Beantwoording vragen over het bericht 'Grenswerker schiet
weinig op met Europese eenheid'
Vraag 1
Hebt u kennisgenomen van het artikel 'Grenswerker schiet weinig op met
Europese eenheid'?
Ja.
Vraag 2
In hoeverre zijn er economische voordelen voor de provincies in de grensstreek te
behalen als de grens geen belemmering zou vormen voor grensarbeid?
Vraag 3
Deelt u de mening dat er in de grensregio’s een enorm groeipotentieel is? Zo nee,
waarom niet?
Antwoord op vragen 2 en 3
Het Centraal Planbureau heeft op verzoek van het ministerie van BZK onderzoek
gedaan naar de vraag in hoeverre de arbeidsmarkt in Nederlandse grensregio’s
zou profiteren als hun ligging aan de grens geen nadelige gevolgen meer zou
hebben. Eind 2016 heeft het CPB de resultaten daarvan gepubliceerd. Uitgaande
van de hypothese dat er geen grensbelemmeringen meer zijn, stelt het CPB dat er
baten zijn voor de werkgelegenheid, lonen en het Bruto Regionaal Product in
grensregio’s. De uitkomst van dit onderzoek heeft het actieteam
grensoverschrijdende economie en arbeid, dat door het rijk en de grensregio’s in
2015 is opgericht, ondersteund in zijn opdracht om de grensoverschrijdende
economie en arbeid een impuls te geven. Voor de specifieke baten per grensregio
verwijs ik naar de publicatie van het CPB1
en naar de brief waarmee de toenmalige
minister van BZK uw Kamer hierover en over het rapport van het actieteam heeft
geïnformeerd2
.
Ik hecht er aan de kanttekening te plaatsen dat de situatie waar het CPB bij zijn
onderzoek vanuit is gegaan, namelijk dat grensbelemmeringen volledig afwezig
zijn, een hypothetische situatie is, die weinig realistisch is. Verschillen tussen
landen worden immers vaak als belemmering ervaren en die zullen, bijvoorbeeld
op gebied van taal en cultuur, blijven bestaan. Toch geeft de hypothetische ‘whatif-analyse’
van het CPB een belangrijk inzicht: het geeft een bovengrens van de
mate waarin grensregio’s kunnen profiteren van beleid gericht op het wegnemen
van grensbelemmeringen.
De Europese Commissie heeft in september 2017 een mededeling gepubliceerd
over het stimuleren van groei en cohesie in grensregio's van de EU. Het kabinet
heeft daar met een fiche op gereageerd3
. De Commissie stelt in de mededeling
dat de economie in de grensregio’s van de EU met gemiddeld 8% kan groeien als
alle barrières geslecht worden. Als slechts 20% van de barrières verdwijnen
resteert nog altijd een groei van 2% van het BBP in de grensregio’s. Het effect van
het wegnemen van alle grensbarrières leidt volgens de Commissie ook tot een
groei van 1 miljoen banen, omdat barrières het efficiënt gebruik van productieve
activa beperken en ervoor zorgen dat schaalvoordelen niet optimaal benut kunnen
worden. Beide onderzoeken laten zien dat er groeipotentieel is.
Vraag 4
Welke andere factoren dan fiscale wetgeving spelen een rol bij het wegnemen van
barrières voor grensarbeid?
Vraag 5
Deelt u de mening dat het bevorderen van het groeipotentieel in de grensregio’s
niet alleen afhangt van het harmoniseren van fiscale wetgeving, maar dat er veel
meer mogelijkheden zijn? Zo nee, waarom niet? Welke andere mogelijkheden ziet
u? Bent u bereid zich daarvoor in te zetten. Zo nee, waarom niet?
Antwoord op vragen 4 en 5
Het toenmalige kabinet heeft in oktober 2015 met gemeenten, grensprovincies,
MKB-Nederland en de Euregio ’s een actieteam opgericht met als doel de
grensoverschrijdende economie en arbeid te stimuleren. Dit actieteam heeft
allereerst gezamenlijk en met behulp van binnen- en buitenlandse experts uit de
grensregio’s, bepaald op welke terreinen die stimulans moet worden gericht, nl.:
informatievoorziening, arbeidsbemiddeling, buurtaal en cultuur, diplomaerkenning,
stages- en leerwerkplekken, bereikbaarheid, en ondernemerschap. Op
30 januari 2017 heeft dit actieteam zijn rapportage gepresenteerd in de vorm van
een actieagenda.4
Alle bij het actieteam betrokken partijen, hebben zich
gecommitteerd aan deze agenda en zijn aan de slag om de actiepunten uit te
voeren. In september 2017 heeft mijn ambtsvoorganger uw Kamer op verzoek
geïnformeerd over de voortgang. Vanzelfsprekend zet ik mij, samen met de
stakeholders in de grensregio’s en de buurlanden, ten volle in om de actiepunten
ook tijdens deze kabinetsperiode uit te laten voeren en waar nodig nieuwe punten
te adresseren. In navolging van hetgeen ik bij de begrotingsbehandeling
Binnenlandse Zaken heb gezegd5
, zal ik dit voorjaar de Tweede Kamer over de
voortgang berichten.
Vraag 6
In hoeverre is er bij het slechten van de barrières een rol voor de Europese Unie?
De Europese Commissie heeft in september 2017 een mededeling uitgebracht
over het stimuleren van groei en cohesie in de grensregio’s van de EU-lidstaten.
Alhoewel de Commissie in deze mededeling een tiental voorstellen formuleert
voor het stimuleren van groei in grensregio’s, plaatst de Commissie een
belangrijke kanttekening daarbij, namelijk dat succes alleen maar behaald kan
worden als bestuur en overheidsinstanties op alle niveaus samenwerken. De
belangrijkste rol voor de Europese Unie zelf is gelegen in het stimuleren via
fondsen, zoals Interreg, en het ondersteunen van andere overheden, via het op te
richten Border Focal Point. Volledigheidshalve verwijs ik naar de reactie van het
kabinet op de voorstellen van de Commissie, zoals die is neergelegd in een fiche
dat in november 2017 naar de Tweede Kamer is gezonden6
.
Vraag 7
In hoeverre kunnen bilaterale afspraken tussen de landen aan weerzijde van de
grens helpen? Zouden we ons niet veel meer daar op moeten richten? Zo nee,
waarom niet?
Het maken van bilaterale afspraken is cruciaal om kansen te kunnen benutten. Het
actieteam heeft dat ook erkend. Ik ben daarom bezig om met enkele
Commissarissen van de Koning van de grensprovincies de mogelijkheden te
verkennen om de governance van de grensoverschrijdende samenwerking te
verbeteren, zodat gezamenlijk met de buurlanden een agenda wordt opgesteld en
uitgevoerd voor onze grensregio’s. Ik zal in mijn eerder aangekondigde
voortgangsbericht aan de Tweede Kamer in het voorjaar van 2018 uitvoeriger
stilstaan bij de voortgang daarvan.
Vraag 8
Wat bent u voornemens te doen om grensarbeid gemakkelijker te maken?
Zie antwoord op vragen 4 en 5
1 https://www.cpb.nl/publicatie/de-arbeidsmarkt-aan-de-grens-met-en-zondergrensbelemmeringen
2 Kamerstuk TK 2016–2017, 32 851, nr. 33
3 Kamerstuk TK 2017–2018, 22 112, nr. 2421 < br />
4 Kamerstuk TK 2016–2017, 32 851, nr. 33
5 Handelingen 2017-2018, nr 23, item 9
6 Kamerstuk TK 2017–2018, 22 112, nr. 2421