Beantwoording vragen van Kamerlid Van Raan (PvdD) over
groeiende luchtvaart en behalen klimaatdoelstellingen
Vraag 1
Kent u het promotieonderzoek ‘Tourism's impact on climate change and its
mitigation challenges’ van Paul Peeters (Technische Universiteit Delft) over de
effecten van de luchtvaart op de haalbaarheid van de klimaatdoelstellingen?1
Ja, het onderzoek van de heer Peeters is mij bekend.
Vraag 2
Deelt u de conclusie uit het onderzoek dat de groei van de luchtvaart het halen
van de klimaatdoelstellingen onmogelijk maakt? Zo nee, waarom niet?
De klimaatdoelstellingen waarover afspraken zijn vastgelegd in het Klimaatakkoord
van Parijs zijn het uitgangspunt. In het regeerakkoord staat aangegeven dat op
diverse manieren wordt ingezet om de CO2-emissie van de luchtvaart omlaag te
brengen. Afspraken binnen ICAO hebben een mondiaal systeem (CORSIA)
opgeleverd en binnen Europa is er het EU ETS, maar er zal gekeken worden wat er
nog meer nodig is. De internationale luchtvaart zal via het Europese en mondiale
spoor een bijdrage moeten leveren aan het realiseren van de doelstellingen van
Parijs. Dat is het meest effectief en voorkomt verstoring van het gelijke speelveld.
Het Nederlandse kabinet zal zich hier ook vol voor inzetten. In het kader van de
nog op te stellen luchtvaartnota zal gekeken worden naar het totale
luchtvaartbeleid, ook de inzet op duurzaamheid, zowel nationaal als internationaal,
zal hierbij in beschouwing worden genomen.
Zoals aangekondigd in het regeerakkoord, zet Nederland in Europees verband in
op belastingen op luchtvaart. Ook wordt bezien of een heffing op lawaaiige en
vervuilende vliegtuigen mogelijk is. Indien beide routes onvoldoende opleveren zal
er per 2021 een vliegbelasting worden ingevoerd.
Vraag 3
Erkent u ook de constatering van de onderzoeker dat zelfs draconische
maatregelen zoals een 200 procent tickettaks, koolstofbelasting, het zwaar
subsidiëren van duurzame biobrandstoffen en enorme investeringen in
hogesnelheidsspoorlijnen geen uitkomst bieden? Zo nee, waarom niet?
Vraag 4
Deelt u de mening, gezien de zojuist genoemde uitkomsten uit het onderzoek, dat
de maatregelen uit het regeerakkoord, bedoeld om de vervuiling door luchtvaart
tegen te gaan, zwaar onvoldoende zijn? Zo nee, waar baseert u dit op?
Antwoord 3 en 4
De luchtvaart is bij uitstek een internationaal opererende sector, waardoor een
mondiale aanpak het meest effectief is voor het oplossen van het
klimaatprobleem. De focus van het regeerakkoord ligt op verduurzaming van het
Nederlandse luchtvaartsysteem en uiteraard is het daarbij de bedoeling bij te
dragen aan de aanpak van het mondiale probleem.
Er zijn door de heer Peeters aannames gedaan ten aanzien van belangrijke
instrumenten zoals op marktwerking gebaseerde systemen (emissiehandel, CO2
compensatie), duurzame biokerosine, technologische ontwikkelingen (bijv.
elektrisch/hybride vliegen) en over de omvang van de verwachte groei van het
mondiale luchtvervoer. De effectiviteit van dergelijke systemen en tempo/omvang
van ontwikkelingen staat inderdaad niet vast en geeft een hoge mate van
onzekerheid vooral op de termijn die de onderzoeker hanteert. Daarom staan er
concrete maatregelen in het regeerakkoord om langs diverse sporen, zoals
technologie en duurzame brandstof de CO2-reductie in de luchtvaart te realiseren.
Met als uitgangspunten slim en duurzaam zal in het kader van een nieuwe
luchtvaartnota opnieuw worden gekeken naar hoe verduurzaming van de
luchtvaart verder vorm gegeven kan worden en wat de instrumenten zijn waarmee
dit zo effectief mogelijk kan plaatsvinden. Op de uitkomsten van dat proces moet
niet worden vooruitgelopen, en het is daarom ook te vroeg voor uitspraken over de
mogelijke effectiviteit van het beschikbare instrumentarium.
Vraag 5
Deelt u de constatering van de onderzoeker dat het noodzakelijk is om het aantal
vluchten te beperken of tenminste de groei van het aantal vluchten te beperken
om de wereldwijde klimaatdoelstellingen te halen? Zo nee, kunt u dit toelichten?
Wat is uw visie op de ontwikkeling en de groei van de luchtvaart in Nederland in de
periode tot 2050?
Vraag 6
Deelt u de mening dat verdere uitbreiding van het aantal vluchten op Schiphol
volstrekt onverantwoord is, gezien de bijkomende CO2-uitstoot en de effecten
hiervan op het klimaat? Zo nee, kunt u dit toelichten?
Antwoord 5 en 6
Komend jaar zal ik een nieuwe luchtvaartnota opstellen, waarin ik mijn visie op de
ontwikkeling van de luchtvaart voor de komende tientallen jaren zal formuleren.
Daarbij zal ik nadrukkelijk ingaan op een mogelijke uitbreiding van het aantal
vluchten op Schiphol. Hierbij spelen vele factoren een rol. De CO2-uitstoot is er
daar één van, maar ook de kwaliteit van de leefomgeving, waarbij geluid een
belangrijke factor blijft. Ook andere factoren zoals bijvoorbeeld veiligheid en de
ruimte in de lucht zijn daarbij mede bepalend. In hoeverre deze factoren zouden
moeten leiden tot een beperking van het aantal vluchten of onder welke
voorwaarden uitbreiding mogelijk is, maakt deel uit van dit proces. Het
regeerakkoord is hier duidelijk over. De luchtvaart zal moeten bijdragen aan de
reductiedoelstellingen van Parijs en duurzaamheid zal nadrukkelijk een integraal
onderdeel vormen van iedere beslissing met betrekking tot de luchtvaart in
Nederland.
Vraag 7
Deelt u de mening dat de opening van een extra luchthaven zoals Lelystad Airport
volstrekt onverantwoord is, gezien de bijkomende CO2-uitstoot en de effecten
hiervan op het klimaat? Zo nee, kunt u dit toelichten?
Alle vluchten, ook die op Lelystad airport zullen moeten voldoen aan de afspraken
die er liggen of nog gemaakt gaan worden om de CO2-emissies omlaag te
brengen.
1 https://www.tudelft.nl/2017/tu-delft/toerisme-en-luchtvaart-maken-parijsedoelen-onhaalbaar/