2018Z00177
Vragen van het lid Van Weyenberg (D66) aan de minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid over ontslag uit het verantwoordingsorgaan. (ingezonden
11 januari 2018)
1
Bent u bekend met het artikel ‘Het wringt tussen verantwoordingsorgaan en
bestuur’? 1)
Ja
2
Klopt het dat het pensioenfonds Atos de statuten vorig jaar heeft gewijzigd,
waarbij ontslag van leden van het verantwoordingsorgaan (VO-leden) door
het bestuur mogelijk wordt gemaakt? Is het waar dat de criteria voor
benoeming zijn aangescherpt?
In de statuten van Atos worden, zoals de Pensioenwet voorschrijft, regels
gesteld aan de benoeming en het ontslag van leden van het
verantwoordingsorgaan. Bij de wijziging van de statuten van pensioenfonds
Atos op 2 november 2017 is toegevoegd dat het bestuur onder voorwaarden
de mogelijkheid heeft om leden van het verantwoordingsorgaan te ontslaan.
Dit betreffen voorwaarden omtrent integriteit en vervulling van de vereiste
taken en verantwoordelijkheden. Dezelfde voorwaarden zijn toegevoegd aan
de benoeming van leden van het verantwoordingsorgaan door het bestuur.
3
Welke wettelijke bescherming hebben leden van een verantwoordingsorgaan
(VO), bijvoorbeeld als het gaat om ontslag door de werkgever (dus niet uit
het VO)?
Een werkgever kan de arbeidsovereenkomst met een werknemer die lid is van
een verantwoordingsorgaan van een pensioenfonds niet opzeggen, tenzij
sprake is van een dringende reden, van wederzijdse instemming, gedurende
de proeftijd, of bij beëindiging van de werkzaamheden binnen de
onderneming waarin de werknemer uitsluitend of in hoofdzaak werkzaam is.
Dit volgt uit artikel 108 van de Pensioenwet. Dit geldt tevens voor kandidaatleden
en voor werknemers die korter dan twee jaar geleden lid zijn geweest
van een verantwoordingsorgaan.
4
Zijn leden van het verantwoordingsorgaan beschermd tegen ontslag uit het
VO door het bestuur dat zij horen te controleren? Zo ja, hoe kan het dan dat
een pensioenfonds hiervoor kiest? Zo nee, waarom niet?
De wijze waarop de leden van het verantwoordingsorgaan worden benoemd
dan wel ontslagen is onderdeel van de governance waar pensioenfondsen zelf
verantwoordelijk voor zijn. Zij moeten dit, op grond van artikel 111 van de
Pensioenwet, vastleggen in de statuten van het pensioenfonds. De Code
Pensioenfondsen geeft hiervoor richtlijnen. Daarin is opgenomen dat
benoeming en ontslag worden uitgevoerd door de belanghebbenden, zo
mogelijk door het orgaan zelf, met betrokkenheid van een ander orgaan van
het pensioenfonds. Als pensioenfondsen hiervan afwijken moeten zij dit
uitleggen in hun jaarverslag.
5
Acht u het wenselijk dat leden van het verantwoordingsorgaan kunnen
worden ontslagen uit het verantwoordingsorgaan door het bestuur dat zij
controleren? Met andere woorden, acht u het wenselijk dat het bestuur kan
bepalen wie hen controleert in het VO? Zo nee, bent u bereid een voorstel te
doen om dit te voorkomen?
Pensioenfondsen zijn zelf verantwoordelijk voor de regels omtrent
benoeming en ontslag van leden van het verantwoordingsorgaan. De Code
Pensioenfondsen geeft hier richtlijnen voor (zie tevens antwoord 4). Maar ook
als pensioenfondsen hiervan afwijken, zoals pensioenfonds Atos in dit geval
heeft gedaan, kunnen bestuurders nooit geheel eigenhandig besluiten wie er in
het verantwoordingsorgaan wordt opgenomen. De pensioenwet stelt namelijk
verplicht dat leden van het verantwoordingsorgaan worden gekozen door de
deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het
pensioenfonds of door hun verenigingen worden voorgedragen. Zij zijn
vertegenwoordigd op basis van onderlinge getalsverhouding. De werkgever
kan vertegenwoordigd zijn in het verantwoordingsorgaan, indien de
werkgever of deelnemers en pensioengerechtigden dit wensen. Van deze
regelgeving kan een pensioenfonds niet afwijken.
Overigens werk ik momenteel aan een evaluatie naar de governance van
pensioenfondsen, waarin ook aandacht zal zijn voor het
verantwoordingsorgaan. Deze evaluatie zal ik dit voorjaar aan uw Kamer
zenden.
1) https://pensioenpro.nl/nieuws/30015916/het-wringt-tussenverantwoordingsorgaan-en-bestuur