Antwoord op vragen van het lid Kooiman over het voornemen van Zilveren Kruis om geneesmiddelen voor een jaar te verstrekken in plaats van maximaal drie maanden
Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Kooiman (SP) over het voornemen
van Zilveren Kruis om geneesmiddelen voor een jaar te verstrekken in plaats van
maximaal drie maanden . (2017Z15119)
1
Bent u bekend met het feit dat Zilveren Kruis afwijkt van de prescriptieregeling en
apothekers oplegt om medicijnen met een lagere prijs dan 500 euro per maand
voor een heel jaar voor te schrijven en af te leveren in plaats van maximaal drie
maanden? 1)
2
Acht u het wenselijk dat Zilveren Kruis eenzijdig afwijkt van het landelijke
prescriptieakkoord? 2)
1 en 2.
Zilveren Kruis wijkt met haar inkoopbeleid niet af van de prescriptieregeling. De
prescriptieregeling is een regeling van negen branchepartijen in de zorg en bevat
vier afspraken over de aflevertermijn van geneesmiddelen. In de bijlage zijn deze
afspraken opgenomen. In de prescriptieregeling zoals deze door partijen is
ondertekend zijn geen afspraken gemaakt over goedkope geneesmiddelen voor
chronisch gebruik.
Zilveren Kruis heeft in haar inkoopbeleid extramurale farmacie 2018 aangegeven
dat ze, in navolging op de wensen van hun klanten, flexibele afgiftetermijnen
mogelijk wil maken. In de contractbesprekingen tussen apothekers en
zorgverzekeraars worden hierover gezamenlijk afspraken gemaakt. De flexibele
aflevertermijnen hebben alleen betrekking op de aflevertermijn van goedkope
geneesmiddelen voor chronisch gebruik. Volgens informatie die ik heb ingewonnen
bij Zilveren Kruis gaat het over een (beperkt) deel van de geneesmiddelen die ter
hand gesteld worden door de apotheek. Bij voorbaat uitgesloten van langere
aflevertermijnen zijn bijvoorbeeld de weekleveringen, de eerste uitgiften, de dure
medicatie, de niet chronische medicatie en de medicatie in de palliatieve fase.
3
Wat zal volgens u het effect zijn van de keuze van Zilveren Kruis om over te gaan
tot een voorschrijf- en uitgiftetermijn van een jaar op de verspilling en
beschikbaarheid van geneesmiddelen?
Doelmatig inkopen is een verantwoordelijkheid van de zorgverzekeraar en vormt
de basis van het nieuwe inkoopbeleid van Zilveren Kruis. Zilveren Kruis gaat niet
zelf over voorschrijf- of uitgiftetermijnen, dit wordt namelijk door de voorschrijver
bepaald in overleg met de patiënt. Zilveren Kruis maakt alleen de verlenging van
de termijnen mogelijk zodat niet bij iedere patiënt vastgehouden hoeft te worden
aan een termijn van drie maanden. De jaarlevering moet worden gezien als een
uiterste periode. Een gepaste aflevertermijn kan bijvoorbeeld ook vier of zes
maanden zijn.
De voorschrijver kan met dit nieuwe beleid per patiënt een gepaste aflevertermijn
bepalen, hierbij rekening houdend met enerzijds belangen en wensen van de
patiënt zelf en anderzijds risico’s op het gebied van o.a. medicatieveiligheid en
verspilling. In het AO Geneesmiddelenbeleid van 22 november jl. heb ik
aangegeven dat ik vind dat er een goede balans moet zijn tussen deze wensen en
de risico’s. Het aantal geneesmiddel-gerelateerde ziekenhuisopnamen blijft stijgen
en daarom moet medicatieveiligheid in de afweging meegenomen worden. Het
verlengen van de voorschrijf- en aflevertermijn zal dus niet voor iedere patiënt met
chronische medicatie geschikt zijn. De voorschrijver zal met de patiënt in de
spreekkamer samen besluiten wat een gepaste termijn is.
Deze werkwijze wordt ondersteund door Patiëntenfederatie Nederland, die aan mij
heeft laten weten te streven naar persoonsgerichte zorg en maatwerk per patiënt,
en geen vast ‘regime’ van driemaandelijkse uitgifte voor alle patiënten te willen.
