Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Kooiman (SP) over het bericht dat
farmaceut Pfizer stopt met onderzoek naar medicatie voor Parkinson en Alzheimer.
(2018Z00171)
Vraag 1
Bent u bekend met het bericht dat farmaceut Pfizer stopt met onderzoek naar
medicatie voor Parkinson en Alzheimer?
Ja, ik heb begrepen dat Pfizer haar huidige neurowetenschappelijk
onderzoekscentrum van Pfizer zal sluiten. Dit centrum werkte aan meerdere
studies op het gebied van Parkinson en Alzheimer.
Ik heb van Pfizer begrepen dat neurowetenschappelijk onderzoek voor dit bedrijf
belangrijk blijft. Pfizer heeft aangegeven een investeringsfonds op te richten voor
het ondersteunen van nieuw neurowetenschappelijk onderzoek. Dit fonds kan
gebruikt worden voor andere (kleinere) geneesmiddelbedrijven voor de
ontwikkeling van nieuwe, kansrijke geneesmiddelen.
Vraag 2
Wat vindt u ervan dat farmaceut Pfizer stopt met het onderzoek, terwijl wereldwijd
het aantal patiënten toeneemt?
Pfizer beslist over de eigen onderzoeksportfolio. Daar ga ik niet over.
In algemene zin kan ik wel aangeven dat het doen van onderzoek naar de
ontwikkeling van nieuwe innovatieve geneesmiddelen een tijdrovende zaak is
waar grote financiële belangen aan hangen. Bedrijven evalueren daarom of hun
investering in onderzoek wel de goede kant opgaat.
Tijdens het geneesmiddelontwikkelproces vinden dergelijke evaluaties regelmatig
plaats. Een resultaat kan dan zijn dat een bedrijf stopt met de onderzoekslijn of op
een andere manier doorgaat met het werken aan een bepaalde aandoening en zo
ruimte vrijmaakt om te investeren in zaken die naar verwachting meer resultaat
opleveren.
Vraag 3
Is u bekend wat de beweegredenen zijn van farmaceut Pfizer om te stoppen met
het betreffende onderzoek?
De beweegredenen zijn door Pfizer weergegeven op hun website1
. Ik beschik niet
over andere informatie.
Vraag 4
Wat zijn volgens u de gevolgen van de beslissing van Pfizer om te stoppen met
onderzoek voor de ontwikkeling van medicatie voor Parkinson en Alzheimer? Kunt
u dit toelichten?
Het gevolg is dat Pfizer nu zelf geen onderzoek en ontwikkeling van
geneesmiddelen doet op deze indicatie gebieden. Er zijn meerdere
onderzoeksgroepen en bedrijven actief op dit thema. Vaak zijn nieuwe kleinere
bedrijven succesvol om doorbraken te vinden. Als een klein bedrijf succesvol is in
de eerste fase van het klinische onderzoek dan leert de ervaring dat het alsnog
door Pfizer of een ander bedrijf worden opgekocht, waarna dit bedrijf de dure late
fase van het klinisch onderzoek voor zijn rekening neemt. Het recente advies van
de Raad van Volksgezondheid en Samenleving over de ontwikkeling van nieuwe
geneesmiddelen beschrijft deze gang van zaken. Ik heb dit advies op 16 november
2017 aan de Kamer gestuurd, tezamen met mijn reactie op het advies2
. Andere
bedrijven en onderzoeksgroepen blijven wel actief op onderzoek en ontwikkeling
van geneesmiddelen op deze indicatie indicatie gebieden.
Vraag 5
Kunt u een overzicht geven van farmaceuten die op dit moment nog wel bezig zijn
met onderzoek naar Alzheimer en Parkinson medicatie?
Er zijn meerdere bedrijven zijn die onderzoekslijnen op het gebied van Alzheimer
en Parkinson medicatie hebben. Voor een overzicht van studies die wereldwijd
gedaan worden verwijs ik u naar https://clinicaltrials.gov/.
Vraag 6
Wat vindt u ervan dat we in Nederland voor onze medicijnontwikkeling afhankelijk
zijn van de prioriteiten van de farmaceutische industrie?
De industrie heeft ons vele goede geneesmiddelen opgeleverd en ik verwacht dat
ook in de toekomst nog vele goede geneesmiddelen ontwikkeld worden en voor
Nederlandse patiënten beschikbaar komen.
