Antwoorden van de minister van Buitenlandse Zaken op vragen van de
leden Van der Staaij (SGP), Van Helvert (CDA) en Ten Broeke (VVD) over
de implementatie van het vredesakkoord in Colombia.
Vraag 1
Kent u het bericht ‘Vrede dreigt Colombia te ontvallen’?
Ja.
Vraag 2
Klopt de informatie dat een jaar na de ondertekening van het vredesakkoord er
nog weinig is terechtgekomen van de implementatie van het akkoord en dat in
grote delen van het land geweld en mensenrechtenschendingen nog steeds veel
voorkomen?
De zorgen die in het artikel worden geuit zijn de Nederlandse regering bekend. De
uitvoering van het vredesakkoord is een complexe uitdaging voor Colombia, die
niet zonder problemen verloopt. De internationale gemeenschap is nauw
betrokken bij de uitvoering van het vredesakkoord en is bezorgd over het tempo
van de implementatie, de toename van geweld in delen van het land en de
mensenrechtenschendingen waar met name mensenrechtenverdedigers en lokale
leiders het slachtoffer van worden. Dit blijkt ook uit het persbericht dat de VN
Veiligheidsraad op 30 november jl. uitbracht.
Een jaar na de start van de uitvoering van het vredesakkoord laat de
implementatie daarvan een gemengd beeld zien. Enerzijds zijn de demobilisatie en
ontwapening van de FARC voorspoedig verlopen en is de algemene
veiligheidssituatie in Colombia verbeterd. Anderzijds gaat het geweld in delen van
het land verder, vanwege de aanwezigheid van andere gewapende groeperingen.
In sommige gebieden is het geweld na de demobilisatie van de FARC toegenomen.
Mensenrechtenverdedigers, lokale leiders, slachtoffers van het conflict en
diegenen die proberen langs juridische weg hun land terug te krijgen, lopen in
deze regio’s vaak groot gevaar. De transformatie van deze gebieden is een proces
van lange adem en vraagt om een integrale aanpak, gericht op vestiging van het
overheidsgezag, sociaaleconomische ontwikkeling en bescherming van
mensenrechtenverdedigers en lokale leiders. De Nederlandse regering is er echter
van overtuigd dat Colombia op de juiste weg is en dat met het vredesakkoord met
de FARC een onomkeerbare stap is gezet. Het vredesproces in Colombia zal nog
verder bestendigd worden wanneer ook de onderhandelingen tussen
Colombiaanse regering en ELN tot resultaat zullen leiden.
Vraag 3
Klopt het dat andere gewapende groeperingen, zoals ELN, het ontstane
machtsvacuüm gebruiken om hun eigen macht uit te breiden en illegale
activiteiten te ontplooien?
Het is juist dat de Colombiaanse autoriteiten in diverse delen van het land nog niet
in staat zijn gebleken het geweld te beëindigen en veiligheid te garanderen. Dit
geldt ook voor een aantal van de gebieden waar de FARC tot voor kort territoriale
controle uitoefende en waar na hun demobilisatie een machtsvacuüm ontstond.
Dit vacuüm wordt in sommige gebieden opgevuld door andere gewapende
groeperingen, waaronder neo-paramilitaire bewegingen, criminele bendes en de
ELN (Ejército de Liberación Nacional), o.a. in delen van de departementen Chocó,
Cauca en Nariño. Deze gebieden hebben veelal te kampen met cocaproductie,
drugshandel en illegale mijnbouw. Dit vereist van de Colombiaanse overheid meer
aandacht en met name effectieve inzet. Samen met andere internationale actoren
blijft Nederland de Colombiaanse regering wijzen op de ontwikkelingen die een
bedreiging vormen voor de implementatie van, en het vertrouwen in, het
vredesakkoord en daarmee het bereiken van duurzame vrede in Colombia.
Vraag 4
Op welke wijze levert het Nederlandse buitenlandbeleid een bijdrage aan de
uitvoering van het vredesakkoord, en daarmee aan stabiliteit, veiligheid en vrede
in Colombia?
Vraag 5
Welke initiatieven voor de uitvoering van het vredesakkoord in Colombia behoeven
in het bijzonder politieke dan wel financiële ondersteuning?
Antwoord op vraag 4 en 5
Het Nederlandse beleid ten aanzien van Colombia richt zich op vrede, veiligheid,
democratisering, mensenrechten, duurzame economische ontwikkeling en handel.
Nederland verleent politieke en financiële steun aan de implementatie van het
vredesakkoord met de FARC, o.a. door middel van de volgende initiatieven:
Bijdrage ad 3 miljoen euro aan het EU Trust Fund (2017-2021), gericht op
de implementatie van rurale hervormingen. Nederland speelt een actieve
rol in het Operationeel Comité van dit Fonds.
Bijdrage ad 3 miljoen euro (2017-2019) aan de missie van de Organisatie
van Amerikaanse Staten, OAS (MAPP/OAS), die de veiligheidssituatie
monitort, ook in de gebieden waar de Colombiaanse overheid niet of
nauwelijks gezag uitoefent. De missie is een belangrijk adviseur van de
Colombiaanse regering.
Bijdrage ad 1,5 miljoen euro ten behoeve van landregistratie-project,
uitgevoerd door het Nederlands Kadaster in de gemeenten San José de
Apartadó (Antioquia) en Vistahermosa (Meta). Deze pilot levert een
bijdrage aan de verbetering van het landadministratiesysteem in Colombia
en de formalisering van het landbezit, waardoor kleine boeren
rechtszekerheid verkrijgen en toegang tot krediet. Hiertoe sloten de
ambassade te Bogotá en het Nederlands Kadaster in december 2016 een
MoU met het Agencia Nacional de Tierras dat verantwoordelijk is voor het
implementeren van de afspraken over landregistratie uit het
vredesakkoord.
