Beantwoording vragen over de veiligheid van slimme gasmeters
1
Bent u bekend met de uitzendingen van Kassa over de veiligheid van slimme
gasmeters?
Ja.
2
Hoe kan het dat netbeheerder Stedin wel 15.000 slimme gasmeters op korte
termijn heeft vervangen maar dat andere netbeheerders dit niet onmiddellijk
doen? Kan er op zeer korte termijn een onafhankelijk onderzoek komen naar de
veiligheid van de betreffende slimme gasmeters?
In verschillende uitzendingen van het tv-programma Kassa werd de veiligheid van
de slimme gasmeters van Landis + Gyr G4/G6 (DSMR 4.2 generatie) in twijfel
getrokken. Het betrof bijna 44.000 geïnstalleerde meters met een productiefout.
Het schroefdraad bleek korter dan de productspecificaties van de netbeheerder
aan de meterfabrikant voorschrijven.
De netbeheerders hebben zelf onderzoek gedaan en laten doen naar de
gasdichtheid van deze gasmeters. Op basis van onderzoek van onder andere
certificeringsorganisatie KIWA constateren de netbeheerders dat er geen
onmiddellijk veiligheidsrisico is en dat een risico op de lange termijn niet is
aangetoond. Vervolgens besloten de meeste netbeheerders nader onafhankelijk
onderzoek over de verwachte levensduur van deze meters af te wachten. Alleen
Stedin besloot om de meters direct te vervangen, omdat ze niet voldoen aan de
specificaties van de netbeheerder. Netbeheer Nederland geeft aan dat bij deze
beslissing meerdere factoren meespeelden, zoals bedrijfsvoeringoverwegingen en
beschikbare voorraden. Ook Stedin is van mening dat de betreffende gasmeters
veilig zijn.
Uit nader onderzoek van onder andere Holland Innovative bleek dat het niet zeker
is dat de betreffende meters de volledige levensduur van minimaal 20 jaar goed
blijven functioneren. Op dat moment besloten ook de andere netbeheerders de
meters te vervangen.
Het Staatstoezicht op de Mijnen (hierna: SodM) heeft inmiddels onderzoek gedaan
naar het handelen van de netbeheerders. Daaruit blijkt dat de netbeheerders
direct zijn gestopt met het plaatsen van meters na de eerste signalen uit de
praktijk over de productiefout. SodM constateert dat de KIWA- rapporten over het
te korte schroefdraad niet geschikt zijn om iets te kunnen zeggen over de
langetermijnveiligheid van de meters. Daarom stelt SodM dat de netbeheerders de
vervanging van alle meters met een te kort schroefdraad voor 1 april 2018 moeten
inplannen.
Daarnaast zal SodM nader onderzoek doen naar de wijze waarop de netbeheerders
hun veiligheidsmanagementsysteem inrichten. Hieruit moet blijken of de
netbeheerders hun veiligheidsmanagementsysteem goed hebben toegepast bij de
plaatsing van de slimme gasmeters. Het gaat hierbij ten eerste om de verificatie
van de veilige installatie van alle circa vier miljoen geïnstalleerde gasmeters.
Daarnaast gaat het om het waarborgen van de toekomstige veilige installatie van
slimme gasmeters.
3
Hoe oordeelt u over het feit dat in de uitzending van Kassa een medewerker van
Enexis beweert dat het niet de gasmeter zelf is die onveilig is, maar dat de
gasmeter op onveilige wijze gemonteerd kan zijn en Enexis slechts bereid is om
gasmeters te controleren die in een bepaalde periode zijn geplaatst, terwijl op de
website van Enexis staat dat er wel degelijk sprake is van een productiefout?1
Kunt u er bij Enexis op aandringen dat zij te allen tijde hun klanten feitelijk juist
informeren?
Het is belangrijk dat consumenten feitelijk juist geïnformeerd worden bij vragen
over de veiligheid van de gasmeter in hun woning. Ik heb dit dan ook bij de
brancheorganisatie Netbeheer Nederland benadrukt. Ondertussen hebben de
netbeheerders nadere actie ondernomen en beschikken de medewerkers van
netbeheerders, inclusief Enexis, over informatie waarmee zij klanten juist kunnen
informeren. Ook op de website van de netbeheerders staat ondertussen informatie
over de betreffende gasmeters.
