Antwoorden van de Minister van Buitenlandse Zaken op vragen van het
lid Van Helvert (CDA) over de op Saoedi-Arabië afgevuurde raketten
‘Made in Iran’.
Vraag 1
Hoe beoordeelt u de berichtgeving dat de raketten die Houthi-rebellen uit Jemen
hebben afgevuurd op Saudi-Arabië geproduceerd zouden zijn door Iran?
De beschikbare informatie over de raketten afgevuurd door Houthi-rebellen wordt
momenteel nauwgezet bestudeerd. Het is derhalve te vroeg om uitspraken te
doen over de juistheid van de berichtgeving.
Vraag 2
Klopt het dat inspecteurs van de Verenigde Naties (VN) hebben vastgesteld dat de
resten van door hen in Saudi-Arabië onderzochte raketten alle kenmerken hebben
van de Iraanse Qiam-1, een raket met een bereik van ruim 800 kilometer?
Vraag 3
Klopt het dat de raketten volgens de VN-inspecteurs waarschijnlijk in losse
onderdelen over land naar Jemen gesmokkeld zijn en daar lokaal in elkaar gezet
zijn?
Antwoord op vragen 2 en 3
Het Panel of Experts van het VN-sanctiecomité voor Jemen heeft onderzoek
gedaan naar de herkomst van de (resten van) raketten die door de Houthi-rebellen
afgevuurd zouden zijn op Saudi-Arabië. Het Panel heeft in een vertrouwelijk
rapport geconstateerd dat de raket alle kenmerken vertoont van een Iraanse raket.
Het Panel doet in dit rapport geen uitspraken over wanneer, door wie en hoe de
raket aan de Houthi-rebellen geleverd zou zijn.
Vraag 4
Herinnert u zich uw uitspraken: ‘(…) Als die raket die op Riyad is afgeschoten door
de Iraniërs blijkt te zijn geleverd, dan zijn ze goed verkeerd bezig. Dan zullen ze
daar door Europa ook op worden aangesproken, omdat ze dan de verkeerde kant
op aan het gaan zijn.’ en ‘Als Iran willens en wetens een raket levert aan de
rebellen en zij die op Riyad afschieten, dan is dat een enorme escalatie van het
conflict.’? 2)
Ja.
Vraag 5
Hoe weegt u uw uitspraken in het licht van de onderzoeksresultaten van het VNinspectieteam?
Vraag 9
Zijn er aanwijzingen dat Iran Resolutie 2216 van de VN-Veiligheidsraad schendt,
die het landen verbiedt wapens te leveren aan de Houthi-rebellen? Bent u bereid
hierover in contact te treden met bondgenoten, zoals de Verenigde Staten?
Vraag 10
Bent u bereid deze kwestie te adresseren in de VN, de Europese Unie en de NoordAtlantische
Verdragsorganisatie (NAVO)? Zo nee, waarom niet?
Antwoord op vragen 5, 9 en 10
Indien onomstotelijk vast zou komen te staan dat de raket afgevuurd op Riyad
door Iran is geleverd, nadat het wapenembargo voor Jemen (VR-resolutie 2216) is
ingegaan (14 april 2015) zou dit een zeer zorgwekkende ontwikkeling zijn die
reden zou zijn voor een stevig gesprek met Iran, in principe in EU-verband.
Daarnaast zal het relevante sanctiecomité rapport uitbrengen en is de
Veiligheidsraad aan zet, aangezien Iran dan een VN-sanctieregime zou hebben
geschonden.
Op dit moment beschik ik echter niet over informatie die hier aanleiding toe geeft.
Vraag 6
Heeft Iran, hoewel de VN-inspecteurs kennelijk nog geen direct bewijs gevonden
hebben dat Iran de raketten geleverd heeft, volgens u iets uit te leggen? Zo nee,
waarom niet?
Vraag 8
Bent u bereid opheldering te vragen bij de Iraanse regering over hoe het kan dat in
Iran gefabriceerde ballistische raketten in Jemen belanden? Zo nee, waarom niet?
Antwoord op vragen 6 en 8
Het is van belang dat de Iraanse autoriteiten, maar ook andere landen,
meewerken met het onderzoek van het Panel of Experts. De beschuldiging van de
levering van raketten is immers een ernstige zaak, met zorgwekkende potentiele
gevolgen voor de stabiliteit in de regio.
Vraag 7
Hoe beoordeelt u de beschuldiging van de Franse president Macron in de richting
van Iran? Deelt u de opvatting van Frankrijk dat de raketaanval op Riyad de
noodzaak onderstreept van onderhandelingen met Iran over zijn
rakettenprogramma, naar het voorbeeld van het atoomakkoord, waarbij in de
mogelijkheid van sancties voorzien wordt?
President Macron heeft aangegeven bezorgd te zijn over Irans ballistische
programma. Ik deel deze zorgen. Irans raketprogramma dient los van het nucleaire
akkoord (JCPOA) geadresseerd te worden want ballistische activiteiten vallen
buiten de reikwijdte van het nucleaire akkoord zelf. De EU voert regelmatig – mede
op aandringen van Nederland – een kritische dialoog met Iran over o.a. de
opstelling van Iran in de regio, mensenrechten en de ontwikkelingen van het
ballistische raketprogramma. Vooralsnog zijn nieuwe sancties niet voorzien als
onderdeel van deze gesprekken.
Vraag 11
Deelt u de zorgen over de destabiliserende rol van Iran in het Midden-Oosten?
Welke maatregelen richting Iran bent u bereid te overwegen?
Ja, ik deel deze zorgen. Deze zorgen worden – mede op aandringen van Nederland
– regelmatig geadresseerd in de dialoog tussen EU Hoge Vertegenwoordiger en
Iraanse vertegenwoordigers, waaronder de president. In die dialoog wordt expliciet
gesproken over de rol van Iran in de regio en wordt duidelijk te kennen gegeven
dat Iran de destabiliserende activiteiten moet staken.