‘Transitional justice’: Financiering van initiatieven van het maatschappelijk
middenveld en van de Colombiaanse instituties (in oprichting) die de
participatie van slachtoffers in alle instrumenten van de ‘transitional
justice’ - waaronder de Speciale Jurisdictie voor de Vrede, de
Waarheidscommissie en de Eenheid ter Opsporing van Vermiste Personen -
moeten garanderen. Op dit moment vindt overleg plaats hoe deze
bijdragen (in totaal 2,5 miljoen euro Nederlandse bijdrage) het beste vorm
kunnen krijgen.
Daarnaast draagt Nederland bij aan de ontmijningsactiviteiten van Halo
Trust in vier gemeenten in Cauca en Valle de Cauca, het programma van
NIMD in Colombia m.b.t. versterking van de partijdemocratie en de
transitie van de FARC naar politieke partij, en de activiteiten in het kader
van het Nationaal Actieplan 1325 voor Vrouwen, Vrede en Veiligheid.
Vanuit het Mensenrechtenfonds (600.000 euro per jaar) worden diverse
Nederlandse en Colombiaanse organisaties ondersteund die beogen de
mensenrechtensituatie in Colombia te verbeteren. Binnen dit fonds ligt
een bijzondere focus op versterking van de positie van
mensenrechtenverdedigers.
Tevens neemt de Nederlandse ambassadeur te Bogotá deel aan het
initiatief ‘Embajadores con Defensores’, waarbij diverse ambassadeurs
naar gebieden gaan waar mensenrechtenverdedigers en lokale leiders
onder druk staan. Op deze wijze wordt aandacht gevraagd voor hun positie
en veiligheid.
Naast het vredesakkoord met FARC levert Nederland een bijdrage aan de
vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse regering en guerilla-groep ELN.
Nederland is lid van de steungroep - samen met Duitsland, Zweden, Zwitserland
en Italië – die ondersteuning biedt aan de onderhandelingstafel.
Vraag 6
Hoe kan Nederland de inzet voor een effectieve uitvoering van het vredesakkoord
versterken, met name wat betreft de bescherming van mensenrechten en het
stimuleren van economische ontwikkeling?
Nederland is een belangrijke partner van Colombia in het vredesproces en vaart
een constructief kritische koers ten aanzien van de implementatie van het
vredesakkoord met de FARC. Daarnaast worden ten aanzien van de economische
ontwikkeling diverse topsectoren ondersteund, w.o. de logistieke, water- en
landbouwsector. Deze sectoren blijken cruciaal bij de ontwikkeling van de rurale
gebieden die het meest hebben geleden onder het conflict en waar grote
investeringen nodig zijn, om duurzame sociaaleconomische ontwikkeling op gang
te brengen en de voedingsbodem voor hernieuwd conflict weg te nemen.
In maart en mei/juni van 2018 zullen in Colombia parlements- en
presidentsverkiezingen plaatsvinden. De Colombiaanse samenleving is sterk
verdeeld over de merites van het vredesakkoord. Deze verdeeldheid zorgt voor
een sterke polarisatie in de verkiezingsdebatten, die de uitvoering van het
vredesakkoord bemoeilijkt. Nederland zal, samen met andere leden van de
internationale gemeenschap, druk blijven uitoefenen op de Colombiaanse
regering, ook ná de verkiezingen van 2018, om de afspraken uit het vredesakkoord
zo goed mogelijk te implementeren en duurzame vrede en stabiliteit in Colombia
zeker te stellen. Nederland blijft de komende maanden in dialoog met zowel de
regering als met de politieke oppositie en de belangrijkste kandidaten voor het
presidentschap.
De Nederlandse inzet op private sector ontwikkeling wordt voortgezet, o.a. op het
gebied van infrastructuur, ontwikkeling van duurzame productieketens, toegang
tot nieuwe afzetmarkten, technische assistentie aan bedrijven en ondersteuning
van educatieprojecten.
Vraag 7
Bent u bereid om op alle mogelijke manieren bij de Colombiaanse regering aan te
dringen op een zo effectief en spoedig mogelijke uitvoering van het
vredesakkoord?
Nederland heeft in het afgelopen jaar in verschillende gremia waardering geuit
voor de behaalde resultaten in het vredesproces, maar tegelijkertijd ook zorgen
gedeeld over de trage voortgang van de implementatie van het vredesakkoord
met de FARC. Ook tijdens de recente bezoeken aan Nederland van de
Colombiaanse minister van Buitenlandse Zaken, Holguín, en de minister van
Mijnbouw en Energie, Arce, is het belang van effectieve en spoedige
implementatie van het vredesakkoord, met speciale aandacht voor de
mensenrechtensituatie en ‘transitional justice’, benadrukt.
Nederland wil de vertrouwensbasis en goede relatie met Colombia verder
verdiepen om, op wederzijds respectvolle manier, een constructief kritische
partner te blijven om duurzame vrede en stabiliteit in de regio te bevorderen. Het
kabinet zal dan ook elke gelegenheid aangrijpen om aan te dringen op een zo
effectief en spoedig mogelijke uitvoering van het vredesakkoord, zowel bilateraal
als in multilateraal verband, o.a. in de EU. Daarvoor bestaat ook gelegenheid
tijdens het lidmaatschap van het Koninkrijk der Nederlanden van de VNVeiligheidsraad
in 2018. De VNVR ziet door middel van de Speciale Politieke
Verificatiemissie toe op implementatie van een onderdeel van het vredesakkoord
en het huidige staakt-het-vuren-bestand tussen de Colombiaanse regering en de
ELN.