4
Kunt u ervoor zorgdragen dat voor iedereen duidelijk wordt wat er exact mis is met
de betreffende gasmeters en wat hiervan de gevolgen zijn? Kunt u afdwingen dat
het onderzoek van Kiwa openbaar wordt en voor iedereen te controleren?
Zoals aangegeven bij vraag 2 neemt SodM momenteel de regie bij het onderzoek
naar de maatregelen van de netbeheerders om te beoordelen of de netbeheerders
in dit geval hun veiligheidsmanagementsystemen goed hebben toegepast.
Bijgaand stuur ik u de betreffende onderzoeken van KIWA en Holland Innovative
toe.
5
Welke instantie is in Nederland toezichthouder op de veiligheid van slimme
gasmeters? Had deze instantie niet allang moeten ingrijpen? Heeft die instantie
voldoende deskundige medewerkers, hoeveel zijn dat er?
De netbeheerder is verantwoordelijk voor de veiligheid van de gasmeter. SodM is
verantwoordelijk voor het beoordelen van de het systeem waarmee de
netbeheerder de kwaliteit van zijn transportdienst beheert, waaronder de
veiligheid van het gasnet. De Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM) is
belast met het toezicht op de Gaswet in den brede en heeft
handhavingsbevoegdheid. Als SodM meent dat de veiligheid niet op orde is, komt
de ACM in beeld als handhaver richting de netbeheerder.
Door mijn voorganger is al geconstateerd dat de verantwoordelijkheid voor het
toezicht en de handhaving op de gastransportdienst niet eenduidig is belegd2
. Om
effectief toezicht te houden is een heldere verdeling tussen rollen en
bevoegdheden nodig. Om die reden heb ik in het wetsvoorstel Voortgang
Energietransitie3
aan SodM een bredere toezichtsbevoegdheid en
handhavingsbevoegdheid toegekend op het gebied van de veiligheid bij gas.
Zoals aangegeven bij vraag 2 heeft SodM onderzoek gedaan naar het handelen
van de netbeheerders ten aanzien van de veiligheid van slimme gasmeters.
Momenteel onderzoekt SodM het veiligheidsmanagementsysteem van de
netbeheerders. Op basis van hun eerste bevindingen stelt SodM dat de vervanging
van alle meters met een te kort schroefdraad voor 1 april 2018 moet worden
gepland. De netbeheerders hebben toegezegd dit te zullen doen. SodM beschikt
over voldoende deskundigheid om bovengenoemde taak goed te kunnen
uitvoeren.
Alhoewel de toezichthouders op de hoogte waren van het installatieprogramma
van slimme meters en regelmatig met netbeheerders in gesprek waren, is geen
van hen geïnformeerd door de netbeheerders van de kwaliteitsproblemen die in
Kassa gemeld werden. Hierdoor hebben de toezichthouders niet tijdig kunnen
controleren of de netbeheerders hierbij de veiligheid voldoende geborgd hebben.
Dit neemt SodM mee in het onderzoek naar het veiligheidsmanagementsysteem
van de netbeheerders.
Ook ben ik niet vroegtijdig in kennis gesteld van de productiefout bij de
gasmeters. Dit verbaast mij, zeker gezien het feit dat deze problematiek zich
sinds september 2016 ontwikkelt en de slimme meter al geruime tijd op veel
publieke belangstelling kan rekenen. Ik heb de netbeheerders om opheldering
gevraagd en gevraagd hoe dergelijke situaties in de toekomst voorkomen worden.
Ondertussen hebben de netbeheerders mij schriftelijk geïnformeerd over de
veiligheid van de betreffende gasmeters. Daarnaast hebben ze toegezegd alle
medewerking te verlenen aan het onderzoek van SodM. Tot slot gaan ze het eigen
handelen evalueren en zullen ze nagaan hoe dergelijke onrust in de toekomst
voorkomen kan worden.
6
Wie kan netbeheerders dwingen de meters snel te vervangen? Onder welke
voorwaarden of op basis van welke normen en wetten zou dat gebeuren?
Zie het antwoord op vraag 5.
1
https://www.enexis.nl/consument/nieuws/netbeheerders-gaan-beperkt-aantal-gasmeters-vervangen
2
Wetsvoorstel STROOM, Kamerstuk 34199 nr. 2 en nr. 3
3
Artikel 1c, wijziging Gaswet onderdeel van wetsvoorstel Voortgang energietransitie. Kamerstuk 34 627 nr. 2