2018Z01779
Vragen van het lid Jasper van Dijk (SP) aan de minister van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid over het bericht 'Privaat geld ingezet voor integratie
vluchtelingen’. (ingezonden 2 februari 2018)
1
Bent u bekend met het artikel: ‘Privaat geld ingezet voor integratie
vluchtelingen’? 1)
Ja
2
Wat is uw reactie op deze nieuwe tak binnen de (re-)integratie-industrie?
Werk is het ticket naar economische zelfstandigheid, naar integratie, naar
meedoen in de Nederlandse samenleving. Veel asielstatushouders komen eerst
in de bijstand terecht en gaan niet gelijk aan het werk, omdat hun afstand tot
de Nederlandse arbeidsmarkt veelal groot is. Voor asielstatushouders geldt net
als voor anderen in de bijstand een activerend beleid dat gericht is op snelle
uitstroom naar werk. De inzet van de gemeente Veldhoven en hun
samenwerking met de Social Impact Bond sluit goed aan op de ambities uit
het Regeerakkoord om in te zetten op slimme combinaties van werk en
inburgering/duale trajecten. Juist door te werken leer je de taal beter en
integreer je beter. Ik vind het een mooi voorbeeld van hoe gemeenten nu al
regie kunnen nemen ten aanzien van hun populatie asielstatushouders en hun
beleid zo invullen dat het aansluit bij de lokale situatie.
Het gebruik van Social Impact Bonds is overigens niet nieuw. Andere
gemeenten zoals Enschede en Rotterdam hebben hier al ervaring mee
opgedaan. Als gemeenten een effectieve manier vinden om samen met private
partijen resultaten te behalen die anders niet behaald worden, is dat zeer
interessant om verder te onderzoeken. Gemeenten hebben hierin ruime
beleidsvrijheid.
3
Deelt u de mening dat het aanbieden van de juiste ondersteuning, zoals een
intensieve taalcursus, begeleiding naar werk en nazorg aan mensen die
aangewezen zijn op de Participatiewet de taak en verantwoordelijkheid is van
de gemeente? Zo nee, waarom niet?
Het is de verantwoordelijkheid van gemeenten om mensen die afhankelijk
zijn van de bijstand naar werk te begeleiden. Zij dragen daarvoor de kosten en
hebben ook een financieel voordeel als mensen uit de bijstand stromen. De
manier waarop zij uitstroom bewerkstelligen is aan gemeenten. Het is aan hen
om daar de meest effectieve manieren voor te vinden. Als private
investeerders daar een rol in kunnen spelen, is daar geen bezwaar tegen.
4
Deelt u de mening dat het respectloos en kortzichtig is om asielzoekers
zichzelf als product te laten verkopen en het begeleiden naar werk geen
businesscase en verdienmodel is? Graag een toelichting.
Ik ben er van overtuigd dat integratie meedoen is waarbij werk uiteindelijk de
focus is. De arbeidsmarkt is een markt van vraag en aanbod. Hoe beter een
potentieel werknemer zich kan presenteren op die arbeidsmarkt, hoe meer
kans hij heeft. Re-integratiemiddelen zijn beperkt en dienen daarom zo
efficiënt mogelijk te worden ingezet. Als gemeenten een besparing weten te
realiseren door asielstatushouders langdurig uit de bijstand te houden dan
levert dat uiteindelijk meerwaarde op voor de hele samenleving.
5
Deelt u de mening dat als een commerciële partij als Social Impact Finance in
staat is om intensieve taallessen te geven met een beter en sneller resultaat, dit
in houdt dat de overheid haar taallessen nu niet op orde heeft? Graag een
toelichting.
Nee, die mening deel ik niet, in het Regeerakkoord ligt niet voor niks de
focus op taal. Gemeenten zijn vrij om taalcursussen in te kopen in de markt of
zelf aan te bieden in het kader van re-integratie. Als een commerciële partij
een goed aanbod heeft, is het goed als gemeenten daar gebruik van maken.
6
Deelt u de mening dat integratie en re-integratie een publieke taak is en een
gemeente zelf in staat moet zijn om de juiste ondersteuning te geven,
waarmee mensen snel niet meer afhankelijk zijn van bijstand?
