Antwoord op vragen van het lid Westerveld over het bericht van het CBS “Kinderen eten te weinig fruit, groente en vis”
Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Westerveld (GL) over het bericht
van het CBS “Kinderen eten te weinig fruit, groente en vis” (2017Z16152).
1.
Heeft u kennisgenomen van het bericht van het Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS) “Kinderen eten te weinig fruit, groente en vis”? 1)
Ja.
2.
Deelt u de mening dat het zorgwekkend is dat meer dan de helft van de kinderen
van één tot twaalf jaar minder fruit en groente eet dan aanbevolen? Zo nee,
waarom niet?
3.
Hoe komt het dat kinderen van hoogopgeleide ouders gezonder eten dan kinderen
van middelbaar opgeleide of laagopgeleide ouders?
4.
Speelt armoede bij gezinnen en onder kinderen een rol als het gaat om gezond
eten?2) Zo ja, waarom wel? Zo nee, waarom niet?
2., 3. en 4.
Ja, het is belangrijk dat kinderen gezond eten en een gezonde leefstijl hebben. Dit
geldt voor alle kinderen. Het is een bekend gegeven dat kinderen van lager
opgeleide ouders en opvoeders gemiddeld minder gezond eten dan kinderen van
hoger opgeleide ouders. Dat neemt overigens niet weg dat het ook voor veel
hoger opgeleide ouders lastig is om aan de aanbevolen norm te voldoen. Opleiding
is één van de factoren die samenhangen met Sociaaleconomische
Gezondheidsverschillen (SEGV), naast andere factoren zoals inkomen, de fysieke
en de sociale omgeving van een individu, zijn of haar gezondheidsvaardigheden en
vermogen tot het weerstaan van verleidingen.
De meeste mensen weten wel dat het eten van voldoende groente en fruit
belangrijk is voor een goede gezondheid. Om dit om te zetten in de praktijk is het
belangrijk dat mensen hun eigen gedrag willen en kunnen aanpassen en dat er
mensen zijn in de omgeving die dat gedrag ondersteunen. Het Voedingscentrum
verstrekt laagdrempelige informatie en tips aan ouders en opvoeders om hen te
helpen bij het maken van gezonde keuzes, ook met een minder ruim budget.1
5.
Heeft, naast de rol van ouders, volgens u de overheid ook een rol in het stimuleren
van gezond eten door kinderen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat kunt u doen om
kinderen gezonder te laten eten?
Mijn beleid is gericht op het stimuleren van gezond gedrag, zoals een gezond
voedingspatroon. Dit gebeurt enerzijds via informatie aan consumenten en ouders
en verzorgers via het Voedingscentrum, onder meer met de vernieuwde Schijf van
Vijf. Ook professionals in de zorg en het sociaal domein (zoals binnen de
Jeugdgezondheidszorg, waar ook door minder hoogopgeleide mensen veel gebruik
van wordt gemaakt) worden ondersteund met de juiste informatie om
ouders/verzorgers te helpen.
Er bestaan flinke uitdagingen rond leefstijl en gezonde voeding. Juist daarom is het
belangrijk dat wordt samengewerkt met verschillende betrokken partijen, zoals het
onderwijs en voorschoolse voorzieningen. Het programma Gezonde School
ondersteunt het onderwijs om structureel in te zetten op thema’s als gezonde
voeding. 2
Hierbij kunnen scholen gebruik maken van bijvoorbeeld educatief
aanbod van het programma Jong Leren Eten of de kantine gezonder maken via het
programma De Gezonde Schoolkantine van het Voedingscentrum. 34
Voor
voorschoolse voorzieningen biedt het programma Gezonde Kinderopvang
ondersteuning en trainingen voor pedagogisch professionals om met onder andere
gezonde voeding aan de slag te gaan.5
Gemeenten worden gefaciliteerd om in te
zetten op voeding en bewegen via het programma Jongeren Op Gezond Gewicht. 6
Via deze programma’s wordt er lokaal samengewerkt aan een gezondere
omgeving rond het kind en wordt een gezonde leefstijl gestimuleerd.
