Beantwoording vragen over de eenzijdig opgelegde
commissieverhoging door Thuisbezorgd.nl
1
Kunt u een reactie geven op het bericht ‘Takeaway.com verhoogt commissie
ondanks protest restauranthouders’?
Ja, middels onderstaande antwoorden.
2
Hoe groot is het Nederlandse marktaandeel van Thuisbezorgd.nl in de online
bestelde maaltijden?
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft in 2016 vooronderzoek gedaan
naar Thuisbezorgd.nl. De ACM heeft dit gedaan naar aanleiding van een
handhavingsverzoek. In het kader van het vooronderzoek heeft de ACM geen
precieze marktafbakening uitgevoerd, maar in een studie van FoodService
Instituut Nederland (FSIN) uit 2016, die wordt aangehaald in het vooronderzoek,
wordt een marktaandeel van 25-35% genoemd voor Thuisbezorgd.nl op een markt
voor bezorgmaaltijden (telefonisch en online).1
3
Wat is uw mening over het feit dat Thuisbezorgd.nl in de beginjaren 6% commissie
vroeg en dat dit percentage inmiddels is verhoogd naar 13%?
De commissie is onderdeel van een overeenkomst tussen private partijen. Ik kan
niet beoordelen wat de tegenprestatie is die het platform voor deze commissie
levert en kan daarom geen oordeel geven over de redelijkheid van de
commissiehoogte. Het is ook overigens niet aan mij om een oordeel te geven over
de redelijkheid van contractuele afspraken tussen individuele ondernemingen. Wel
constateer ik dat er veel discussie is ontstaan over de ontwikkelingen in de markt
voor bezorgmaaltijden. Ik zal hierover dan ook in gesprek gaan met
Thuisbezorgd.nl
4
Deelt u de mening dat eenzijdig opgelegde commissieverhogingen een vorm van
machtsmisbruik zijn als een organisatie een dermate groot marktaandeel heeft?
5
Deelt u de mening dat de pariteitsclausule van Thuisbezorgd.nl, waardoor
restaurants niet via hun eigen site een lagere prijs dan bij Thuisbezorgd kunnen
bieden, misbruik van marktmacht is?
Antwoord 4 en 5
Het is aan de ACM om als onafhankelijke toezichthouder op de Mededingingswet te
oordelen of in een individuele casus sprake is van misbruik van een machtspositie
of een andere overtreding van de Mededingingswet. De ACM heeft recent naar
aanleiding van een klacht een vooronderzoek gedaan naar de pariteitsclausule van
Thuisbezorgd.nl. De pariteitsclausule is onderdeel van een afspraak tussen een
restaurant en Thuisbezorgd.nl en zorgt ervoor dat een restaurant op de eigen
bezorgkanalen geen lagere prijs mag hanteren dan op de website van
Thuisbezorgd.nl. De ACM heeft na het bestuderen van het handhavingsverzoek
besloten geen verder onderzoek te doen omdat het volgens de ACM
onwaarschijnlijk is dat de pariteitsclausule van Thuisbezorgd.nl tot schade voor de
consument leidde. Daarom achtte de ACM verder optreden niet doeltreffend en
doelmatig. De ACM constateerde dat de bezorging van maaltijden een groeimarkt
is met innovatieve nieuwe toetreders. Ook bleek uit de analyse dat restaurants en
consumenten voldoende mogelijkheden buiten Thuisbezorgd.nl hebben om afhaalof
bezorgmaaltijden respectievelijk aan te bieden of aan te schaffen. Dit kan
bijvoorbeeld via een van de andere maaltijdplatforms, telefonisch, of via de eigen
website van een restaurant.
Naast de analyse van de ACM constateer ik ook op basis van mediaberichtgeving
dat recent diverse nieuwe platforms zijn ontstaan op de markt voor
bezorgmaaltijd. Ik juich die ontwikkeling toe omdat deze concurrentie eraan kan
bijdragen dat ondernemers en consumenten iets te kiezen hebben.
6
Bent u bereid om pariteitsclausules als deze te verbieden om de keuzevrijheid van
restaurants en andere horecazaken te waarborgen, zoals in andere Europese
landen ook gebeurt?
Bij pariteitsclausules kan onderscheid gemaakt worden tussen de brede en de
smalle pariteitsclausule. In de kern houdt de brede pariteitsclausule in dat nergens
lagere prijzen zijn toegestaan dan op het platform met wie die afspraak is
aangegaan. Bij de smalle clausule is de afspraak dat een ondernemer geen lagere
prijzen mag bieden op eigen verkoopkanalen, maar wel op andere platforms. Dit
soort clausules kunnen redelijk zijn om de kwaliteit en het verdienmodel van een
platform te beschermen maar kunnen ook mededingingsproblemen veroorzaken.
Enerzijds kan zonder dergelijke clausules een situatie ontstaan waarin een
ondernemer profiteert van de voordelen van een platform zonder daarvoor
commissie te betalen. Een ondernemer kan dan namelijk door een lagere prijs op
de eigen website de transacties buiten het platform laten verlopen. Anderzijds
kunnen deze clausules ook mededingingsproblemen veroorzaken en een vrije
prijsstelling door o.a. horecazaken belemmeren. Met name bij hotelboekingssites
hebben mededingingsproblemen ertoe geleid dat verschillende EU-landen
maatregelen hebben genomen. Een aantal landen waaronder Italië, Oostenrijk en
Frankrijk heeft de pariteitsclausules bij wet verboden. In Duitsland heeft de
mededingingstoezichthouder de smalle pariteitsclausules bij specifieke
hotelboekingsplatforms verboden op grond van het mededingingsrecht. De
mededingingsautoriteiten van een groot aantal andere Europese landen,
waaronder Nederland, hebben in 2015 grote hotelplatforms bewogen om hun
brede pariteitsclausule te veranderen in een smalle clausule om te zorgen voor
meer concurrentie tussen platforms. Uit de evaluatie van deze maatregel blijkt dat
dit een positief effect heeft gehad op de concurrentie.
Omdat de clausules ook voordelen kunnen bieden en de effecten van de clausules
per markt kunnen verschillen, zie ik nu geen aanleiding voor verdergaande
maatregelen zoals een verbod op het gebruik van deze clausules.
7
Deelt u de mening dat hier sprake is van misbruik van inkoopmacht en dat de
Autoriteit Consument en Markt tot taak heeft hier toezicht op te houden?
Platforms zijn tussenpersonen. Ze brengen de vraag van consumenten en het
aanbod van ondernemers bij elkaar. In die zin is er bij een platform geen sprake
van een inkooprelatie zoals bijvoorbeeld bij een supermarkt en een groothandel.
Dit neemt niet weg dat een platform zijn machtspositie kan misbruiken ten nadele
van ondernemers en consumenten. Het is aan de ACM om in individuele gevallen
te bepalen of daarvan sprake is.
Naast het voorkomen van misbruik van een economische machtspositie zoals
verboden in de Mededingingswet, is het van belang dat ondernemingen onderling
geen oneerlijke handelspraktijken toepassen. De Europese Commissie heeft
onderzoek gedaan naar de relatie tussen platforms en ondernemers die
gebruikmaken van platforms.2
Ze heeft hierbij bijvoorbeeld gekeken naar de
voorwaarden die platforms hanteren. De Commissie komt naar verwachting in de
eerste helft van dit jaar met een voorstel om deze relatie te bevorderen. Ik wacht
dit voorstel met belangstelling af.
1
https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/16784/Keuze-voor-consumenten-en-restaurants-voor-bezorgen-enafhalen-van-maaltijden
2
https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/platforms-to-business-trading-practices