Antwoorden van de minister van Buitenlandse Zaken en van de
staatssecretaris van Justitie en Veiligheid op vragen van de leden Ten
Broeke en Azmani (VVD) over het bericht dat Tunesië een nieuwe
springplank voor illegale migratie naar Europa wordt.
Vraag 1
Hebt u kennisgenomen van het bericht “Tunesien wird zum neuen Sprungbrett
nach Europa”?1
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Klopt het, zoals zou blijken uit berichten in de Tunesische pers, dat in Lampedusa
al vele migranten zijn gesignaleerd die uit Tunesië afkomstig zijn of via Tunesië op
Lampedusa terecht zijn gekomen?
Vraag 3
Hoe beoordeelt u de schatting dat de afgelopen week een stijging van het aantal
illegale immigranten uit Tunesië heeft plaatsgevonden die net zo hoog zou zijn als
in 2011, toen na de val van het Ben Ali-regime in enkele weken ongeveer 40.000
Tunesiërs het land verlieten? Bent u tevens bekend met het in het artikel vermelde
rapport waaruit zou blijken dat het om minstens 60 boten zou gaan die tussen de
1.800 en 3.000 mensen zouden hebben vervoerd?
Antwoord
Volgens de Europese Commissie zijn er in de periode 1 januari tot 17 oktober 2017
5.002 migranten vanuit Tunesië in Italië aangekomen. Hoewel dit op het gehele
aantal aankomsten in Italië relatief beperkt is, betreft het een opvallende stijging
ten opzichte van 2016. Toen kwamen in dezelfde periode 717 migranten vanuit
Tunesië naar Italië. Volgens de Europese Commissie betreft de stijging van het
aantal migranten dat vertrekt uit Tunesië vrijwel uitsluitend (98 procent) Tunesiërs.
De cijfers van dit jaar zijn opmerkelijk, maar komen niet in de buurt van de cijfers
van 2011, toen –zoals u aangeeft- na de val van het Ben Ali-regime in enkele
weken ongeveer 40.000 Tunesiërs het land verlieten.
Vraag 4
Hoe beoordeelt u de vrees dat de successen op het gebied van bestrijding van
migratie via Libië ertoe leiden dat smokkelaars uitwijken naar Tunesië?
Antwoord
Vooralsnog is er geen sprake van een directe link tussen de bestrijding van illegale
migratie via Libië en de toename van migranten vanuit Tunesië. De migranten die
vanaf Tunesië naar Italië reizen zijn immers bijna uitsluitend Tunesiërs. Zelfs na de
gevechten in en nabij de Libische havenstad Sabratha zijn er niet meer dan
tientallen migranten uitgeweken naar Tunesië. De oversteek van Tunesië naar
Italië wordt verzorgd door Tunesiërs zelf. Vooral vissers lijken hun diensten hiervoor
aan te bieden.
Vraag 5
Zijn er, zoals in het artikel wordt gesuggereerd, redenen om aan te nemen dat de
cijfers van de autoriteiten in Italië geen goed beeld zouden geven van het
werkelijke aantal migranten, omdat velen aan de officiële registratie in Italië
zouden ontsnappen?
Antwoord
De afgelopen weken is een aantal keer bericht over zogeheten “spooklandingen”
in Italië vanuit Tunesië. Het betreft hier volgens het International Organization for
Migration (IOM) kleine boten met 30 tot 80 migranten aan boord, die de overtocht
bij nacht en ontij wagen en bij aankomst direct in de bevolking opgaan en zich niet
melden bij opvangcentra. Volgens IOM zijn de aantallen spooklandingen moeilijk te
meten, maar IOM schat dat het werkelijke aantal aankomsten uit Tunesië 20 tot 30
procent hoger zou kunnen liggen dan de officiële cijfers.
Vraag 6
Komt de migratieproblematiek aan de orde in uw bilaterale gesprekken met de
Tunesische regering? Zo ja, wordt daarin de omvang van de problematiek erkend?
Antwoord
De migratieproblematiek komt regelmatig aan de orde in bilaterale gesprekken
met Tunesische autoriteiten. Tunesië onderkent de problematiek, maar verwacht
dat het aantal vertrekkers de komende weken afneemt als de
weersomstandigheden verslechteren. De Tunesische regering heeft de controle
versterkt in een aantal havenplaatsen en is waakzaam. Het aantal patrouilles door
politie en kustwacht is aanmerkelijk uitgebreid. Ook is er in Tunesië een speciale
ministerraad geweest over de uittocht van Tunesiërs naar Italië. Tunesië wil graag
samenwerken op het gebied van migratie, in het bijzonder bij de aanpak van
grondoorzaken. De economische stagnatie en hoge jeugdwerkeloosheid zijn
daarbij belangrijke factoren. Daarnaast zoekt Tunesië mogelijkheden om reguliere
migratie te vergroten.
Vraag 7
Op welke wijze draagt u bij aan de bestrijding van migratie vanuit en
capaciteitsopbouw in Tunesië? Wat wordt er, al dan niet in EU-verband, samen met
de Tunesische autoriteiten op dit vlak ondernomen?
Antwoord
Het kabinet zet in op een duurzame en effectieve aanpak van irreguliere migratie,
waarbij op alle punten van de route wordt geïntervenieerd. Dat betekent de
aanpak van grondoorzaken in herkomstlanden, verbeterd grensbeheer in
transitlanden, betere opvang in de regio, aanpak van mensensmokkel en
effectieve terugkeer.
Ook Tunesië is onderdeel van die aanpak. In Tunesië is de inzet van het kabinet
voornamelijk gericht op het faciliteren van terugkeer van migranten naar landen
van herkomst en capaciteitsopbouw van de autoriteiten bij de bestrijding van
mensenhandel. Het kabinet zet bovendien in op de aanpak van grondoorzaken van
migratie vanuit Tunesië, door programma’s te steunen die jeugdwerkgelegenheid
en ondernemerschap stimuleren. Dit gebeurt via Nederlandse en internationale
organisaties.
Tunesië is ook voor de EU een belangrijke partner. Naast brede bilaterale
programma’s gericht op sociaaleconomische ontwikkeling, werkt de EU ook
specifiek aan capaciteitsopbouw op het terrein van migratie. Zo wordt Tunesië
ondersteund bij de uitvoering van de nationale migratiestrategie. Dit in aanvulling
op een aantal regionale EU-programma’s (in Noord-Afrika), onder andere gericht
op bescherming van migranten en de ondersteuning van hun vrijwillige terugkeer
naar herkomstlanden. Andere EU-lidstaten, zoals Frankrijk, werken met Tunesië
samen op het gebied van capaciteitsopbouw en van legale migratie.
Vraag 8
Hoe verhouden bovenstaande signalen zich tot de gemaakte afspraken met
Tunesië over de aanpak van de oorzaken van irreguliere migratie, het versterken
van de samenwerking tegen migrantensmokkelaars en het terugnemen van
irreguliere migranten, zoals afgesproken in de Verklaring van Tunesië van juli
2017?
Antwoord
De toename van irreguliere migratie vanuit Tunesië richting Italië, bevestigt de
noodzaak voor een integrale aanpak zoals ook overeengekomen in de ‘Verklaring
van Tunis’ van juli 2017. Het gaat daarbij om de aanpak van grondoorzaken, de
strijd tegen mensensmokkel en het uitvoeren van afspraken op het gebied van
terugkeer.
1 Die Welt, 10 oktober 2017, raadpleegbaar via
https://www.welt.de/politik/ausland/article169496813/Tunesien-wird-zumneuen-Sprungbrett-nach-Europa.html