Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Kuzu (DENK) over het bericht dat er
een einde dreigt te komen aan döner kebab. (2017Z17381)
1
Bent u bekend met het artikel “Döner kebab mogelijk met uitsterven bedreigd’’?1)
Ja.
2
Hoe reëel is het dat döner kebab (praktisch) verboden wordt in Nederland als
gevolg van Europese besluitvorming omtrent fosfaat in vleesbereidingen?
Het toegestane gebruik van additieven en de randvoorwaarden worden in de EU
vastgesteld op basis van Verordening (EG) Nr. 1333/2008. De lidstaten beoordelen
in de Commissie Werkgroep Additieven (CWA) in Brussel samen met de Europese
Commissie aanvragen voor gebruik. Voor Nederland nemen het RIVM en VWS deel
aan deze werkgroep.
Na acceptatie van een voorstel door de CWA wordt een conceptverordening
opgesteld waarover in een besliscomité (comitologie) door de lidstaten wordt
gestemd. De lidstaten hebben in dat comité met een gekwalificeerde meerderheid
ingestemd met het voorstel voor het gebruik van fosfaten in kebab. Ook Nederland
heeft met het voorstel ingestemd.
Daarna heeft het Europees parlement (EP) drie maanden de tijd om haar oordeel
te vellen over het voorstel. Intussen heeft het EP op 13 december 2017 voor het
voorstel gestemd wat betekent dat het gebruik van fosfaten in kebab is
toegestaan.
Overigens zal EFSA de fosfaten voor eind 2018 herevalueren, waarbij toxicologisch
relevante studies verzameld en geëvalueerd worden. Bovendien wordt een
innameberekening voor fosfaten uitgevoerd. De CWA zal, wanneer de herevaluatie
daartoe aanleiding geeft, de toelatingen van fosfaten in levensmiddelen herzien
en indien nodig beperken.
3
Is er onderzoek gedaan naar de vraag of alle broodjes döner kebab werkelijk
fosfaat bevatten? Zo nee, is het niet belangrijk dat dit onderzoek alsnog gedaan
wordt?
De aanvraag voor het gebruik van fosfaten in döner kebab betreft alleen döner
kebab aan het spit dat wordt ingevroren en aan horecaondernemingen wordt
geleverd. Andere vormen van döner kebab mogen geen (toegevoegde) fosfaten
bevatten. Een onderzoek is dan ook niet aan de orde.
4
Wat is uw standpunt als het gaat om het (praktisch) verbieden van
vleesbereidingen die fosfaat bevatten, waaronder döner kebab?
Hier is sprake van een misverstand. Het voorstel waar het EP over heeft gestemd
ging over het gebruik van fosfaten in döner kebab, niet over fosfaten in andere
vleesbereidingen. In het geval van een verbod, wat nu niet aan de orde is, is het
overigens aan het bedrijfsleven om te onderzoeken welke alternatieven voor
fosfaten kunnen worden gebruikt.
5
Bent u bereid om zich in Europees verband te verzetten tegen een (praktisch)
verbod op de verkoop van döner kebab als gevolg van Europese beperkingen op
het gebied van fosfaat in vleesbereidingen? Zo nee, waarom niet?
Toelatingen van additieven zijn Europees geregeld en daar kan niet van worden
afgeweken. Bovendien heeft intussen het EP, zoals in het antwoord op vraag 2
aangegeven, op 13 december de conceptverordening waarin het gebruik van
fosfaten in döner kebab wordt geregeld, geaccepteerd. Overigens kan de CWA de
toelating van fosfaten in levensmiddelen herzien en indien nodig beperken
wanneer in 2018 de EFSA herevaluatie van het gebruik van fosfaten in
voedingsmiddelen aangeeft dat de blootstelling moet worden verminderd.
6
Bent u bereid om in Europees verband voor een uitzonderingspositie voor döner
kebab te pleiten indien een Europese beperking op het gebied van fosfaat in
vleesbereidingen leidt tot een (praktisch) verbod op de verkoop van döner kebab?
Zo nee, waarom niet?
Nee, dat is niet aan de orde. Zoals aangegeven in de antwoorden op vraag 2 en 5
zijn toelatingen van additieven Europees geregeld en daar kan niet van worden
afgeweken. Bovendien heeft het bedrijfsleven in het geval van een Europese
beperking de mogelijkheid om naar alternatieven voor fosfaten te zoeken. Wel kan
Nederland dan, in consultatie met andere belanghebbende lidstaten, de Europese
commissie en de NVWA voorstellen om een overgangsperiode vast te stellen om
het bedrijfsleven de kans te geven naar alternatieven te zoeken.
7
Klopt het dat een broodje döner kebab slechts 134 milligram fosfaat bevat, terwijl
de European Food Safety Authority (EFSA) een maximum van 4200 mg
fosfaatinname per dag aanhoudt? Zo ja, wat zegt dit over de proportionaliteit van
een (praktisch) verbod op de verkoop van döner kebab als gevolg van Europese
beperkingen op het gebied van fosfaat in vleesbereidingen?
Nee, volgens de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling is de gemiddelde portie
döner kebab die op 1 dag wordt gegeten ongeveer 130 gram (op broodjes of als
vlees bij de warme maaltijd). Bij een maximum gehalte van 5000 milligram
fosfaat/kg vlees, waarvoor toelating is aangevraagd, kan deze portie maximaal
650 milligram fosfaat bevatten.
De huidige maximum toelaatbare dagelijkse inname voor fosfaten is 160 milligram
fosfaat per kg lichaamsgewicht (EFSA 2013). Voor een volwassene van 60 kg komt
dit overeen met 9600 milligram fosfaat per dag. De 650 milligram fosfaat in een
portie döner kebab van 130 gram komt, voor een persoon van 60 kg, overeen met
ongeveer 7% van de maximaal toelaatbare dagelijkse inname.
8
Kunt u het begrijpen dat de berichtgeving omtrent een mogelijk verbod op döner
kebab tot onzekerheid binnen de horeca sector kan leiden en bent u bereid om
effectief met de sector te communiceren om deze onzekerheid weg te nemen?
Ja, dat kan ik begrijpen. Intussen is duidelijk geworden dat fosfaten in döner kebab
niet worden verboden.
9
Bent u bereid om te onderzoeken tot hoeveel verlies aan omzet en
werkgelegenheid een (praktisch) verbod op de verkoop van döner kebab zal leiden
in Nederland? Zo nee, waarom niet?
Intussen is duidelijk geworden dat fosfaten in döner kebab niet worden verboden.
Onderzoek naar verlies aan omzet en werkgelegenheid is dan ook niet aan de
orde.
10
Bent u bereid om bij alle Europese besluitvormende momenten in de richting van
de betreffende Europese instantie te benadrukken dat een (praktisch) verbod op
de verkoop van döner kebab tot een onacceptabel verlies aan omzet en
werkgelegenheid zal leiden in Nederland en andere Europese landen? Zo nee,
waarom niet?
Nee, zie het antwoord op vraag 9.