Antwoorden van de Minister van Buitenlandse Zaken, mede namens de
Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, op vragen van
Leijten en van Dijk (beiden SP) over het bericht
dat honderden rijken uit Rusland en Oekraïne een Cypriotisch paspoort
hebben kunnen kopen.
Vraag 1
Heeft u kennis genomen van het bericht in The Guardian dat honderden Russische
en Oekraïense rijken een Cypriotisch paspoort hebben kunnen kopen?
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Klopt het dat de Cypriotische overheid sinds 2013 meer dan vier miljard euro zou
hebben verdiend aan het “gouden visum”-programma? Zo ja, hoe is dit bedrag
opgebouwd en wat is er met dit geld gebeurd?
Antwoord
Er is geen informatie beschikbaar omtrent alle investeringen die zijn gedaan door
investeerders die de Cypriotische nationaliteit hebben verkregen via het
investeerdersprogramma dat uitzicht biedt op naturalisatie.
Vraag 3
Welke eisen worden er gesteld aan het type investeringen dat investeerders
moeten doen om een Cypriotisch paspoort te kunnen krijgen?
Antwoord
Cypriotische nationaliteit kan verleend worden aan investeerders volgens de
regeling ‘Scheme for Naturalization of Investors in Cyprus by exception’. De
voorwaarden voor het verkrijgen van de Cypriotische nationaliteit via deze
regeling zijn openbaar en te vinden op de website van het Cypriotische ministerie
van Binnenlandse Zaken.
Vraag 4
Klopt het dat Cyprus de achtergrond van deze individuen niet of nauwelijks heeft
nagetrokken? Zo ja, welke consequenties zijn daaraan verbonden?
Antwoord
Over de daadwerkelijk gevolgde individuele naturalisatieprocedures kan geen
inzicht worden verkregen.
Vraag 5
Is het waar dat van corruptie en andere wanpraktijken verdachte personen – via
deze route – een Europees paspoort kunnen kopen? Zo ja, wat is uw oordeel
hierover?
Antwoord
Volgens de Cypriotische wetgeving moet iedereen die de nationaliteit van Cyprus
wenst te krijgen aantonen geen strafblad te hebben. Tevens mag de persoon niet
voorkomen op de lijst van personen wier bezittingen binnen de EU vanwege
sancties zijn bevroren.
Vraag 6
Zijn er paspoorten verstrekt aan mensen die op de bekende sanctielijsten staan?
Bent u bereid dit uit te zoeken?
Antwoord
Er is geen informatie bekend over of paspoorten zijn verstrekt aan personen die op
Europese sanctielijsten staan. Iedere Staat bepaalt ingevolge zijn eigen wetgeving
wie zijn onderdanen zijn, gegeven de beperkingen van het internationaal recht.
Overigens geldt dat de nationaliteit van een persoon niet van belang is voor de
tenuitvoerlegging van sanctiemaatregelen tegen personen die op een sanctielijst
zijn geplaatst. Deze sanctiemaatregelen moeten te allen tijde worden toegepast
op personen die op een sanctielijst staan. Als op de persoon op een sanctielijst een
inreisverbod van toepassing is kan deze persoon geen toegang verleend worden
tot de EU op basis van een visum. Daarnaast moeten financiële middelen van
personen waartegen een tegoedenbevriezing van kracht is, bevroren worden
wanneer deze de EU binnenkomen. Dat maakt het minder aannemelijk dat
personen die op sanctielijsten staan investeringen kunnen doen op Cyprus.
Vraag 7
Erkent u dat het gevaar bestaat dat er op deze manier veel geld witgewassen
wordt binnen de Europese Unie, onder meer vanwege het feit dat er in Cyprus veel
brievenbusfirma’s geregistreerd zijn? Zo ja, op welke wijze gaat u dit probleem
aankaarten bij uw Cypriotische collega, bilateraal dan wel via de Raad? Zo nee,
kunt u uw antwoord toelichten?
Antwoord
Iedere Staat bepaalt ingevolge zijn eigen wetgeving wie zijn onderdanen zijn,
gegeven de beperkingen van het internationaal recht. Alleen als er sprake is van
strijdigheid van de toepassing van de nationale wetgeving met toepasselijk
internationaal recht ontstaat er een reden om tot actie over te gaan. Op basis van
de thans beschikbare gegevens is vooralsnog geen sprake van strijdigheid met
internationaal recht.
Vraag 8
In welke andere Europese landen zijn dergelijke programma’s beschikbaar?
Bestaat of bestond er ook een vergelijkbare constructie voor mensen die een
Nederlands paspoort willen verwerven? Zo ja, hoe ziet die regeling eruit?
Antwoord
EU-lidstaten waarvan bekend is dat zij investeerdersprogramma’s hebben welke
uitzicht bieden op enige vorm van langdurig verblijf zijn Malta, Spanje, Portugal,
Bulgarije, Oostenrijk, Estland en Nederland. Echter, deze landen geven eerst recht
op een verblijfsvergunning en na een aantal jaren op naturalisatie. Bovendien
hebben de meeste EU-lidstaten wel een artikelbepaling in hun
nationaliteitswetgeving op grond waarvan (deels) voorbijgegaan kan worden aan
de voorwaarden voor naturalisatie.
In Nederland kunnen personen die €1,25 miljoen investeren in innovatieve
bedrijven of bedrijven die daardoor meer werkgelegenheid scheppen in
aanmerking komen voor een tijdelijke verblijfsvergunning. De Immigratie- en
Naturalisatiedienst (IND) moet over de investeerder informatie inwinnen bij de
Financial Intelligence Unit (FIU) in Nederland en de FIU in het land van herkomst.
Na vijf jaar legaal verblijf kan de investeerder in aanmerking komen voor een
permanente verblijfsvergunning of voor de Nederlandse nationaliteit wanneer zij
aan de voorwaarden daarvoor (o.a. het halen van een inburgeringsexamen)
voldoen.1
Vraag 9
Deelt u de mening dat nationale en Europese parlementariërs het recht zouden
moeten hebben om in te zien welke individuen op de bovenstaande wijze
Europees staatsburgerschap gekocht hebben? Zo ja, welke oplossing heeft u voor
ogen? Zo nee, kunt u uw antwoord beargumenteren?
Antwoord
Het is aan afzonderlijke lidstaten zelf om te bepalen of openheid wordt betracht
omtrent persoonlijke informatie van investeerders die via specifieke programma’s
onderdaan van de betreffende Staat zijn geworden. Lidstaten zullen hierbij een
afweging moeten maken tussen transparantie en de privacy van hun onderdanen.
Toelichting:
Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden
Groothuizen en Verhoeven (beiden D66), ingezonden 21 september 2017
(vraagnummer 2017Z12481).
https://www.theguardian.com/world/2017/sep/17/cyprus-selling-eu-citizenship-tosuper-rich-of-russia-and-ukraine