Antwoorden van de Minister voor Buitenlandse Handel en
Ontwikkelingssamenwerking op vragen van Van
den Hul (PvdA) over het voortdurende conflict in Congo dat bij het
uitblijven van hulp de komende maanden de levens kan eisen van
duizenden kinderen.
Vraag 1
Wat is uw reactie op de verschrikkelijke situatie in Congo, waarover zowel de
Verenigde Naties (VN), die niveau 3 status heeft afgegeven, en het aan hen
gelieerde World Food Program alarm slaan? 1) 2)
Antwoord
De humanitaire situatie in de Democratische Republiek Congo (DRC) is uitermate
zorgwekkend. De noodsituaties in de Kasaï-regio, Tanganyika en Zuid-Kivu
rechtvaardigen dat de VN het hoogste crisisniveau heeft uitgeroepen. De
verhoging van het crisisniveau biedt mogelijkheden extra middelen te mobiliseren
om zo de urgent benodigde hulp te bieden.
Vraag 2
Staat de Nederlandse regering in contact met de Congolese regering en/of de VN
over de crisissituatie in Congo? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet en bent
u bereid dit alsnog te doen?
Antwoord
Het kabinet staat op internationaal en lokaal niveau in nauw contact met de VN en
met de Congolese regering over de situatie in de DRC. Het contact over de
humanitaire crisis loopt vooral via de VN Humanitaire Coördinator en de
humanitaire organisaties zoals UNHCR, WFP en OCHA. Nederland is een actieve
speler in de DRC en neemt onder meer deel aan donorbijeenkomsten en
monitoringsmissies.
Vraag 3
Welke rol kunnen Nederland en de Europese Unie volgens u spelen om het gebrek
aan noodhulp te dichten, wetende dat nog geen 50 miljoen dollar van de volgens
de VN benodigde ruim 235 miljoen is opgehaald?
Antwoord
Het totale noodhulpbudget dat de VN nodig heeft in de DRC bedraagt USD 812,6
mln. Hiervan is op dit moment slechts USD 287 mln. (35,4%) beschikbaar gesteld.
Nederland droeg in augustus 2017 EUR 3 mln. bij aan het VN Humanitarian Pooled
Fund. Ook draagt Nederland indirect bij, als de op één na grootste donor van het
Central Emergency Response Fund (CERF) dat USD 26,5 mln. beschikbaar stelde.
De Europese Commissie (DG ECHO) heeft in 2017 tot nu toe EUR 44 mln.
beschikbaar gesteld voor noodhulpprogramma’s in de DRC. ECHO organiseert op
28 november 2017 een donorbijeenkomst, waaraan Nederland zal deelnemen, om
aandacht te vragen en extra middelen te mobiliseren voor de crisis in de DRC.
Nederland draagt verder bij aan verschillende (regionale) programma’s gericht op
het bieden van noodhulp, wederopbouw, het bevorderen van stabiliteit en
conflictpreventie in de DRC (EUR 116,6 mln. sinds 2012). Het kabinet zal ook in de
toekomst in de DRC bijdragen aan de aanpak van grondoorzaken van conflict via
het Addressing Root Causes fonds (EUR 8,2 mln. 2016-2021) en aan noodhulp via
de Dutch Relief Alliance, die een noodhulpprogramma in de DRC start.
Vraag 4
Bent u bereid om zich zowel nationaal als in internationaal verband in te zetten
voor acute noodhulp? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?
Antwoord
Het kabinet zet zich actief in voor acute noodhulp. Een substantieel deel van het
noodhulpbudget bestaat uit een bijdrage aan humanitaire partners die dit kunnen
besteden daar waar de noden het hoogst zijn: de VN, het Rode Kruis en de Dutch
Relief Alliance. Dit stelt hen in staat te kunnen plannen voor de humanitaire
respons die nodig is in langdurige crises en geeft hen tegelijk de flexibiliteit om te
kunnen inspelen op acute rampen of oplaaiend conflict. Daarnaast houdt het
kabinet zelf een deel van het budget vrij voor het verlichten van noden als gevolg
van een acute crisis.
