s voor
wetenschappelijke doeleinden onder voorwaarden toe te staan?
Artsen worden in hun werk geconfronteerd met paren die kampen met
onvruchtbaarheid of erfelijke aandoeningen en toch een kinderwens hebben.
Onderzoek met embryo’s kan een route zijn om tot behandelopties te komen voor
deze mensen. Vanuit dat perspectief heb ik begrip voor hun oproep.
Zoals u weet, hebben de vier regeringspartijen hier verschillende visies op. In het
regeerakkoord is daarom afgesproken dat verruiming van de huidige restrictieve
regelgeving voor onderzoek met embryo’s een fundamentele kwestie is, die om
een zorgvuldige brede ethische en maatschappelijke discussie vraagt. Het kabinet
zal deze discussie stimuleren en tegelijkertijd inzetten op innovatief
stamcelonderzoek.
3
Wat zijn de implicaties voor patiënten als het verbod op het kweken van embryo’s
voor wetenschappelijk onderzoek gehandhaafd blijft?
Mijn ambtsvoorganger heeft beschreven tot welke behandelmogelijkheden
onderzoek met speciaal daarvoor tot stand gebrachte embryo’s zou kunnen
leiden.1
Daar is sindsdien bijgekomen dat erfelijke aandoeningen mogelijk in het
embryo al gerepareerd zouden kunnen worden.2
Dit onderzoek met speciaal
daarvoor tot stand gebrachte embryo’s bevindt zich nog grotendeels in een vrij
fundamentele fase. Daarmee is veelal onduidelijk of de beloften van het onderzoek
waargemaakt kunnen worden. Ik kan dan ook niet speculeren over implicaties voor
patiënten als dit onderzoek niet kan plaatsvinden. Door in te zetten op alternatieve
onderzoekslijnen, waarvoor geen embryo’s tot stand hoeven worden gebracht,
kunnen andere routes geëxploreerd worden. Er zijn meerdere wegen die tot
resultaten kunnen leiden en het kabinet kiest ervoor om in te zetten op innovatief
stamcelonderzoek.
4
Hoe reflecteert u op de stelling in het artikel dat in het regeerakkoord de suggestie
gewekt wordt dat mensen die pleiten voor verruiming niet voor zorgvuldigheid
zijn?
Ik herken niet dat het regeerakkoord de suggestie wekt dat mensen die pleiten
voor verruiming niet zorgvuldig zouden zijn. Het kabinet vindt een eventuele
verruiming van de wet echter pas aan de orde, nadat over deze fundamentele
kwestie een brede ethische en maatschappelijke discussie heeft plaatsgevonden.
5
Op welke wijze kunnen Nederlandse onderzoekers en artsen gebruik maken van de
resultaten van onderzoek met gekweekte embryo’s in andere landen, zoals België,
Zweden en Engeland? Kunt u aangeven in hoeverre er op dit terrein al wordt
samengewerkt door Nederlandse onderzoekers en artsen?
De wetenschap is een internationale aangelegenheid. Onderzoek wordt
gepubliceerd in internationale tijdschriften, waartoe Nederlandse onderzoekers
toegang hebben. Ik stel me voor dat er inderdaad samengewerkt wordt tussen
Nederlandse onderzoekers en wetenschappers in andere landen waar wel
embryo’s voor onderzoek gekweekt mogen worden. Ik beschik echter niet over
concrete gegevens.
6
Welke alternatieve initiatieven worden genomen om Nederlandse artsen kennis te
laten opdoen over de mogelijkheden om ernstige erfelijke aandoeningen te
voorkomen, zodat zij dit kunnen toepassen in hun dagelijkse praktijk?
Het onderzoek waaraan in het artikel gerefereerd wordt, is nog fundamenteel van
aard. Zoals te lezen, temperden Nederlandse klinisch genetici de verwachtingen
toen een doorbraak uit de Verenigde Staten tot veel media-aandacht leidde. Het
repareren van een erfelijke hartaandoening bij een pril embryo in een
laboratoriumsetting staat nog ver af van de klinische praktijk. Artsen kunnen zich
op de hoogte stellen van dit soort ontwikkelingen via wetenschappelijke
vakbladen. Er is voor artsen nog geen noodzaak dit soort kennis tot zich te nemen
voor hun huidige dagelijkse praktijk.
1) https://nos.nl/artikel/2212059-verbod-embryo-s-kweken-niet-houdbaar.html
1 Kamerstukken II 2015/16, 29 323, nr. 101
2 Commissie Genetische Modificatie (COGEM), Gezondheidsraad, 2017. Ingrijpen in het DNA
van de mens, Morele en maatschappelijke implicaties van kiembaanmodificatie. COGEM;
Bilthoven. https://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/grpublication/cogemgezondheidsraad_kiembaanmodificatie.pdf