2017Z15867
Vragen van de leden Kuzu en Öztürk (beiden DENK) aan de minister van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid over het bericht dat de gemeenten Turkse
Nederlanders discrimineren bij controles op uitkeringen. (ingezonden 21 november
2017)
1
Bent u bekend met het bericht ‘Gemeente discrimineert Turken bij controles op
bijstand’1) naar aanleiding van een uitspraak in een zaak aangespannen door
cliënten die werden bijgestaan door advocaat R. Küçükünal?
2
Bent u bekend met het bericht ‘Eindhoven op vingers getikt voor discriminatie’2)
naar aanleiding van een uitspraak in een zaak aangespannen door cliënten die
werden bijgestaan door advocaat B. Kaya?
Antwoord 1 en 2
Ja.
3
Welke consequenties heeft de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep dat de
gemeente Almelo en de gemeente Eindhoven zich bij het uitzetten van
onderzoeken in Turkije in het kader van controles op uitkeringen schuldig hebben
gemaakt aan discriminatie? Bent u bereid om dit op stellige wijze te veroordelen?
Ik hecht grote waarde aan een rechtmatige verstrekking van uitkeringen.
Handhaving van de inlichtingenplicht is daarom nodig, ook in het buitenland.
Uiteraard moet dit binnen de kaders van wet- en regelgeving en de algemene
beginselen van behoorlijk bestuur gebeuren.
De consequentie van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep is dat het
handelen van de gemeenten Almelo en Eindhoven in deze specifieke situatie in
strijd is met het discriminatieverbod zoals neergelegd in artikel 14 EVRM en artikel
1 van Protocol 12 bij het EVRM. Daardoor is het verkregen bewijs niet rechtmatig.
Om die reden moeten de intrekking en de terugvordering van de bijstanduitkering
aan appellanten ongedaan worden gemaakt.
4
Kunt u uitsluiten dat andere gemeenten zich op dit moment bij controles op
uitkeringen schuldig maken aan discriminatie? Zo ja, waarop baseert u dit? Zo
nee, bent u bereid om alle gemeenten aan te schijven met een uiteenzetting van
de praktijken die onacceptabel zijn bij controles op uitkeringen, omdat deze
praktijken discriminatoir zijn?
5
Welke maatregelen nemen de Rijksoverheid en gemeentelijke overheden om
discriminatie bij controles op uitkeringen uit te sluiten? Voldoen deze
maatregelen?
Antwoord 4 en 5
De Rijksoverheid en gemeenten behoren, bij de rechtmatige uitoefening van hun
taken, het discriminatieverbod zoals neergelegd in artikel 14 EVRM en artikel 1
van Protocol 12 bij het EVRM na te leven. Een ieder die zich in zijn of haar belang
geschaad voelt, kan zich wenden tot de rechter, het College voor de rechten van
de mens of de (gemeentelijke) Ombudsman.
De wetgever heeft in de Wet SUWI het Internationaal Bureau Fraude-informatie
(IBF) aangewezen als het coördinatiepunt voor gemeenten voor
grensoverschrijdende uitwisseling van fraude-informatie. Er is dus ook een goede
publieke voorziening.
Ik zal de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) en de gevolgen
hiervan alsmede de mogelijkheden die het IBF biedt bij grensoverschrijdende
fraude, onder de aandacht brengen bij gemeenten via de verzamelbrief die enige
malen per jaar aan alle gemeenten wordt toegezonden.
6
Vindt u dat uitkeringsfraude in alle gevallen aangepakt dient te worden, mits op
een proportionele en wettelijke wijze uitgevoerd?
Ja. Om het draagvlak voor sociale voorzieningen te behouden, is het van het
grootste belang dat alleen die mensen die er recht op hebben, de voorzieningen
ontvangen. Dit kabinet zet daarom stevig in op handhaving en naleving. De
Participatiewet biedt daarvoor een duidelijk wettelijk kader welke verplichtingen
bijstandsgerechtigden moeten naleven en hoe gemeenten deze moeten
handhaven. Een onderzoek naar middelen in het buitenland kan daarbij
noodzakelijk zijn, hoe complex dat soms ook is. Uiteraard moet dat plaatsvinden
binnen de kaders van wet- en regelgeving en de algemene beginselen van
behoorlijk bestuur.
7
Deelt u de mening dat het onwenselijk is als Nederlandse overheden derden
inschakelen en/of een volmacht geven, die vervolgens in het buitenland de wet
overtreden? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?
Ik vind het niet onwenselijk dat Nederlandse overheden derden inschakelen bij de
uitvoering van wettelijke taken, mits dat gebeurt binnen de kaders van wet- en
regelgeving.
8
Bent u bekend met het feit dat gemeenten externe bureaus inschakelen voor de
uitvoering van controles op uitkeringen, zoals het bedrijf Bureau Buitenland, die
vervolgens advocaten, zoals de advocaat Arif Hakan Gürdal, in Turkije inschakelen
voor het verkrijgen van informatie bij het kadaster aldaar en aldus wettelijke
overheidstaken overhevelen aan private onderzoeksbureaus? 3)
Ja, dat is mij bekend.