De verantwoordelijkheid voor re-integratie en integratie ligt in eerste instantie
bij de werkzoekende respectievelijk inburgeringsplichtige. De gemeente heeft
middelen en instrumenten om bijstandsgerechtigden te ondersteunen in hun
zoektocht naar werk. Gemeenten hebben ruime beleidsvrijheid om de
effectiefste instrumenten te benutten. Voor wat betreft inburgering krijgen
gemeenten conform het Regeerakkoord meer regie en wordt, waar mogelijk,
er een activerend en ontzorgend stelsel van voorzieningen ingericht.
Gemeenten kunnen hierdoor deze groep helpen om de focus op inburgering
en participatie/werk te leggen en helpen schulden te voorkomen.
7
Klopt het dat de gemeente Veldhoven het commerciële bedrijf Social Impact
Finance gaat betalen vanuit het BUIG-budget? Zo ja, is deze handelswijze
toegestaan?
De uitvoering van de Participatiewet is een gedecentraliseerde
verantwoordelijkheid. Binnen de kaders van de wet hebben gemeenten ruimte
om keuzes te maken. De verantwoording van de middelen van het
bijstandsbudget Pw (voorheen BUIG) gebeurt in eerste instantie aan de
gemeenteraad. Daarnaast verantwoorden gemeenten zich over de uitgaven via
SISA. De cijfers uit SISA worden gebruikt voor de vaststelling van het
macrobudget en voor kleinere gemeenten ook voor de verdeling. Navraag bij
de gemeente levert op dat de gemeente Veldhoven aan de Stichting Social
Impact Bond een bedrag gaat betalen, alleen voor die deelnemers die
daadwerkelijke uitstromen uit de uitkering. Het is toegestaan dit te
financieren vanuit de gebundelde uitkering Pw (voorheen BUIG) omdat een
overschot op het gemeentelijke budget voor bijstandsuitkeringen dat niet is
ingezet om uitkeringen te verstrekken door gemeenten naar eigen inzicht
besteed mag worden. De uitgaven die gemeenten doen in het kader van de
overeenkomst en die niet bedoeld zijn om als uitkering te verstrekken aan
uitkeringsgerechtigden mogen echter niet verantwoord worden als uitgaven in
het kader van de gebundelde uitkering participatiewet.
8
Deelt u de mening dat geld dat de samenleving opbrengt om mensen met
bijstand te ondersteunen niet bedoeld is om bedrijven daar winst van te laten
maken?
Het is aan de gemeente om de middelen die zij hebben zo efficiënt mogelijk
in te zetten en op die manier zoveel mogelijk mensen uit de bijstand te
krijgen. Als blijkt dat een samenwerking met private partijen daaraan
bijdraagt, dan juich ik dat toe. Uiteraard moet dat binnen de regels van de wet
gebeuren.
9
Is er sprake van vrijwillige deelname? Zo niet, welke sancties staan er op het
niet willen deelnemen?
Uit informatie van de gemeente Veldhoven heb ik begrepen dat deelname
verplicht is. Iedereen die bijstand ontvangt is in principe verplicht gebruik te
maken van een door de gemeente aangeboden voorziening gericht op
arbeidsinschakeling. Als een bijstandsgerechtigde weigert hieraan mee te
werken, kan de gemeente een verlaging van de bijstand opleggen.
10
Krijgen de statushouders minimaal het minimumloon betaald voor de
werkzaamheden die zij in het bedrijf uitvoeren?
Het is aan de gemeente om te bepalen hoe zij deze groep asielstatushouders
richting de arbeidsmarkt begeleiden. Voorop staat uiteraard altijd dat
volwaardig werk volwaardig loon verdient. In dit project gaat het echter niet
om werk, maar om een re-integratietraject. De plaatsingen in de geval
betreffen geen arbeid, maar ‘voorbereiding op arbeid’. Het is een traject
waarin asielstatushouders aan zichzelf werken en aan hun eigen ontwikkeling
in taal en houding. Ze maken daarbij kennis met de Nederlandse
arbeidsmarkt. Zodra arbeid aan de orde is en er een betaalde baan gevonden
wordt, stromen ze uit de uitkering. Er is dan sprake van regulier werk, dus
geen plaatsing meer op basis van de Participatiewet.
11
Wilt u deze vragen voor de tweede termijn van het Algemeen Overleg over
Inburgering en integratie op 7-2-2018 beantwoorden?
Ja.
https://www.volkskrant.nl/politiek/primeur-private-geldschieters-regelenintegratie-van-vluchtelingen~a4563603/