Nadat de termijn is bepaald, is het aan de apotheker om deze op te volgen. De
apotheker mag het recept niet eenzijdig aanpassen. Indien de apotheker echter op
farmacotherapeutische gronden de aflevertermijn onverantwoord vindt, dan kan
hij/zij hierover in overleg treden met de voorschrijver. Het belang van de patiënt
staat voorop. Het is dan aan de voorschrijver om de termijn al dan niet aan te
passen.
Het nieuwe beleid zal weinig effect hebben op de beschikbaarheid van
geneesmiddelen. Voor preferente geneesmiddelen zijn door Zilveren Kruis
leveringsgaranties afgesproken met de fabrikant.
4
Begrijpt u het ongenoegen van artsen en apothekers ten aanzien van het hanteren
van een voorschrijf- en uitgiftetermijn van een jaar? Kunt u dit toelichten?
Ik kan me voorstellen dat het mogelijk maken van gepaste aflevertermijnen een
verandering teweeg brengt in de werkwijze van voorschrijvers en apothekers.
Zilveren Kruis heeft mij laten weten dat zij wil dat geneesmiddelen voor een
gepaste termijn worden voorgeschreven en terhandgesteld, idealiter van
doktersconsult tot doktersconsult. Dat betekent dat de apotheker niet meer
standaard driemaandelijks herhaalmedicatie verstrekt. Dat gaat mogelijk gepaard
met verlies van inkomsten voor de apotheker. Zilveren Kruis heeft overigens
aangegeven met de apotheker mee te willen denken in de omslag van betaling
van distributie naar betaling voor zorg. Dat is een meerjarig proces.
Ik ga ervan uit dat dit soort overwegingen een onderdeel zijn van de
contractbesprekingen tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar.
5
Welke acties gaat u ondernemen om Zilveren Kruis te houden aan het landelijke
prescriptieakkoord? Kunt u dit toelichten?
De huidige prescriptieregeling gaat over inzet van nieuwe medicatie, dure
medicatie en medicatie in de palliatieve fase. De regeling gaat niet over inzet van
goedkope chronische medicatie. Ik vertrouw erop dat de verwarring hierover
eenvoudig kan worden weggenomen door partijen zelf, indien nodig bijvoorbeeld
door het maken van landelijk nieuwe prescriptieafspraken op dit punt.
6
Heeft u een beeld van hoeveel mensen medicijn ontrouw zijn en hun medicijnen
dus niet innemen?
De therapietrouwmonitor van het NIVEL geeft een overzicht van de therapietrouw
bij verschillende aandoeningen. Per aandoening en per regio verschilt de
therapietrouw. Volgens de monitor is bijvoorbeeld ruim negen op de tien
diabetespatiënten therapietrouw. Van patiënten die ADHD-geneesmiddelen of
onderhoudsmedicatie voor astma/COPD gebruiken is zes op de tien therapietrouw.
7
Bent u het ermee eens dat wanneer medicijnen voor een jaar meegegeven
worden, er minder zicht is op daadwerkelijk inname van medicijnen en de medicijn
trouwheid kan afnemen?
8
Vindt u ook dat apothekers een belangrijke rol hebben in het signaleren van
mensen die niet medicijn trouw zijn en deze rol minder goed kunnen vervullen als
zij voor een jaar gaan voorschrijven?
7 en 8.
Zowel de voorschrijver als het apotheekteam vervullen een belangrijke rol bij het
goed gebruiken van medicatie door de patiënt. Er zal door de voorschrijver, samen
met de patiënt, een juiste afweging gemaakt worden bij het al dan niet toepassen
van langere aflevertermijnen. Dit zal van patiënt tot patiënt verschillen.
Therapietrouw is een van de factoren waarmee rekening moet worden gehouden.
Het verlengen van de voorschrijf- en aflevertermijn betekent niet dat apothekers
en voorschrijvers geen zorg meer mogen verlenen. Het contactmoment met de
patiënt hoeft niet één op één gekoppeld te zijn aan het aflevermoment. Omdat de
bekostiging van het apotheekteam gebaseerd is op de terhandstellingen, is dit
onderwerp van de contracteergesprekken tussen zorgaanbieders en
zorgverzekeraars.
1) https://vja.nu/landelijke-prescriptieregeling-zilveren-kruis/
2) https://www.knmp.nl/actueel/nieuws/nieuws-2016/prescriptieregeling-kleinsteafleververpakking