Vraag 5
Neemt u bij de herziening van de lijsten van focuslanden en landen waar
Nederland een ontwikkelings- en/of hulprelatie mee heeft, landen waar zogeheten
vergeten crises spelen mee in uw overweging? Gaat u in specifieke zin Congo
meenemen in deze overweging? Kunt u voor beide vragen uw antwoorden
toelichten?
Antwoord
Het kabinet herziet op dit moment het landenbeleid in het licht van de nieuwe
doelstellingen van het buitenlands beleid om meer focus en effectiviteit aan te
brengen. Het kabinet zal zogeheten vergeten crises, zoals de crisis in de DRC,
meenemen in die overweging.
Vraag 6
Deelt u de mening dat langlopende conflicten, zoals in Congo, vallen onder de
vaak aangehaalde ‘grondoorzaken van migratie’? Zo nee, kunt u dit toelichten?
Antwoord
De volatiele situatie in de DRC heeft de afgelopen decennia geleid tot
grootschalige migratie, zowel binnen de DRC als in de regio. Momenteel zijn 3,9
mln. Congolezen ontheemd en zijn ruim 600.000 Congolezen als vluchteling in de
regio geregistreerd. Volgens officiële cijfers verblijven daarnaast ruim 800.000
Congolezen op het Afrikaanse continent als arbeidsmigrant, maar daadwerkelijke
cijfers liggen waarschijnlijk hoger. De aanhoudende conflicten in combinatie met
de slechte economische en sociale omstandigheden en forse bevolkingsgroei
zullen de komende jaren waarschijnlijk leiden tot nog meer migratie vanuit de
DRC. Op dit moment worden verreweg de meeste Congolezen opgevangen in de
regio en is migratie vanuit de DRC naar Europa beperkt.
Vraag 7
Welke rol dicht u de mijnbouwindustrie, waaronder die gericht op het winnen van
kobalt, toe bij het Congolese conflict? 3)
Antwoord
De mijnbouwindustrie is een voorname bron van inkomsten voor de DRC, maar ook
een bron van conflict. Smokkel van goud en andere grondstoffen uit het oosten
van Congo faciliteert de activiteiten van gewapende groepen en werkt corruptie en
machtsmisbruik in de hand. Zowel de delving van waardevolle conflictmineralen
(coltan, tin, wolfraam, goud, diamant) als de grootschalige mijnbouw van koper en
kobalt hebben hierdoor een ontwrichtend effect. De overheidscontrole in grote
delen van de DRC is gering; een oorzaak, maar ook gevolg van de overvloed aan
natuurlijke hulpbronnen. De te verwachten stijging van de vraag naar kobalt (tot
50 keer meer in 2025 dan in 2016 werd geproduceerd), waarvan de meerderheid
in de DRC wordt gewonnen, zal in de toekomst een grote rol spelen.
Nederland hoort bij de voorlopers op het gebied van tegengaan van illegale
exploitatie van grondstoffen in de DRC. Nederland heeft veel betekend voor
mijnbouw in het oosten van Congo door conflictvrije handel in tin te ontsluiten via
het Conflict Free Tin Initiative. Nederland ondersteunt voorts het Extractive
Industries Transparency Initiative (EITI). Door het traceerbaarheidsprogramma
ITSCI zijn nu bijna 800 mijnen, met ongeveer 55.000 mijnwerkers, geregistreerd
als conflictvrij.
1). UN News Centre: Widespread militia activity, political unrest drive millions from
their homes in DR Congo, UN warns, 24 oktober 2017
http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=57949#.WfdLwLWDO70
2). BBC.com: DR Congo's Kasai conflict: 'Millions face starvation without aid' 29
oktober 2017 http://www.bbc.com/news/world-africa-41793821
3) Bloomberg.com: We will all be relying on Congo to power our electric cars, 27
oktober 2017 https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-10-26/battery-boomrelies-on-one-african-nation-avoiding-chaos-of-past