Tot slot ga ik de komende maanden met verschillende partijen in gesprek om te
komen tot een Nationaal Preventieakkoord. In 2018 ga ik dit met de verschillende
betrokken partijen nader uitwerken. Ik zal uw Kamer hierover nader informeren.
6.
Vindt u het belangrijk dat kinderen goede voorbeelden krijgen over gezond eten?
Wat is uw mening over de berichtgeving dat bij het Nationaal Schoolontbijt ook
veel ongezond eten wordt geserveerd? 3)
Zoals uit het antwoord op vraag 5 blijkt, hecht ik veel waarde aan een gezonde
(eet-)omgeving van kinderen. Het Nationaal Schoolontbijt is een mooi initiatief om
aandacht te besteden aan het belang van dagelijks gezond ontbijten. Het
Voedingscentrum ziet er op toe dat de samenstelling van het ontbijt tijdens het
Nationaal Schoolontbijt gezond is. Ook dit jaar bestond het Nationaal Schoolontbijt
uit producten die passen in een gezond voedingspatroon, inclusief groente en fruit:
van de in totaal 16 producten zaten er 13 in de Schijf van Vijf en 3 producten
vielen binnen de categorie dagkeuzes (iets kleins buiten de Schijf van Vijf, zoals
jam en appelstroop).7
Het Voedingscentrum baseert zijn adviezen op
wetenschappelijke consensus en objectieve consensusrapporten zoals de
Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad.
7.
Wat vindt u van de invloed die grote bedrijven hebben op projecten als ‘De
gezonde basisschool van de toekomst?’ 4)
Deelt u de mening dat projecten, die als doel hebben om kinderen gezond gedrag
aan te leren, niet onderhevig mogen zijn aan winstbelangen van grote bedrijven?
Ik vind het belangrijk dat kinderen leren wat een gezonde leefstijl en gezonde
voeding is. Verschillende betrokkenen, ook bedrijven, willen hieraan een bijdrage
leveren. In de Reclamecode voor Voedingsmiddelen staat beschreven wat de
voedingsmiddelenindustrie wel en niet mag richting het onderwijs. Daarnaast zijn
met betrokken partijen afspraken gemaakt in het convenant ‘Scholen voor primair
en voortgezet onderwijs en sponsoring’. 8
In deze afspraken zijn de
randvoorwaarden vastgelegd voor de wijze waarop scholen en bedrijven kunnen
samenwerken. Voor de ondertekenaars van het convenant is een van de
uitgangspunten dat samenwerking tussen scholen en bedrijven ten goede komt
aan het leer- en ontwikkelingsproces van leerlingen in het primair en voortgezet
onderwijs.
8.
Deelt u de mening dat het verstandig is de btw-verhoging naar negen
procent terug te draaien voor gezond eten, zoals groente en fruit? Geeft de
berichtgeving van het CBS aanleiding om andere maatregelen te nemen om
groente en fruit goedkoper te maken? Zo ja, wilt u zich daar hard voor maken? Zo
nee, waarom niet?
In het IBO (interdepartementaal beleidsonderzoek) Gezonde Leefstijl is gekeken
naar de effectiviteit van prijsprikkels op (een gezonder) voedingspatroon en een
verlaging van de calorie-inname. 9
Het blijkt dat er minder bewijs is voor de
effectiviteit hiervan dan dat er bewijs is voor bijvoorbeeld de effectiviteit van
prijsprikkels bij tabak en alcohol. Gezonde en ongezonde voeding zijn namelijk
lastiger af te bakenen. Naast groenten en fruit spelen ook andere
voedingsmiddelen een belangrijke rol in de Schijf van
1 http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-boodschappen/geld-besparen-op-je-eten-endrinken/besparen-op-je-boodschappen.aspx
2 http://www.gezondeschool.nl/
3 https://www.jonglereneten.nl/
4 http://www.degezondeschoolkantine.nl/
5 http://www.gezondekinderopvang.nl/
6 http://www.jogg.nl/
7 http://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf/omgaan-met-productenbuiten-de-schijf-van-vijf.aspx
8 Stcrt. 2015, 11634
9 Kamerstukken II 2016/17, 32 793, nr. 240