9
Wat vindt u ervan dat deze handelswijze, blijkens de bijgevoegde stukken 4), in
strijd lijkt te zijn met Turkse wetgeving en zelfs strafbaar, omdat de Turkse Wet
Bescherming Persoonsgegevens erin voorziet dat persoonsgegevens niet aan het
buitenland mogen worden verstrekt zonder expliciete toestemming van
betrokkenen?
10
Vindt u dat het voorgenoemde, daar het plaatsvond op initiatief van een
Nederlandse gemeente, in strijd is met wat verstaan dient te worden onder
behoorlijk bestuur en/of de wet en/of verdragen ? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom
niet?
11
Wat vindt u ervan dat de burgemeester van Venray en het College van B&W van
Venray de advocaat Arif Hakan Gürdal een volmacht en machtiging hebben
gegeven 5) voor handelingen die in strijd lijken met de Turkse wet (in dit geval dan
te karakteriseren als een volmacht om de wet te overtreden in Turkije)?
12
Vindt u dat het voorgenoemde, daar het plaatsvond op initiatief van
vertegenwoordigers van een Nederlandse gemeente, in strijd is met wat verstaan
dient te worden onder behoorlijk bestuur en/of de wet en/of verdragen ? Zo ja,
waarom? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 9 tot en met 12
Ik doe geen uitspraken over de Turkse wetgeving, noch over de interpretatie
daarvan. Met betrekking tot verdragen, wet- en regelgeving en behoorlijk bestuur
geldt dat overheden, zowel nationaal, regionaal als lokaal, moeten handelen
binnen de kaders van wet- en regelgeving en de algemene beginselen van
behoorlijk bestuur.
13
Wat vindt u ervan dat de gemeente Venray zich blijkens de bijgevoegde stukken
niet heeft gehouden aan de aanbestedingsregels 6), omdat zij de opdracht aan
Bureau Buitenland, ondanks dat het geldende drempelbedrag werd overschreden,
niet Europees heeft aanbesteed?
14
Vindt u dat het voorgenoemde in strijd is met wat verstaan dient te worden onder
behoorlijk bestuur en/of de wet en/of verdragen? Zo ja, waarom ? Zo nee, waarom
niet?
Antwoord 13 en 14
Zoals bij de beantwoording van de vragen 9 tot en met 12 is aangegeven, geldt
dat overheden, zowel nationaal, regionaal als lokaal, moeten handelen binnen de
kaders van wet- regelgeving, de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en
de aanbestedingsregels.
15
Bent u bereid om alle gemeenten aan te schrijven onder attentie van het feit dat
de werkwijze om controle op uitkeringen uit te besteden aan private partijen als
Bureau Buitenland mogelijk in strijd kan zijn met buitenlandse wetgeving? Zo ja,
waarom? Zo nee, waarom niet?
16
Bent u bereid om uit voorzorg regelgeving te ontwerpen waarin de uitbesteding
van controle op uitkeringen aan niet-overheidspartijen wordt verboden? Zo ja,
waarom? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 15 en 16
De uitvoering van de Participatiewet is gedecentraliseerd aan gemeenten.
Handhaving van de Participatiewet is daarmee tevens gedecentraliseerd. Het is de
taak van gemeenten om hier zelf een goede invulling aan te geven. Het kabinet
wil echter stevig inzetten op handhaving en naleving en heeft in het
Regeerakkoord dan ook het voornemen geuit in gesprek te willen met gemeenten
over ‘best practises’ bij handhaving.
Zoals bij de beantwoording van vraag 4 en 5 is aangegeven, zal ik de uitspraak
van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) en de gevolgen hiervan alsmede de
mogelijkheden die het IBF biedt bij grensoverschrijdende fraude, onder de
aandacht te brengen bij gemeenten via de verzamelbrief.
1) https://www.ad.nl/binnenland/gemeente-discrimineert-turken-bij-controles-opbijstand~ad2ffea9/
2) https://www.ed.nl/eindhoven/eindhoven-op-vingers-getikt-voordiscriminatie~a8561aee/
3) Zie de onderhands als bijlage bij deze schriftelijke vragen gevoegde aanvulling
op een aanvullend beroepschrift
4) Zie de onderhands als bijlage bij deze schriftelijke vragen gevoegde vertaling
van de Turkse Wet Bescherming Persoonsgegevens
5) Zie de onderhands als bijlage bij deze schriftelijke vragen gevoegde volmacht
en machtiging van de burgemeester van Venray en het College van B&W van
Venray
6) Zie de onderhands als bijlage bij deze schriftelijke vragen gevoegde adviesnota
aan het Collega van B&W van Venray en de Dienstverleningsovereenkomst
Vermogensonderzoek buitenland.