Het is een internationale competitieve industrie. Als er één bedrijf niet in slaagt om
een goed geneesmiddel te ontwikkelen, kan een ander daar soms wel in slagen.
Dat Pfizer nu stopt met eigen onderzoekslijnen op het gebied van Alzheimer en
Parkinson, betekent niet dat al het onderzoek naar de behandeling van deze
complexe ziektes stil ligt.
Het is ook niet alleen de farmaceutische industrie die bijdraagt aan
geneesmiddelen ontwikkeling. Bij geneesmiddelenontwikkeling is er sprake van
een complexe publiek-private agendering, samenwerking en financiering. Het is
dus niet zo dat we als Nederland alleen maar afhankelijk zijn van de prioriteiten
van de industrie.
Vraag 7
Erkent u dat Pfizer aantoont dat farmaceuten slechts investeren in medicijnen,
waarmee zoveel mogelijk winst gegenereerd kan worden? Wat vindt u hiervan?
Door de hoge prevalentie en de hoge ziektelast zijn Alzheimer en Parkinson ziektes
waarvoor farmaceuten in principe winstgevend kunnen produceren. Maar dan is
wel een goed en werkzaam middel nodig. De beslissing van Pfizer toont in ieder
geval aan dat het erg moeilijk is om een dergelijk goed geneesmiddel te
ontwikkelen en dat lang niet iedere onderzoekslijn tot succes leidt.
Vraag 8
Deelt u de mening dat de prioriteiten voor medicijnontwikkeling niet langer moeten worden gesteld door de industrie, maar moeten worden vastgesteld op basis van maatschappelijke toegevoegde waarde, via een onafhankelijk nationaal fonds voor geneneesmiddelenonderzoek? Kunt u dit toelichten?
Vraag 9
Hoe gaat u ervoor zorgen dat er een onafhankelijk nationaal fonds
geneesmiddelenonderzoek komt en op welke termijn ziet u dit gerealiseerd? Kunt
u dit toelichten?
Antwoord 8 en 9
Zoals ik hierboven heb aangegeven deel ik uw mening niet dat de prioriteiten voor
medicijnontwikkeling uitsluitend door de industrie worden vastgesteld. Wel ben ik
met u van mening dat de maatschappelijke toegevoegde waarde van nieuwe
geneesmiddelen belangrijk is.
Een onafhankelijk nationaal fonds geneesmiddelenonderzoek oprichten om zelf
geneesmiddelen te laten ontwikkelen en naar de markt te laten brengen zal ik niet
gaan doen. Nederland draagt bij aan onderzoek dat ten goede komt aan de
ontwikkeling van geneesmiddelen. Hier zal ik op blijven inzetten, ook in Europees
verband. In mijn reactie op de initiatiefnota ‘big pharma niet gezond’, die ik heb
toegezegd om voor 1 april 2018 naar uw kamer te sturen, zal ik op dit onderwerp
terugkomen.
Het ontwikkelen van een nieuw innovatief geneesmiddel is complex, kostbaar (al
snel meerdere honderden miljoenen euro’s) en risicovol.
Zoals ik ook in mijn reactie op het al eerder genoemde advies van de Raad voor
Volksgezondheid en Samenleving heb geschreven zal ik met zowel publiek als
private partijen, die alternatieve manieren van geneesmiddelenontwikkeling
verkennen, de dialoog blijven zoeken om samen met hen belangrijke
geneesmiddelen sneller bij de patiënt te laten komen tegen een maatschappelijk
aanvaardbare prijs.
Vraag 10
Welke acties gaat u ondernemen om te voorkomen dat onderzoek naar Parkinson
en Alzheimer medicatie stagneert? Kunt u dit toelichten?
Zoals hierboven toegelicht verwacht ik niet dat het wereldwijde onderzoek naar
medicatie voor Parkinson en Alzheimer zal stagneren. Er zijn andere farmaceuten
die investeren in onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen voor deze
aandoeningen. En voor beide aandoeningen vindt ook binnen Nederland
wetenschappelijk onderzoek plaats, die een bijdrage kunnen hebben in de kennis
om uiteindelijk een succesvolle behandeling te krijgen voor deze complexe ziektes.
1 http://www.pfizer.nl/pfizer-stopt-onderzoek-neurowetenschappen-maar-cre%C3%ABert-speciaal-ondernemingsfonds
2 https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2017/11/16/kamerbriefover-rvs-advies-over-ontwikkeling-nieuwe-geneesmiddelen